Đầu gà to hơn đuôi trâu

Tôn Thất Tuệ

Trước khi ăn đầu gà, xin nói tiếp chuyện cũ, sứt cái lỗ tai. Mới nhất giám đốc FBI xác nhận một viên đạn hay ít nhất mảnh đạn làm sứt lỗ tai của anh Đa Nãng. Trump bực mình khi FBI hoài nghi rằng một mảnh kính làm sứt tai. Bị viên đạn tổn thương giá trị hơn chăng? nhiều phiếu hơn chăng, chứng tỏ nhiều hơn được God bao che chăng? TNS Graham, thầm thùi thầm thụt mấy năm nay ăn có, viết thư chính thức yêu cầu Wray rút lại lời hoài nghi. Nếu Trump và Grahms đã nhận báo cáo y khoa thì có hai nghĩa: Wray chỉ làm hề, không ai cho biết gì hoặc Wray cố tình gây nước đục thả câu. Wray do Trump chỉ định làm giám đốc FBI.
Mảnh đạn của Wray làm nhớ ngày xưa đạn "đum đum" trước 1954: cắt cụp đùng veo, ấy là Bảo Vệ bắt heo đồng bào.  Dum-Dum (expanding bullet) sáng chế giữa thế kỷ 19 và cấm dùng theo quy ước Genève 1899; đầu đạn không nổ tung bắn mà chỉ banh ra gia tăng tiết diện làm cho vết thương to thêm. Thị trường súng bán cho thường dân không có loại đạn nở (expanding bullet) hay đan nỗ (exploding bullet) như lựu đạn. Những vụ mass shooting hay ám sát lẻ để lại các đầu đạn còn nguyên. Phải chăng Crooks mua thứ đạn nầy của Putin? của Tập Cận Bình. Nếu chỉ đụng nhẹ là nổ thì đầu Trump đã nát.
Người lính cứu hỏa chết tức khắc như Từ Hải ngồi trên hàng ghế xếp bleacher gần với hai nạn nhân bị thương nặng. Vị trí nầy thế nào cũng cách xa Trump 10 met, là 30 feet, hơn 10 yards. Crooks chỉ bắn trong 8 giây, với chỗ đạn đến cách xa mục tiêu 10 met thì Crooks là tay súng tầm thường. 8 giây không đủ cho Crook điều chỉnh chỗ dựa súng, để bắn lần thứ hai. Vã lại nếu Crooks có kính thấy Trump đã sụp xuống thì anh ta không cần bắn lần thứ hai. Tình trạng nầy đưa đến hai hệ luận:
Thứ nhất, điểm đạn phải tới (should hit) và điểm tới thật (actually hit) khá xa cho thấy Crooks đã bị một cảnh sát viên tới gần và như tường trình anh dùng súng dọa rồi quay ra bắn ngay kẻo trễ. Cảnh sát có credit can thiệp cấp thời.
Thứ hai chỗ đạn sát hại mạnh nhất xa với chỗ Trump đứng và nếu Trump bị sứt lỗ tai với một mảnh đạn thì đạn nầy thuộc loại đum đum hay đạn nỗ (explosive bullet). Cần xác nhận loại đạn nào được dùng.

Đầu gà to hơn đuôi trâu
Quận trưởng nhỏ hơn phó tỉnh nhưng có ngân sách, có quyền uy, hùng cứ một nơi trong lúc phó tỉnh chỉ là một phụ tá tỉnh trưởng, cú kêu cho ma ăn, kiếm chút cháo thì quan trên đã ăn chận bảy phần còn ba. Thống đốc và phó tổng thì xa hơn so sánh quận trưởng và phó tỉnh. Thống đốc có quyền sinh sát, nghĩa đen, có quyền ra lệnh thi hành án tử hình hay chuyển qua tù chung thân. Có ngân sách và tư lệnh lực lượng National Guard.
Trong lịch sử cận và hiện đại, ngoại trừ Dick Cheney là vị thầy của Georges Bush Jr và điều khiển trực tiếp chiến tranh Iraq, 99% phó tổng thống chỉ làm kiểng, nhỡ mà TT teo thì lên làm TT, nếu không chỉ là một bóng mờ. Nguy hại nhất là Roosevelt không cho Harriman làm gì biết gì, nên khi Roosevelt chết, Harriman lên thay rất lúng túng và không biết đối đầu với Staline thế nào. May nhờ Churchill ý thức rằng Anh Quốc không thể duy trì đế quốc và vai trò lãnh đạo thế giới mà vai trò nầy chuyển qua cho Mỹ và không lọt vô tay Nga. Mấy cái đầu gà bộ trưởng của Roosevelt to hơn cái đuôi trâu Harriman.
Al Gore, lúc đầu ai cũng tưởng là bạn của Clinton nhưng tạp chí The Conversation cho rằng Al không làm xong công việc của một anh bồi. Có lẽ đúng, Al muốn chứng tỏ không trách nhiệm về các việc của Clinton dù việc công hay việc tư như vụ làm tình ờ Văn Phòng Bầu Dục. Al đã không gặp Clinton trong đám ma một TNS, trong lúc Al đang tranh cử TT. Al không dùng thành công kinh tế của Clitnon mà dùng cái xấu của Clinton để tranh cử với khẩu hiệu: giá trị gia đình.

JD Vance và bà vợ Ấn Độ Usha Vance

Chúng tôi nói điều nầy vì một thân hữu gởi cho một bài nói rằng ứng cử phó của Trump là Vance mất phiếu. Trên thực tế vai trò ứng viên phó không giúp gì nhiều và không trách nhiệm nhiều về sự thất cử. Người ta cho rằng McCain thua Obama vì chọn nữ thống đốc Alaska Sarah Palin, đẹp như mơ. Nhưng thực tế Palin nhiều kinh nghiệm hơn Obama và Biden trong hành chánh với tư cách thống đốc, Obama và Biden chỉ làm trong thượng viện, ba ba ba la mà thôi.
Nhưng khi vận động tranh cử thì moi móc các thứ có sao đâu. Harris đã nói rõ Biden đã thò ngón tay trỏ vào cửa mình của nàng (he penetrated me with his middle finger). Trước tiên Vance chỉ trích Trump rất nặng viết lên sách, còn dễ chịu hơn lời tố cáo thọt ngón của Harris. Vance chống homo nhưng nhận tiền của một tỷ phú homo gốc San Francisco. Nay đến đề tài môi sinh. Bài nói Vance thích nhiên liệu hóa thạch; hút dầu lên, đổ cát và nước trở lại cho đầy v.v...

