Đa Nản Trump

Donald = Đa nản

Tôn Thất Tuệ  Nov 14 2022

Một thiếu nữ đi vào dạ hội không được chú ý bèn ném cái ly vào tường gây chú ý. Khi thuyết hiện sinh bị bỏ quên nhường chỗ cho trào lưu khác, Jean Paul Sartre viết một cáo trạng chống chính phủ Pháp và chính ông trong đêm lạnh đi rải ngoài phố. Ông hy vọng bài viết sẽ gây nhiều bút chiến. Nhưng cảnh sát đã quơ cào hết đem đốt và cảnh cáo JPS về tội xả rác, chỉ lưu ý nhưng chưa phạt vạ.

Tâm trạng của cô gái và nhà văn có phần nào giống Donald Trump. Cứ chủ quan mà nói, DT sợ bị bỏ quên đồng thời bị ám ảnh bởi White House. Ông có dịp tốt để chứng minh ông là một nạn nhân, victimized, của Joe Biden trong vụ lục xét tư gia, một lối gây cảm tình hữu hiệu. Nhưng ông không làm.

Ông đã để lộ quá lố ý muốn trở lại White House, đáng lẽ ông nên bình thản nói cái gì đến sẽ đến, người nghe sẽ hiểu cái gì là tiềm năng sẽ đến. Ông đã sợ những đối thủ nhưng ông quên rằng cách đối xử đối thủ trong đảng khác với ngoài đảng. Nhưng ông đã đối xứ với thống đốc Florida như cha con ông Bush đã đối xứ với ông tuy hai bên đều ngóc đầu lên nhờ GOP (Grand Old Party).

Ông không để ý trí khôn Á Châu: bạc như dân, cho nên ông vẫn tin rằng dân chúng vẫn cùng ông mang hận thù bị cướp ghế tổng thống. Trong quá khứ rất gần, vụ gian lận ở Florida gọi là lá phiếu bươm bướm giúp Bush thế chân cha, người ta đã quên và cho Bush thêm bốn năm nữa là tám năm ngon trơ.

Vận động trên lập trường “bị cướp ghế tổng thống” chỉ giúp cho một số rất ít, rất ít ứng cử viên thành công; những vị trí quan trọng đều về tay DC. Đảng CH đã mất quá nhiều ghế dân cử. Những thất bại nầy rất chua chát.

USA Today cho rằng năm 2021, CH đã sẽ không mất đa số thượng viện nếu DT không can thiệp vào Georgia, sau khi ông đã thất cử. Tôi không nhớ rõ chi tiết, nhưng kết cuộc làm cho mục sư Warnock thắng runoff. Thành công nầy một phần vì thống đốc Kemp và phe phái đã tách khỏi đảng CH.

Trump không sai lầm khi ủng hộ ứng cử viên nhưng sai lầm vận động chủ quan về gian lận.  Có bài trách Trump nhúng tay, khác với tiền lệ cựu tổng thống rút lui hoàn toàn. Không có tiền lệ nầy; trong cuộc bầu cử nầy Obama đã công khai ủng hộ Fetterman tranh cử thượng viện Pennsylvania; 2020 cả gia đình George Bush, cha lẫn con đã vận động cho Jeff Bush, không thành công thì quay qua chống Trump kịch liệt. Obama sẽ đến Georgia tranh cử cho mục sư Warloc trong kỳ tái bầu ngày Dec 8, 2022 (runoff), đối đầu thể tháo gia Walker, CH.

Vụ thất bại midterm năm nay làm nhớ đến thất bại thảm thiết của Newt Gingrich, midterm 1998. Báo chí cho rằng Newt mới là người quyền hành chứ không phải Clinton. Ông đã lấy lại hai viện cho đảng CH trong tay DC từ 1964,  ông đã thực hiện việc đóng cửa chính phủ (shutdown). Ai cũng tin rằng Gingvich sẽ đi lên và Clinton sẽ tiêu ma. Ông đã điều khiển việc tái tranh cử và đoan chắc sẽ tạo ra làn sóng đỏ, sẽ vượt trội DC từ 6 đến 30 ghế hạ viện. Đề tài tranh cử là sự tồi bại của Clinton qua vụ tình ái lem nhem với Monica. Nhưng kết quả đã mất sáu chỗ. Gingvich phải từ chức Speaker (chủ tịch Hạ Viện) Gingvich chủ quan, dựa vào thăm dò dư luận mà không biết rằng lúc ấy nền kinh tế đang lên và công trạng nhờ Clinton, hơn nữa dân chúng xem chức vụ tổng thống là một cái “job”, không thần thánh như xưa. New York Times đã viết: hãy bỏ phiếu cho Clinton, đồng thời không cho vợ và con gái đến gần để khỏi bị bóp vú sờ mông (for not having unwanted passes).

Vụ bê bối vì gái nầy còn rõ ràng hơn lời buộc tội gian lận bầu cử. Gian lận Florida của Bush cũng rõ hơn lời cáo buộc của Trump; việc kiểm phiếu đã bê bối như mất thùng phiếu khi di chuyển. Những kết quả rõ ràng đã làm cho Tối Cao Pháp Viện ra lệnh ngưng để cho Bush trúng cử, một việc trái với hiến pháp.

Như vậy Trump đã không học bài lịch sử sờ sờ cận kề; không biết mình biết ta. Không biết Biden đã dùng cuộc điều trần 6 Jan để xóa lời ông nói: đã tổ chức hệ thống gian lận bầu cử.

