gia long trường cũ

Gia Long 1925

Gia Long trường cũ

Võ Thị Hai

Trường Gia Long từ trước năm 1975 chỉ toàn nữ sinh. Chúng tôi ca ngợi tà áo dài trắng thướt tha của người nữ sinh như là hình ảnh sống động làm toát lên vẻ hiền hoà, đoan trang, đằm thắm của một cô gái. Chỉ cần nói “tà áo Gia Long,” thì người ta hình dung ra được những cô nữ sinh thướt tha, chăm ngoan của một thời. Còn bây giờ, MK có cả con trai, nếu gọi “tà áo MK” thì các bạn hình dung được gì?

Có lần, một nhiếp ảnh gia chụp tấm ảnh cổng trường NTMK giờ ra chơi với thật đông học sinh nam nữ túa ra hai bên. Khi sử dụng để thể hiện hình ảnh ngôi trường nữ trung học Gia Long ngày xưa, người ta phải dùng photoshop để điều chỉnh, để biến chiếc quần tây của tất cả nam sinh thành tà áo dài của nữ sinh, và mớ tóc húi cua của nam sinh thành mớ tóc thề của nữ sinh. Điều đó cho thấy, tự thân hình ảnh của học sinh trường MK không thể được coi là Gia Long.

Gia Long là tên gọi một trường nữ trung học toạ lạc tại quận 3, Sài Gòn đã bị đổi thành trường trung học công lập Nguyễn Thị Minh Khai. Bây giờ, sự gán ghép Gia Long – MK chỉ là gượng ép, chứ thực tế không có một trường học nào được gọi là “Gia Long – MK.” Vậy tại sao dựng thêm một cái tên ghép không cần thiết như thế?!!!!!!

Gia Long là ngôi trường dành riêng cho nữ sinh. Chúng tôi được đào tạo thành một lớp phụ nữ thế hệ mới, hiền thục, tài năng, đức hạnh. Chính sách giáo dục được áp dụng tại trường Gia Long trọng đãi các giáo sư để nhằm mục đích đào tạo các nữ sinh theo đúng tiêu chuẩn. Các cựu hiệu trưởng từng đích thân chọn các sinh viên tốt nghiệp hạng cao của trường đại học Sư Phạm về dạy tại trường, coi trọng khả năng và phẩm hạnh của thầy cô giáo đứng trên bục giảng.

Có người trong chúng tôi bị cô giáo cú đầu, hoặc bị cô ném cuốn tập rơi vào hồ bơi ướt mẹp, cũng sẵn lòng chấp nhận, không một lời than thở. Còn trong thời kỳ của các bạn, cô giáo Hồ Thị Hoa Lâu dạy toán dùng thước khẽ vào mông của học trò thì ngày hôm sau cô lập tức phải viết bản kiểm điểm thật dài để tường trình theo đơn kiện của một cán bộ, phụ huynh của cô nữ sinh MK.

sân trường Gia Long

Gia Long là một trường lớn, cho ra đời nhiều thế hệ nhân tài. Con gái miền nam Việt Nam trước năm 1975 chỉ mong thi đậu vào trường Gia Long với hy vọng trở thành một nữ sinh đủ tiêu chuẩn tài năng và đức độ, những người phụ nữ tài đức song toàn. Vì vậy mà hầu như ai cũng phải cố công học thật giỏi, nhiều người phải học các lớp luyện thi, gọi là lớp tiếp liên và mất một, hai năm trời để thi đậu cho bằng được vào trường Gia Long. Cô cựu hiệu trưởng Trần Thị Tỵ của trường Gia Long từng mạnh mẽ từ chối thư đề nghị đặc cách tiếp nhận các thí sinh xin thi vào trường không đủ tuổi. Còn ở MK, điều đó là hoàn toàn không cần thiết; chỉ cần là con em cán bộ cao cấp là được ưu tiên thu nhận vào trường.

Nội dung học tập của học sinh hai trường Gia Long và MK cũng hoàn toàn khác, đặc biệt là trong lĩnh vực lịch sử và luân lý. Con người xuất thân từ trường Gia Long có khái niệm về dân chủ, về chính thể tam quyền phân lập rõ ràng. Còn học sinh MK thì coi chính sách độc đảng toàn trị là mô hình cai trị toàn hảo. Vì vậy sự hình thành nhân cách và lý tưởng của con người được đào tạo từ hai trường Gia Long và MK cũng hoàn toàn khác nhau.