Sarah Palin, Alaska Governor

Nói lập trường chống môi sinh nầy làm thầy trò húp cháo thì không đúng. Trump không chống môi sinh hay sao.
Bốn năm trước Biden rất khó xử ở vài tiểu bang sống nhờ fracking (lấy khí đốt từ lòng đất bằng cách bơm chất lỏng đẩy khí ra) trong khi ve vãn cử tri "green".
Tổng quát mà nói, đảng CH chống lại các giải pháp bảo vệ môi sinh, vì những biện pháp đó làm cho giới kinh doanh tốn thêm tiền.
Georges Bush trong tuần đầu tại chức hủy bỏ các sắc dụ về môi sinh như không khí trong lành, nước sạch v.v...do Clinton ký và những biện pháp bất lợi cho chủ nhân như quyền đòi bồi thường.

plastic shopping bags

Chuyện rất tầm thường là cấm dùng các shopping bag nylon chỉ thực hiện ở các city, tiểu bang nào đảng DC điều khiển chính sự. Trump chủ trương các city không có quyền lập pháp mà phải đưa cho chính quyền tiểu bang; đa số hành pháp và lập pháp tiểu bang thuộc CH. San Francisco trong tay DC đã cấm dùng chai nhưa đựng thức uống. Clinton chống việc khai mỏ kim loại và khoan dầu trên xứ Mỹ nhất là ở Alaska. Ông nói Mỹ có kho dự trữ xăng nhớt, do đó khi giá xăng lên thì Clinton đưa xăng ra làm hạ giá.

Chính phủ CH của Bush Jr đã tạo nên chiến tranh Iraq gọi là chiến tranh dầu. Iraq là đối thủ của Saudi Arabia mà Bush cha đại diện quyền lợi; những người phụ trách trực tiếp như Rumfeld, bộ trưởng QP, thứ trưởng QP Wolfy, nữ ngoại trưởng Rice, phó TT Cheney đều là người trong kỹ nghệ dầu hỏa, kể cả Karzai được đưa làm tổng thống Afghanistan. Bà Rice đã cho mượn tên đặt cho một chiếc tàu dầu.
Tuy vậy dầu thô (crude oil) không những chỉ dùng làm xăng chạy máy bay xe cộ mà làm ra nguyên liệu chính của các thứ chúng ta dùng từ bàn cầu đến cây bút, bàn chải đánh răng. Chuyển vận dầu thô đã bao lần đổ dầu xuống biển, khi thuyền trưởng say thuốc... cô ken, không phải say thuốc lào.
Nói lại, chỉ trích Vance ham thích nhiên liệu hóa thạch (fossilized fuel) chỉ là một lý do tấn công tranh cử.

Thần Janus

Có thể Trump tính toán lá bài Vance kiếm phiếu của giới Roman Catholic. Vance có vợ Ấn Độ 100% Ấn Độ, hôn lễ cử hành hai thứ tôn giáo Hindu và Christian; sau đó Vance đã gia nhập Giáo Hội Vatican như Biden. Ngoài ra quan điểm tôn giáo của Vance rất gần với chủ trương Catholic integralism. Con người gốm phần tinh thần và thể xác; tuy hội nhập tinh thần ở trên. Lưỡng phân nầy tương đương với giáo hội (tổ chức tôn giáo nói chung) và thế tục là chính quyền. Phải hội nhập hai thứ ấy và giáo hội cao hơn. Do đó cần  xây dựng chính quyền trên mô thức hội nhập, hai mặt khác nhau nhưng không rời nhau như thần Janus trong huyền thoại Hy Lạp. Quan điểm của Vance kín đáo hơn của Johnson, đương kim chủ tịch Hạ Viện: chính quyền phải tài trợ cho các tổ chức Christian nói chung, giảm thiểu sự phân chia tôn giáo và chính quyền trong hiến pháp.

(còn tiếp về bầu cử 2024)

=====================================================

Sứt cái lỗ tai

Lởi của Rumfeld

Sứt cái lỗ tai

Tôn Thất Tuệ

Giám Đốc FBI ấm ớ nhiều điều làm người ta theo thuyết conspiracy rằng FBI tổ chức ám sát Trump, xong bắn chết xạ thủ để phi chứng.
Wray nói có thể rằng Crooks dùng một súng xếp (collapsible / pliant).

Ông phải biết rõ chứ không thể "may be, may be", vì cây súng Crook bắn còn nằm bên cạnh thi thể trên mái nhà và cây súng xạ thủ sniper bắn chết Crooks, đã giao ngay cho FBI giữ thì giám đốc FBI biết nó xếp bán hay không. FBI biết rằng súng do cha của hung thủ mua hợp pháp thì hồ sơ mua ghi rõ loại súng nào. Ai cũng biết súng collapsible hình thù thế nào.

một kiểu súng xếp AR15

Wray nói có lẽ hung thủ dùng loại súng xếp cho nên người ta không thấy anh ta mang súng. Hai phụ nữ nhà ở ngay hàng rào của hội trường đã mua vé vào dự nhưng trời nóng gần 90 độ F nên ở nhà đánh du hàng rào xem qua cùng con trai (đã lớn). Hai người không thấy súng nhưng cậu con trai thấy và đã nói cho bà biết khi bà thông tri công lực. Sheriff địa phương nói công lực không tin đương sự có súng. Crooks có mua vé vào rally một tuần trước. 62 phút trước khi nổ súng Crooks muốn đi vào trong khuôn viên. Qua máy dò, Crooks không có súng nhưng có máy đo khoản cách, một dụng cụ thông thường cho kẻ dùng súng AR tầm xa. Crooks không vào được và đi lui, có nhân viên công lực tình nghi và anh lẫn vào đám đông còn chờ vô cửa. Nhân viên đã biết máy dò tầm xa nầy là để dùng với súng AR, nhưng sao không cầm giữ đương sự ngay. Đi dự rally đem thứ ấy vô làm gì?
Nhưng giả thiết anh đã qua máy dò trót lọt thì anh sẽ làm gì? Đến gần Trump ám sát cận kề (at close range) thì không có súng lục hay dao găm. Có thể anh sẽ lội qua hàng rào, các cổng rào đóng con nít qua cũng qua được, cột bằng cái zip nylon bề ngang 1/8 inch. Crook biết rõ địa thế, đã đến đó hôm trước và buổi sáng có cho chạy drone toàn vùng. Đây không phải là một hội trường (convention center); chỉ là một nơi làm chợ phiên (fair ground), chen giữa nhà ở và các xưởng.
Nhưng trong 62 phút đó làm sao Crooks có thể lấy súng đâu ra mà bắn. Nơi thực tế có thể tưởng tượng là chiếc xe của anh ta trong bãi đậu xe của khách thì làm sao dấu cây súng khỏi con mắt của ngàn nhân viên an ninh mọi thứ và công lực địa phương.
Tuần trước Crook nghiên cứu để biết khoản cách từ Lee Oswalt đến John Kennedy là bao xa. Súng đi săn hiện có tầm sát hại 400 met.Vậy an ninh phải được bảo đảm trong vòng bán kính 400 met từ tâm là nơi Trumps đọc diễn văn. Mật vụ nói chỗ Crooks bắn ra ngoài vùng trách nhiệm của công lực. Muốn trúng tuyển làm lính Mỹ phải bắn trúng mục tiêu to bằng hình người với súng M16 cách 150m. Như vậy, mọi lính HK hải lục không quân đều có thể làm hay hơn hay bằng Crooks, vì khoản cách chỉ 143 met và có thế bắn nằm thuận tiện, kê súng trên nóc và nằm theo mái không dốc. Crooks bắn tệ nên không được nhận vào Rifle Club của nhà trường. Anh thường tập bắn ở sân bắn địa phương 200 met. Buổi sáng 13 định mệnh, anh còn đi tập bắn và mua thêm 50 viên đạn.
Về cây súng nên đặt câu hỏi. Khi vụ nổ súng xẩy ra, cha của Crooks, 52 tuổi, báo cảnh sát con ông và cây súng mất tích (he reported his son was missing along with his AR). Ông nói con ông thường mượn súng đi tập bắn và ban trưa cháu có mượn tôi cây súng đi tập bắn. Ông bố có 52 cây súng mua hợp pháp.
Theo các bạn hữu, Crooks là người có óc tổ chức. Vậy sao anh ta lại lệ thuộc phải mượn mỗi lúc đi tập; nhỡ như trước giờ hành sự mà bố khóa tủ thì súng mô mà bắn? Chúng tôi muốn nói Crooks đã được quyền sử dụng kho súng của bố, không cần xin phép. Các tiểu bang khuyến khích chủ súng khóa tủ súng nhưng không ép buộc. Dầu sao chủ súng vẫn trách nhiệm như chủ xe đối với tai nạn tuy không do mình gây ra.

Tin Trump bị một mảnh kính màn hình teleprompter làm sứt tai đã nêu ra ngay từ đầu. Nếu monitor bị bắn thì còn chứng cớ đó. Không lẽ viên đạn bắn nổ cái monitor mà một mình Trump trúng mảnh mà thôi sao. Theo tôi, các bác sĩ tại bệnh viện hay thuộc ngành giảo nghiệm có thể biết rõ vết thương vì đạn khác với mảnh kính. Wray nói có tìm ra nhiều mảnh kim loại quanh bục của Trump.

Trump không đồng ý lỗ tai bị mảnh kính cắt. Bị viên đạn cắt thì oai hơn chăng? Nhiểu phiếu hơn chăng? Chứng tỏ nhiều hơn, rõ hơn là được God bảo vệ chăng? TNS Graham yêu cầu Wray rút lui lời nói và phải xác định Trump bị một viên đạn làm sứt tai. Anh nầy mới thật tào lao, lấy cái chi mà nói là đạn hay kính vỡ. Cái sai của Wray là không nêu một phương thức rõ ràng để xác định nguyên do, như xin tòa ra lệnh công bố kết quả giảo nghiệm.
Wray không biết chắc một điều gì cả. Ông nói không thấy có cái thang nào, tuy còn rì xíp trong túi anh ta mới mua cái thang ở Home Depot. Ông không biết cái thang 5 feet hay thang xếp 10 feet. Internet đưa ra hình photoshop có cái thang lên đến mái nhà. Ông không biết Crooks leo lên mái nhà bằng cách nào.
Lối ấm ớ nầy giống như Rumfeld, bộ trưởng quốc phòng trả lời về chiến tranh Iraq của Georges Bush Jr để từ chối mọi câu hỏi:
Có những điều mình biết rằng mình biết. Il y a de connues Connues
Có những điều mình biết rằng mình không biết. Il y a de connues Non Connues
Có những điều mình không biết rằng mình không biết. Il y a de non connues Non Connues.
Nghe hay ghê quá, thóp bụng sút quần tuột xuống đất không hay biết.

There are known knowns. These are things that we know that we know. There are known unknowns. That is to say. There are things that we know we don't know. But there also unknown unknowns. There are things that we don't know that we don't know.

====================================================

ngôi nhà xưa êm ấm

=============================

chính trị chocolat

Chính trị chocolat

Tôn Thất Tuệ
Rời quán bán kẹo, ông T da vàng khoe với ông T da trắng vừa đánh cắp ba thẻ chocolat mà không bị bắt. Tổng thống Hoa Thịnh Đốn muốn chơi khăm, trở lui diễn màn ảo thuật bằng cách ăn cắp ba thẻ chocolat và nói ba thẻ ấy đã chạy qua túi của tổng chủ Bắc Kinh. Người ta đè ông Tập ra lục soát và chứng minh tài năng và trí thông minh của ông Trump. Theo chuyện là có chứng cớ. Thiên hạ khen Trump quá trời.
Theo sự dàn dựng của tác giả, đây chỉ là cái may của ông Trump vì ông Tập đã tây phương hóa. Người Á Đông nếu đã đọc Tam Quốc, Đông Chu Liệt Quốc sẽ không làm như ông Trump. Tập có thể thử trí khôn của Trump để Trump làm ảo thuật bằng cách nói dối; cỡ như anh với tôi mà đi ăn cắp ba thanh kẹo hay sao? Tôi ăn cắp chẳng có ai thấy còn anh ăn cắp rồi nhét vào túi tôi để vu oan. Vậy anh thiếu cái "nobless oblige". Chúng ta ăn cắp giữa ban ngày, tỷ tỷ, công nhiên như chàng thanh niên vô bắt ngựa của Ngu Công, có thằng chó nào dám nhóp nhép. Nói chơi mà anh tưởng thiệt. Anh lẽ nào không biết đường lối của chúng tôi: nói dậy mà không phải dậy!!!??? Chúng tôi thuần thành CS uống nước không chừa cặn.

Ở tầm mức thấp nhất của xã hội là chuyện móc túi ngoài đường. Trump giàu quá nào biết thực tế ngoài đời. Móc túi đường phố Saigon đâu phải chỉ một đứa con nít. Móc túi là chuyền ngay cho kẻ khác. Bắt nó thì nó xin lỗi, đụng nhau ngoài đường; luân lý dạy người ta đụng mình cũng xin lỗi, bắt đi, tui chỉ trên răng dưới dế. Tập có thể chuyển kẹo ngay cho cận vệ. Vã lại, bọn ăn cướp thường không giữ của, giao cho bộ hạ để chứng tỏ thanh liêm, trong tôn giáo và chính trường đều như nhau: các lãnh tụ tôn giáo thần thánh, những lãnh tụ chính trị sạch như sân nhà mới quét. Nếu không tìm ra kẹo vì nói dối hay có cắp thật nhưng Tập nhanh trí chuyển cho cận vệ, ít nhất Trump sẽ trơ mặt trước lời cáo buộc vu oan, phải trả tiền.

Trumpist nào vô ý thức mới khen chuyện nầy và chứng minh Trump vừa có khả năng ăn cắp vừa có khả năng ngậm máu phun người, Trump hơn Tập khả năng thứ hai vì chú Ba Bắc Kinh ăn cắp và dấu lọt. Chơi khăm hay không thì không biết, nhưng mặt nổi thì Trump đúng là kẻ móc túi Saigon, chuyển ngay cho kẻ khác, cho đồng bọn, không ai chuyển của trộm cho kẻ khác ngoài băng đảng. Khen Trump và hạ Tập đều ba láp, cả hai cùng một phe, tuy trắng và vàng.