Nữ sinh Gia Long được đào tạo bằng kỷ luật nghiêm khắc, nhưng các em vẫn còn tính chất rắn mắc, dễ thương của lớp “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò”. Lời kể của chị Trần Thị Thanh Quan (1955 – 1962) nói về chuyện các chị thích leo lên mái nhà cho thoả thích, liền tìm cách chơi thật mạnh để cố tình làm văng quả cầu lên nóc nhà, để có dịp trèo lên tận mái… Gia Long không thiếu hình ảnh các cô nữ sinh cột vạt áo dài vào nhau để chơi u trong sân trường. Tính chất rắn mắc còn nguyên ở nhiều phụ nữ cựu nữ sinh Gia Long nay thành bà nội, bà ngoại. Năm 2000, tôi từng chứng kiến cảnh các niên trưởng của mình đồng loạt leo lên cây sầu riêng ngồi vắt vẻo trên cành, coi dễ thương sao. Còn hình ảnh các bạn nữ sinh MK leo lên cao, có thể để lộ những đường cong da thịt, hẳn sẽ trở thành điều cấm kỵ trước mặt các bạn nam sinh trong giờ ra chơi, và niềm vui thú “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò” của các bạn NTMK sẽ hoàn toàn không giống các bạn Gia Long.

Môi trường giáo dục dành cho nam sinh và nữ sinh không bao giờ đồng nhất, sẽ tạo ra khoảng cách về phương pháp dạy và học không giống nhau ở cả hai ngôi trường Gia Long và trường MK.

Gia Long là cái tên đã mất, cùng với Sài Gòn. Hiện nay, người ta nhớ về ngôi trường Gia Long với hoài niệm, cũng như hoài niệm về một Sài Gòn xưa đã dần dần mai một, và luyến tiếc không nguôi về cái đẹp, cái hay đã bị tiêu huỷ, bị bóc gỡ đi. Gia Long là tên ngôi trường đã đi vào lịch sử, thì chỉ có những người đã theo học tại ngôi trường ấy mới luyến tiếc đong đầy. Còn các bạn MK vào học khi ngôi trường đã đổi tên, nhắm mắt lại, trong đầu của bạn hiện lên những hình ảnh nào, những kỷ niệm nào còn lại của Gia Long? Chắc chắn là không.

Không có chung một mẫu số, không có chung những kỷ niệm, cuộc sinh hoạt sẽ không bao giờ thú vị và vui nhộn, cũng không giúp ta lột tả đầy đủ tính chất của thuở học trò để cùng vui, cùng hát, cùng nhắc lại kỷ niệm ngày xưa. Trước 1975, nữ sinh Gia Long có trò chơi “chị em hộc tủ” vì đó là hai người con gái, hai chị, em và chơi đúng trò “chị em.” Giờ đây, nếu học sinh MK chơi trò đó, thì không chắc là trò chơi “hai anh chị em” mà có thể sẽ biến thành thứ trò chơi khác.

Chúng tôi quan niệm rằng hội cựu học sinh là một tổ chức ái hữu, tương thân tương trợ, được lập ra giữa những người có chung một tính chất hoặc đặc điểm nào đó, căn cứ trên một nhu cầu thực tế. Vậy thì vì sao Việt Nam CS lại không cho phép thành lập hội cựu nữ sinh Gia Long ngay tại trong nước, chỉ quy tụ các cựu nữ sinh Gia Long đang sinh sống ở Việt Nam, giống như các hội cựu nữ sinh Gia Long ở khắp thế giới hiện nay?

Còn tôi, khi nhắm mắt lại, chỉ nhìn thấy dĩ vãng của Gia Long hiện về. Trong tôi không có bốn chữ NTMK, vì vậy ước mong  mọi người thông cảm nỗi niềm của những kẻ không thể lấy cái tên NTMK làm hành trang ký ức tuổi thơ của chính mình.--

..................................................................................

Lam Phương thu sầu Ngọc Lan