Thần thánh hóa không lạ gì trong tuyên truyền VC. Trò Tám tẩm xăng cháy và chạy ngờ ngờ không gục ngả như Thích Quảng Đức nhưng ít ra còn mang chút ý nghĩa cao hơn trộm cắp và vu oan của Trump. Ở điểm nầy, quý vị sẽ cho tôi "politically wrong".
Bán thuốc lá lẻ sau 1975 trong chợ gạo xa cảng miền Tây, ngày nào tôi cũng thấy một tên du đảng móc cả túi tiền của bà buôn gạo rồi cười ha hả: má, con chọc má chơi, tiền của má trả lại cho má. Nhưng má đã mất một ít rồi, chúng lấy rất nhanh, không lấy hết.
Một người quen tôi thời 1945 kẹt trong khu chiến Quảng Ngãi, nghe người lớn học tập rằng con bò Liên Xô có vú to bằng cái nia. Nia thông thường đường kính hơn một mét. Chàng họa sĩ tương lai (Nghiêu Đề) lấy bốn cái nia để ngoài sân kêu cả nhà ra xem con bò Liên Xô to đến cỡ nào. Bà ngoại lạy trối chết, sợ cả nhà bị đem ra xử tử.
Khen nhau cỡ vú bò to bằng nia, chỉ tổ làm người ta ghét, chẳng khác lời khen quá lố dành cho các bài thơ bài văn làm độc giả ngấy chính tác giả ngoài ý muốn. Thì ra phê bình cạn chén một nhân vật (chính trị, văn học ...) không có sức sát hại bằng cách khen lấy cố lấy để, khen vô tội vạ.
Về chuyện chocolat, nhà cháu xin lỗi các Trumpist, các Trumpian. Nhà cháu xin lỗi politically incorrect; nhà cháu chỉ viết tự nhiên như khi đọc lời quả quyết calcium không phải là calci, ăn luôn cả trấu, hạt lúa vì trấu là fiber chất xơ, như khi thấy "phi nước đại" là spit water, thải nước của cơ thể người hay ngựa.

****

Phần trên đây đã viết năm 2019 giữa cao trào tân bốc Trump là thần thánh, là đại diện của God. Nào khác chi người ta khen Bush Jr được God ra lệnh đánh Irak. Có người hỏi ông có thật không, bằng chứng đâu. Ông trả lời, theo lệnh của thân phụ, tôi đều nghe lời bác Dick Cheney (phó tổng thống); bác Dick cho biết God đã email cho bác ấy chuyển lệnh cho tôi đánh thằng Sadam Hussein.

Nhiều video của người Việt dị hợm tuy chưa đến chỗ nói phân của Trump thơm hơn sầu riêng. Nhất là dùng Trump để truyền đạo nhưng chẳng may Trump thua vì gian lận hay thua thật đều có nghĩa Trump không được God đưa vào White House.

Người Hoa Kỳ rất giỏi về marketing, họ nghiên cứu cái gọi là thái độ "behavior" trong mọi việc. Như khách hàng thường lấy hàng ở kệ ngang mắt chứ không phải ở trên cao hay dưới thấp, do đó giá cao hơn; người sành thì mua hàng trên cao hay dưới thấp. Về chính trị, họ không thần thánh hóa, tuy có lúc cho ứng cử viên một sắc thái tôn giáo. Họ dùng những vấn đề (issue) như biên giới, nhập cảnh bất hợp pháp, như thời Kennedy là ngoại giao.

Khi Bill Clinton mắc vào vụ làm tình nơi văn phòng bầu dục (Oval Office love making) với Monica, báo chí vẫn ủng hộ Bill một kỳ nữa. Họ đưa ra luận thuyết chức vụ tổng thống là cái job quản trị, không còn là anh hùng dân tộc, khai quốc công thần. Bill rất giỏi và đã giải quyết thâm thủng quốc gia, giải quyết hòa bình nhiều nơi trên thế giới. Luận điệu thành công nhất là của New York Times. Hãy bỏ phiếu cho Bill Clinton và đồng thời không cho vợ và con gái đến gần nếu không muốn bị móc, rờ vú. (Please vote Bill in and keep your wife and daughters shy away to avoid any unwanted pass). Bill và Hillary chơi ngon tám năm ở đường Pennsylvania, DC.

Phụ bản: Hang Ngu Công
Vua Hoàn Công nước Tề đi săn, đuổi con hươu chạy vào trong cái hang , thấy có một ông lão bèn hỏi
- Hang này tên gọi là hang gì?
Ông lão thưa:
- Tên là hang Ngu công.
- Tại làm sao mà đặt tên như thế?
- Tại kẻ hạ thần đây, mới thành có tên ấy.
- Coi hình dáng lão, không phải là người ngu độn, cớ gì lại đặt cái tên như thế?
- Để hạ thần xin nói: Nguyên hạ thần có con bò cái đẻ được một con. Khi bò con đã nhớn, hạ thần đưa đi bán, rồi lấy tiền mua một con ngựa con đem về cùng nuôi với bò cái. Một hôm, có một chàng thiếu niên đến lấy lý "bò không đẻ ra được ngựa" bèn bắt con ngựa con đem đi. Tôi chịu mất, không cãi được. Vì thế xa gần đâu cũng cho tôi là ngu, mới gọi hang tôi ở đây là hang Ngu công.
- Hoàn Công nói: Lão thế thì ngu thật!"
Buổi chầu hôm sau, Hoàn Công đem câu chuyện kể lại cho Quản Trọng nghe.
Quản Trọng nói: "Đó chính là cái ngu của Di Ngô này. Nếu được vua giỏi như vua Nghiêu, bầy tôi minh như Cao Dao, thì khi nào lại có kẻ dám ngỗ ngược lấy không ngựa của người ta như vậy. Ngu công mà đành để mất ngựa, chắc là biết rõ hình pháp ngày nay không ra gì. Xin nhà vua kịp chỉnh đốn các chính sự lại". (Cổ Học Tinh Hoa)
Ghi chú: chuyện nầy trong ấn bản của Tàu thêm nhiều lần bị cướp cùng lý do, khi ông lão mua dê, gà v.v... Chỗ khác biệt nữa là nhà vua nói với ông cụ chính vua mới là kẻ ngu để cho những việc cưỡng hại nầy xẩy ra và ông quyết định sửa đổi; nhờ đó, Tề thành nước mạnh.

 

Quốc gia hưng vong phu xe hữu trách

     Thẻ căn cước Quốc Gia Việt Nam, Phủ Thủ Hiến Bắc Việt 

Quốc gia hưng vong . phu xe hữu trách

Tôn Thất Tuệ

Số là có mấy người VN hăng máu vận động bầu cử Mỹ 2024 và dùng tám chữ "quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách" làm khẩu hiệu, slogan in chữ rất to. Phe nào phía nào cũng nói nước Mỹ đang lâm nguy, theo kiểu của riêng mình và kêu gọi người VN bỏ phiếu cho gà nhà, vì dù có làm cu li, đơ dem cùi bắp, đều hữu trách, thất phu hữu trách mà. (Ngày 13 tháng 7, ứng cử viên Donald Trump bi ám sát hụt, chỉ sứt lỗ tai).

Một ông bạn già Hán rất rộng nói ông rất buồn vì tám chữ nầy là biến hóa sai lạc từ hai câu thơ của Cố Viêm Vũ 顾炎武 (1613-1682)
天下兴亡，匹夫有责 Thiên hạ hưng vong, thất phu hữu trách
国之兴亡，肉食者谋 Quốc chi hưng vong, nhục thực hữu mưu.

Thay vì quốc gia, nguyên tác bắt đầu với hai chữ thiên hạ. Thiên hạ là một lối nói của người Tàu thời xưa để gọi dân Tàu, một phần vì đối với họ, chỉ có người Tàu mới đáng kể, mọi chủng tộc khác đều là man di mọi rợ. Người không rành chữ Hán cũng thấy rằng Cố Viêm Vũ phân biệt thường dân, gọi là thất phu, khác với giai cấp cai trị, mà ta đặt cho cái tên chính khứa bây giờ, vì thiên hạ và quốc không đồng nghĩa với nhau; thiên hạ là chữ để chỉ người trên mặt đất, quốc là một chữ để chỉ một thực thể chính trị. Hai câu đó có nghĩa rằng vận mệnh của dân (Tàu) là trách nhiệm của mọi người dân, (nhưng) vận mệnh của nước (Tàu)  - muốn nói nền cai trị - tùy vào mưu lược của giới "nhục thực".
Nhục thực 肉食 chữ để gọi những người ăn mặn, đối lại với tố thực  素食 chỉ người ăn chay. Thời xưa, người giàu, giai cấp quan lại mới có thịt mà ăn, nên nhục thực cũng là chữ để chỉ những người không phải là thất phu, cùng đinh, hay dân ngu khu đen. Và như thế, đối với học giả Tàu giữa thế kỷ 17 nầy, việc nước không phải là trách nhiệm của người dân mà là việc của các chính khứa.
Thân hữu ấy kết luận email như sau: Từ khi nào thiên hạ biến thành quốc gia thì không biết nhưng rất có thể rằng một chính trị gia xa lông, đã vo tròn bóp méo chữ và ý của Cố Viêm Vũ để dụ những kẻ thất phu làm con chốt thí thân cho tham vọng của chính họ.

Bạn nghĩ gì khi nghe khẩu hiệu quen thuộc: quốc gia hưng vong thất phu hữu trách. Chữ Hán đã dành, có chi lạ, không có chi phải dị ứng, vì các nước như Mỹ vẫn dùng La Tinh trên quốc huy. Nhưng bạn bị cự nự không ở chỗ đó. Học giả sẽ nói bạn vo tròn bóp méo hai câu mỗi câu 8 chữ của Cố Viêm Vũ, như đã trình bày bên trên.
Nhưng ''quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách'' đã thành một slogan, đã Việt hóa từ khi ý niệm “quốc gia” được thành hình với việc Bảo Đại tuyên bố VN độc lập, thống nhất gọi là Quốc Gia VN. (danh từ người quốc gia ngày nay từ đó mà ra). Slogan nầy sống mạnh nhờ cuộc vận động chính trị 1954 của ông Diệm muốn nói mọi người cần tham dự công cuộc giữ nước, là trách nhiệm chung. Câu nói nầy không có sự phân biệt của Cố Viêm Vũ, toàn dân # chính quyền. Tất cả chỉ có một.

Quốc gia là một trong cả ngàn chữ mới người Nhật từ đầu thế kỷ 20 đã dùng Hán Tự mà tạo ra để diễn đạt những quan niệm trong khoa học nhân văn và xã hội tây phương không có ở Á Đông, cho người Tàu, Đại Hàn và VN dùng ké. Quan niệm quốc gia và chủ nghĩa quốc gia (nationalisme) xuất hiện từ khi có Cách Mạng Pháp 1789, một trăm năm trước khi Cố nhà mình chết,1682. Nước Tàu và các thuộc địa từ đầu thế kỷ 20 sôi sục về vấn đề quốc tính. Như ở Đông Dương ba nước Việt Mên Lào muốn trở thành ba quốc gia riêng biệt dù hoàn toàn dộc lập hay ở trong Liên Hiệp Pháp. 

Có thể suy đoán chính người Tàu đã sửa câu văn của Cố Viêm Vũ. Tình hình chính trị hai thời khác nhau và cách vận động chính trị cũng khác nhau. Cố Quân sinh ra trong thời Tàu bị Mãn Thanh đô hộ, ông đã tổ chức vũ trang phục quốc và thất bại. Đối tượng vận động của ông là giới có học, có thế lực kinh tế, những quan lại tại chức hãy phản Thanh. Và ông kêu gọi qua sự phân chia hai thành phần xã hội, rất thực tế.
Đến thế kỷ 20 thì vận động quần chúng, toàn dân không phân biệt là việc chính cho nên nói thất phu hữu trách và 8 chữ mới thành một khẩu hiểu ngắn gọn, thay vì 16 chữ.
Thiên hạ hay quốc gia chẳng khác nhau mà chữ quốc gia hợp thời hơn, hấp dẫn hơn.

Ngày nay, thế kỷ 21, chính quyền mới của Tàu đã khuyến dụ các học giả dùng hai chữ "thiên hạ" trái với quan niệm quốc gia hạn hẹp, tạo nên một ý thức hệ toàn cầu, ngõ hầu lý thuyết chính trị đi kịp với sự phát triển kinh tế và thế lực của Tàu trên thế giới, một trật tự mới như thời La Mã có Pax Romana.
Thiên hạ có ba nghĩa. Thứ nhất là quả đất, toàn thể thế giới dưới bầu trời. Thứ hai là lòng người, dân tâm 民心, ý nguyện chung của mọi người. Thứ ba là một định chế địa cầu, một hệ thống phổ quát của toàn cầu, thế giới vô tưởng xem thế giới là một gia đình duy nhất.

Trở về câu nói của Cố Viêm Vũ, "hưng vong" kỳ thật chỉ là vong, lụn bại đi xuống, theo lối nói tùy nghĩa. Lối nầy trong tiếng Việt cũng có. Các con chúng tôi ở xa thường hỏi xóm nhà có mưa hay không vì chúng lo cây cỏ chết khô. Mẹ chúng thường trả lời: "Có mưa nắng chi mô, tưới cả ngày, hết trong đến ngoài". Không có mưa, chứ nắng thì quá dư, nhưng mà hiểu là không mưa. Ô kê xa lem! Cố Viêm Vũ đang nói chuyện vong quốc, ngoại nhân đã tiếm quyền, đâu có hưng gì!
Những người bi quan, những người biết quá nhiều (les hommes qui en savaient trop) thì cho rằng thời nào, chỗ nào cũng thế, đám dân nghèo bị lợi dụng đủ thứ, chỉ ăn bánh vẽ. Đó là:
quốc gia hưng vong phu xe hữu trách.
Hôm qua em đạp xích lô,
bụng đói thấy mồ,
em hô khẩu hiệu bô bô,
em đạp xích lô.--

VC và Khmer Rouge (bài cũ)

 

mỏ vẹt chỉa vào Saigon

mắm tôm . mắm bò hóc 

Tôn Thất Tuệ

1983, tôi theo Patty Dotzenrod từ Bangkok đi Aranyaprathet để làm thông ngôn nhưng đến nơi thì không có đồng bào tỵ nạn để phỏng vấn; có lẽ cô ấy biết vì sao. Cả phái đoàn lửng thửng quanh phố nghèo, lai rai cà phê cà pháo thì có lệnh phải ra khỏi khu vực trước ba giờ chiều. Tôi về Bangkok ngủ qua đêm, sáng mai ra đọc tờ Bangkok Post thì biết chỗ hôm qua mình đến có đánh nhau giữa Khmers Rouges và nhóm Xom Xản, có hình chụp Xom Xản ngồi ghế sau Honda 75 đang di chuyển.

Chuyện nầy tôi kể làm quà khai vị, chứ thật ra nó ở vào một chi tiết rất nhỏ trong bài trích dịch về sự xung đột giữa VC và Khmers Rouges (KR) 1979. Sau khi VN chiếm hoàn toàn Cambodia, KR lập những căn cứ trên đất Thái, đánh đá lung tung, nào đánh đá với VC, nhóm Sihanouk, nhóm Xom Xản, đánh đá nội bộ. Thay vì tự giải tán, KR được Bắc Kinh và Bangkok hổ trợ lập mật khu trên đất Thái dưới danh nghĩa tỵ nạn. Tôi quen một người Mỹ lúc ấy đứng đầu Frontier Operation chuyên chở gạo lên biên giới cho từng đoàn dân Khmers qua đất Thái rồi trở về; hết gạo lại qua. 

Chúng tôi trích dịch chừng 1/5 một bài rất dài về VNCS và Cambodia của Yves Lacoste xuất bản tại Pháp năm 1989 trong tập san tam cá nguyệt Hérodote mà ông làm chủ bút. 

Bài lược dịch có ý chính như sau: căn cứ vào phương pháp văn hóa chính địa và lịch sử, học thuật đi đến giả thuyết rằng VNCS chỉ có một lý do duy nhất để tấn công ở mức độ vô cùng rộng lớn Cambodia là không để cho Khmers Rouges tấn công từ khu mỏ vẹt cách Saigon dưới 50 km như ngòi nổ làm nổ thùng thuốc súng Saigon vì thế lực chính trị kinh tế của Hoa kiều Chợ Lớn, các giáo phái, dân chúng bất mãn.

Dễ người dễ ta. Nếu đầu chóp mỏ con vịt gần Saigon dưới 50 km (35 miles) thì nó chỉa vào đất địch như một cul de sac; đối phương ở hai bên bắn vào hay thắt miệng túi càn khôn thì vịt chỉ làm tiết canh mà thôi.

Ngạc nhiên Yves Lacoste có nói toàn vùng Đông Dương thuộc Pháp mà không đặt vấn đề Miên Việt hiện đại trong khung cảnh Đông Dương. Thực tế, VN dù quốc gia hay CS, không thể ở yên nếu Cambodia là một đối thủ tiếp tay cho các thế lực muốn nhai nuốt VN. Miền Nam mất là vì từ 1954, Cambodia đã theo phe trung lập thân cộng. Sihanouk ký mật ước cho VC dùng hải cảng duy nhất Kompon Som bốc dỡ vũ khí tiếp liệu chuyển đến biên giới, quân đội Miên bao thầu để ăn công; mật ước nầy cho dùng lãnh thổ Miên làm đường chuyển quân và tiếp liệu. Nhờ đường nầy mà VC chiếm cao nguyên Boloven. (Qui tient Boloven tiendra l’Indochine - ai chiếm Boloven sẽ chiếm Đông Dương). Nixon đã cho dội bom triệt hạ mật khu trên đất Miên nhưng sau đó hậu cần nầy được xây dựng tối tân hơn để đánh đòn quyết liệt vào Bình Long, Phước Long, Xuân Lộc. Xe tăng vào Saigon qua đường của ông hoàng cho mượn. Tuy chú trọng chính địa, tác giả chỉ nói KR chống Sihanouk mà Sihanouk đang cho VC mượn đường, ông không quảng diễn về quân sự ở điểm nầy.

Trước 1954, sân khấu chính trị quân sự chính yếu là VN thế mà Việt Minh không chiếm nhiều đất, lại chiếm rất nhiều đất của Miên và Lào. Vùng biên giới Lào Thái là một khu kinh tế, và cũng nhờ đó mới có thể chuyển vận quân đội ở Điện Biên Phủ 1953. Mặc dù Trung Cộng giúp nhiều vũ khí cho Pathet Lào, Việt Minh hoàn toàn chi phối phong trào CS Lào. Theo mệnh lệnh của VM, hoàng thân Souvanouvong lập đảng CS Lào, lấy vợ VN. VM muốn “thực dân” (coloniser) nhiều hơn xưa, khi thúc đẩy phong trào Tây Tiến. Như vậy, Lào đã giúp rất nhiều để VM chiếm giữ phía bắc vỹ tuyến 17 năm 1954; Lào tiếp tục cho mượn đường xâm nhập theo đường Trường Sơn. Cuối đường này là lãnh thổ Cambodia. Lãnh thổ của Sihanouk là – không phải duy nhất – một trong những điều kiện tiên quyết để chiếm miền Nam, như dàn phóng hỏa tiển vào Saigon.

CSVN không đủ phương tiện để có một nhánh CS thân thiện chiếm Phnom Penh; rất sớm KR đưa ra chủ trương quốc gia Miên quá khích chống Hà Nội. Hà Nội không muốn KR đóng lại vai trò Sihanouk quấy phá VNCH xưa.

Cuốn sách Les Miracles françaises en Indochine xb 1930 ca ngợi những phép lạ của người Pháp có kể phép lạ hòa bình Đông Dương nhờ chính sách cai trị của các quan toàn quyền, giữ cho các xứ không đánh nhau hay bị ngoại xâm. Pháp muốn Union Indochinoise thành một quốc gia xây dựng trên nền văn hóa Pháp; dân chúng ba miền đi lại tự do không phải trình giấy tờ ở biên giới.

Người VN không đồng ý và muốn có một quốc gia thống nhất ba miền, khác biệt với Miên Lào. Phạm Quỳnh đã dùng chữ nghĩa để phân biệt. Ông nói Indochine gồm “Indo” và Chine. Indo là Lào và Miên trong ảnh hưởng Phật Giáo Theravada, Pali và Sanscrit; Chine là VN với văn hóa Trung Hoa và Hán tự như Đại Hàn và Nhật Bổn. Cuộc vận động nầy gián tiếp làm nẩy sinh các hình thức quốc gia của Miên và Lào nhưng ba xứ sẽ hòa hợp trong một khối thịnh vượng chung (a commonwealth) chứ không phải liên bang, sống riêng hay sống chung chẳng sao, miễn là hòa bình với nhau.

Lào và Miên cũng bắt đầu xác lập tư cách quốc gia, và chống đối việc “thực dân trong thực dân” của người Việt và đã có các cuộc nổi loạn chống VN trong những năm 1930 và 1931. Nhưng người Pháp đã tìm mọi cách không để Đông Dương thành một chiến trường; xứ quan trọng nhất là VN không bị hai xứ kia quấy nhiễu.

Một cách tổng quát, ổn định của VN chỉ có thể duy trì khi ổn định toàn Đông Dương được duy trì dù với phương tiện nào.

Không như Yves Lacoste nhận xét, Cam bốt đã tấn công và chiếm nhiều nơi khác như Phú Quốc, Thổ Châu, sát hại người Việt đến số ngàn (sau đó bị đẩy lui). Chưa có đụng độ trong khu mỏ vẹt thuộc Vùng 3 Chiến Thuật xưa.

Như trên đã nói, khu mỏ vẹt như cái túi, cul de sac, dễ bị túm đầu. KR đã đánh trận lớn ở Tây Ninh nhưng không ở trong vùng nầy. Nhiễu loạn từ KR xẩy ra ở biên giới vùng châu thổ, dễ bề tiến thoái. Ngày 18.04.1978, KR đã chiếm xã Ba Chức, quận Tri Tôn Châu Đốc, cách biên giới 7 km và đã giết sạch dân chúng, chỉ có HAI người sống sót, với 3.157 tử vong, tương đương số nạn nhân Mậu Thân Huế do tay VC làm ra.

Hà Nội cho biết từ lúc ấy Pol Pot đã chuẩn bị 10 sư đoàn đột nhập VN và Hà Nội xuất quân ngày 07 thg 12.1978 để chiếm cả nước Cam bốt trong vòng một tháng, trong chiến lược lấy công làm thủ.

Nhưng về chính địa (geopolitic) chóng hay chầy, Hà Nội, bằng mọi phương tiện, không để yên cho KR làm chủ Phnom Penh, ăn rồi chỉ mài gươm mài dao chỉa vào nhà hàng xóm. Hy vọng lối nhìn của chúng tôi thực tế hơn Yves Lacoste.

 

VC và Khmers Rouges

Yves Lacoste

Từ khi Khmers Rouges (KR) chiếm quyền, bang giao Việt Miên trở nên xấu xa nhất. Mới trông rất nghịch thường vì cả hai xứ vừa chuyển qua giai đoạn CS và hai đảng CS Miên Việt theo nguyên tắc là đồng minh, là anh em. Học thuật có thể làm sáng tỏ những nguyên nhân sâu xa của cuộc tương tranh nầy qua sử ký và địa dư và qua các dạng thức kinh tế và hành chánh Đông Dương thời thuộc địa.

Pháp đã nhập chung vào khuôn khổ một Liên Quốc Đông Dương các lãnh thổ chiếm đoạt là Miên, Lào và Việt. Tuy vậy đặc biệt ở VN, việc thuộc địa mới thiết yếu, đem lại nhiều hậu quả quan trọng, chứ còn hai xứ kia không làm gì nhiều cho đại cuộc. Vì vậy, những phong trào chống đô hộ thực dân mang nhiều tính chất VN hơn cả. Khi phong trào CS xuất hiện giữa hai thế chiến, đảng CS Đông Dương được thành lập nhưng cốt lỏi đảng viên đều là người Việt. Năm 1945, HCM giải tán đảng nầy và lập ra một đảng CS VN và một đảng CS Miên nhỏ hơn mà đa số đảng viên là người Việt qua Miên làm việc cho các công ty thương mãi thuộc địa.

Một đảng CS thực sự của Miên được phát triển chậm hơn, từ thập niên 1960, vào thời kỳ Trung Cộng đóng vai trò quan trọng trong phong trào CS quốc tế và bắt đầu đối kháng Liên Xô. Do đó, khác với trường hợp VN có nhiều liên hệ bền vững và lâu năm với Nga, nhóm CS mới người Miên, Khmers Rouges, chỉ giữ mối quan hệ với Trung Cộng. Đấy cũng là phương tiện để thoát cảnh đàn anh VN đè đầu và khai thác các bất đồng.

Trong thập niên 1960, KR bắt đầu một loạt chiến dịch chống Sihanouk đang trị vì ở Phnom Penh. Lúc ấy CS VN ủng hộ mạnh mẽ ông hoàng vì được phép mượn vùng đất phía đông Miên làm đường xâm nhập Miền Nam VN, là vùng tiếp giáp với đường Trường Sơn.

Những móc nối bên trong nầy, tuy ít được biết đến, đã gây nhiều hậu quả bền dai và được che dấu để tránh phương hại liên hệ Hoa Việt. Nhưng từ chiến thắng chung 1975, tức thì trổi dậy những mâu thuẫn trong mối quan hệ giữa hai đảng CS Miên Việt, đồng thời có bất hòa Hoa Việt.

Đối với Tàu, việc triệt thoái của quân Mỹ (mà Tàu đã giúp thành tựu từ 1972) có nghĩa là Tàu sẽ tái lập vai trò lịch sử và quyền uy ở ĐNÁ.

Tại Cam bốt, KR vì lý do ý thức hệ và chính địa, thích Bắc Kinh không thích Hà Nội. Theo KR, chủ trương quốc gia quá khích chống VN sẽ có số đông dân chúng Miên hưởng ứng. Dân Miên lúc ấy buộc thi hành đường lối tập thể hóa bắt chước khuôn mẫu Tàu nhưng được đẩy mạnh quá xa và bạo động tối đa.

Tuy nhiên, KR không đồng tình chống VN, hơn nữa, trong nội bộ nhiều nhóm chống nhau giành quyền điều khiển quốc gia, thậm chí có nhóm còn nhờ VN giúp sức hạ bệ Pol Pot. Nhưng Pol Pot nhanh tay hạ sát hết các đối thủ. Pol Pot cũng ra lệnh tàn sát bất cứ ai có liên hệ với người Việt, bà con thân thuộc với người Khmer Knom, tức là nửa triệu người Miên tiếp tục sống trên đất Việt theo biên giới người Pháp ấn định. Năm 1977, Hà Nội đã dùng thành phần Knom nầy và những người KR bỏ ngũ thành lập phong trào nhằm lật đổ Pol Pot và tách Cam bốt khỏi bạo tàn KR.

Cuối năm 1978, VN hành quân tấn công và chiếm toàn lãnh thổ Cam bốt. Hành động quân sự với tầm mức như thế không thể làm dư luận thế giới khỏi sửng sốt; hơn nữa là chiến tranh giữa hai quốc gia XHCN. Trung Cộng phải kết án chủ nghĩa bá quyền của VN do Liên Xô xúi dục. Ngạc nhiên ở điểm sự đe dọa của KR chưa đến mức thậm nguy phải hành động triệt để thế ấy, không kể nguy cơ Trung Cộng có thể viện binh ồ ạt đến Cam bốt và VN đối đầu hai phía địch.

Tuy vậy, Hà Nội vẫn quyết định chiếm toàn cõi Cam bốt. Hẳn rõ Hà Nội có những lý do khác.

Giới quan sát có thể nhận ra sau khi phân tích tình hình chính địa của vùng đất xưa kia là VNCH. Trước tiên hãy biết rõ về lằn ranh giới giữa hai quốc gia, đặc biệt trong lưu vực Cửu Long. Lãnh thổ Miên có chỗ dôi ra hết sức đáng chú ý, mệnh danh là khu mỏ vẹt (bec de canard, mỏ vịt). Xuất phát từ vùng nầy, các cuộc tấn công hay xâm nhập xẩy ra cách Saigon dưới 50 km. Khu dân cư đông đảo thị tứ nầy nầy có 3 triệu người mà một phần rất lớn là người Tàu Chợ Lớn. Người Tàu đã đặt chân từ thế kỷ 17 gồm những thành phần không chịu thần phục nhà Mãn Thanh.

Người Tàu Chợ Lớn và lục tỉnh vẫn thường xuyên liên lạc với Hoa Lục cộng sản và các cộng đồng Tàu khác ở ĐNÁ. 1975 trong khi miền Nam rụng rã, người Tàu Saigon Chợ Lớn vẫn nuôi ý nghĩ rằng HK sẽ can thiệp trở lại và để tránh đổ nát cho đô thành nầy, các phe phái sẽ đồng ý cho Saigon trở thành một thành phố tự do, một Hongkong mới, một Singapour mới. Thực tế không thế. Tuy vậy, một số Hoa nhân tin rằng những biến cố mới có thể làm sống dậy viễn tượng nầy.

Người Tàu, (trước 1975 nắm giữ hầu hết các sinh hoạt thương mãi, tài chánh và kỹ nghệ) nay hết sức bất mãn vì chính quyền CS đã tịch thu gia sản và cơ nghiệp. Tập thể Hoa kiều nầy còn hốt hoãng thêm với tin đồn tuyên truyền của Trung Cộng rằng VC sẽ ra lệnh tàn sát hằng loạt như các pogrom dành cho người Do Thái. Tình hình sẽ đưa đến nguy cơ nổi loạn.

Chiến thắng 1975 là chiến thắng quân sự, không phải là chiến thắng chính trị. Từ khi HK chấm dứt viện trợ, dân chúng thiếu kém mọi bề và sống trong sự bức bách của công an. Chính quyền mới không nhân nhượng những người đã làm việc cho chính quyền cũ và phái bộ HK.

Saigon là một kho thuốc súng có thể bùng nổ bất cứ lúc nào mà ngòi nổ chính là các cuộc tấn công của KR từ vùng mỏ vẹt kế cận. Thêm nữa, giữa Saigon và biên giới là vùng đất sống của đại đa số dân chúng miền Nam; nổi loạn có thể xuất phát từ đây. Thành phần dân số ở đây về văn hóa khác biệt với các nơi khác. Vùng nầy có người Khmers, có người TCG di cư và các giáo phái Cao Đài và Hòa Hảo. Các giáo phái nầy thành lập từ đầu thế kỷ 20 bắt đầu dung nạp những dân quê từ miền Bắc vào, vì nghèo bị bỏ rơi, và khốn khổ vì nạn cho vay cắt cổ. Đến giữa thế kỷ 20, vì ý thức hệ và chính trị, các giáo phái trở nên chống cộng từ tâm thức và đã truy nã VC giữa hai cuộc chiến Đông Dương, 1945 đến 1975. Các vùng thuộc quyền kiểm soát của hai nhóm nầy không bị tàn phá vì oanh tạc không quân.

Ở Miền Nam, địa dư văn hóa không xa lìa địa dư chính địa. Thật vậy, sau thảm bại bất ngờ của VNCH 1975, các giáo phái phải từ bỏ chiến tranh công khai. Nhưng năm 1978, lãnh đạo CS lo sợ rằng Cao Đài và Hòa Hảo sẽ cầm súng trở lại, hòa điệu với cuộc tấn công rộng lớn của KR từ biên giới.

Nhận xét trên đây về tình hình miền Nam 1978 có tính cách chính địa cho phép các quan sát viên đưa ra giả thuyết rằng chính quyền đương cuộc Hà Nội quyết định tấn công toàn diện Cam bốt là vì muốn ngăn chận cuộc nổi loạn trong Nam, hơn là vì mối đe dọa biểu kiến của KR.

Trong ba thành tố (Hoa kiều Chợ Lớn, các giáo phái, KR) yếu tố áp lực quân sự của KR dễ giải quyết nhất, chỉ cần một cuộc hành quân có chuẩn bị đầy đủ.

(Nguy hiểm KR đã dẹp yên), cuộc nổi loạn không xẩy ra. Sau đó, hàng ngàn hằng vạn người phải ra đi trong những điều kiện xấu xa nhất. Vụ Cam bốt chưa xong, tiếp tục làm tâm điểm chính địa ĐNÁ.

(Tính đến số báo nầy) nay đã 10 năm từ khi quân VN chiếm đóng Cam bốt. Sự hiện diện nầy không cần thiết nếu KR tự giải tán và không rút lui vào các mật khu biên giới Thái Miên. Thật vậy, mặc dù thế giới đã tìm thấy bằng chứng tàn ác vô biên của tay chân của Pol Pot, chính phủ Bắc Kinh vẫn ủng hộ KR với sự đồng lõa của Thái Lan. Bangkok cho phép KR thành lập các căn cứ dọc theo biên giới, dưới danh nghĩa trại tỵ nạn. Đối với người Thái, đấy là cơ hội để một lần nữa can thiệp vào nội tình Miên, tiếp tục từ mấy thế kỷ trước cho đến cuối thế chiến 2 đã sáp nhập nhiều tỉnh của người Miên.

Đáng ngạc nhiên thêm nữa là HK – liên hệ mật thiết với Thái Lan và biết rõ hành động của KR – vẫn ủng hộ chính sách biên giới của Thái Lan và duy trì ghế đại diện của Pol Pot tại Liên Hiệp Quốc.----

============================================== 

Học Viện Quốc Gia Hành Chánh, Saigon

====================================