Theo nguyên tắc, được đảng chấp nhận đại diện tranh cử là lãnh tụ của đảng; ủy ban thường vụ chỉ như nha tổng thư ký. Clinton vẫn điều khiến đảng DC và ủy nhiệm Mc Aucliff trông coi nhà nầy. Cái nha nầy của CH hoạt động độc lập, báo trước sẽ không cho Trump tiền trả luật sư và án phí.

Obama điều khiển trong bóng tối. Do đó DC im lìm nhưng hoạt động nhịp nhàng. Lãnh tụ Đa Nãn Trump, một mặt không tạo được cho mình một huyền thoại như Obama giải phóng dân da đen, một mặt không làm cho đảng CH có bộ dạng hiền hòa.

Lauren Boebert

Người em gái hậu phương Boebert, nữ dân biểu Colorado, chủ tiệm ăn mà tiếp viên đeo súng, cô cũng đeo súng khi vào tòa nhà quốc hội. Đảng CH đã chứng tỏ hậu thuẫn mạnh mẽ giới buôn bán súng đạn, quảng cáo súng liên thanh (assault weapon) trong khi hầu như cứ hai tuần có một vụ bắn chết nhiều người (mass shooting). Trong khi Putin tuyên bố đánh Ukraine là để trị bọn homosexual thì CH sống chết với chuyện nầy để vừa lòng tôn giáo lạc hậu. Ukraine không phải là một vấn đề trọng đại như Afghanistan hay VN. Dư luận Mỹ thừa biết Ukraine là nạn nhân, nếu họ không quyết liệt chủ trương gởi súng đạn, họ vẫn giữ thương cảm cho dân tộc nầy, họ biết lạm phát do Nga mà ra. CH đã mắc mớp DC khi Biden nói nếu CH đa số quốc hội thì CH sẽ không viện trợ. Sướng miệng, nữ dân biểu Georgia là Majorie Taylor Green (và nhiều người khác nữa) còn to tiếng hơn Biden. Đa ngôn đa quá.

Al Gore không rút bài học Newt Gingvich dùng vụ Monica làm đề tài. Tuy nhiên Al Gore chỉ khai thác gián tiếp với khẩu hiệu “giá trị gia đình”, ông cho rằng cả nước Mỹ sẽ bỏ phiếu cho ai ghét Clinton; Al đã xa lánh Bill tuy dư luận cho rằng nếu được phép, Bill có thể đi thêm 4 năm.

Thành bại là chuyện khá thường, sai con toán bán con trâu. Nixon đã thất bại thê thảm, sau lần thua Kennedy, ông còn thua trong cuộc tranh chức thống đốc California. Nhưng ông đã gượng được và trở thành tổng thống, thuộc hàng đầu trong lịch sự HK, tuy thương ghét không thiếu chi.

Người ta quan ngại rằng ông Đa Nãn không còn bình tĩnh để kéo màn làm lại. Ông đã tấn công De Santis rất sớm, ông lại tào lao chỉ trích thống đốc Virginia, và diễu cái tên Glen Youngkin rất Tàu. Ông đã nói quá, đã chạy vạy hậu trường cho De Santis trúng cử, là một điều bất hợp pháp, có người đang kiện.

Gà của Trump nói riêng và của CH nói chung chỉ lo chỉ trích đối thủ mà không nói gì về mình, lập trường, chính sách ra sao trước tình hình nguy khốn của cả thế giới. Doctor Oz suốt ngày chỉ có một luận điệu: đối thủ Fetterman chỉ làm một việc là cho các tội nhân tự do đi khắp Pennsylvnia qua chính sách cho probation và nếu trúng cử sẽ đưa lũ ác ôn nầy vào tòa nhà quốc hội ngồi chung với các thượng nghị sĩ. Trong lúc ấy các luật sư và các hội thiện đều biết Fetterman đi từng nhà tù cho tù nhân tiền để làm thủ tục xin probation, và giải quyết nạn nhân mãn nhà tù; trong vòng 10 năm từ 50 đến 5.000 kẻ bị giam giữ. Cử tri không biết CH muốn làm gì.

De Santis đang được khen ngợi như kẻ cứu đảng CH, nắm chắc White House. Nhiều người đã lưu ý rằng cái bầu khí nóng nầy (the hype) coi chừng có thể quá nóng.

Trước tiên, DC vẫn xem DT là một đối thủ lợi hại của Joe Biden, tìm cách nâng De Santis để bêu xấu Trump.

Cái Hype ở Florida nầy làm người ta nghĩ đến trường hợp hơi giống. Người con trưởng của phó tổng thống thứ 23 Stevenson Sr được bầu làm thống đốc Illinois 1948 với số phiếu đè bẹp đối phương. Stevenson Jr đã làm rất nhiều việc cho tiếu bang, bài trừ cờ bạc buôn lậu, mafia … Ông có tài hùng biện. Ông cũng sáng rực (flamboyant) như De Santis. Ông không tham vọng làm tổng thống nhưng thiên hạ cứ đốc thúc, thổi phồng; mà đại hộị DC 1952 tổ chức tại Chicago tỉnh nhà, ông được đề cử ứng viên TT một cách bất bình thường. Stevenson thua Eisenhower long trời lở đất, kỳ sau 1956 cũng không khác. Stevenson chết vì đột quy giữa thành phố London khi làm đại sứ Mỹ tại vương quốc nầy.

Thêm một trường hợp sáng chói là Jeff Bush, cựu thống dốc Florida đã phải rời primary 2020 tuy có sự hậu thuẩn của đế quốc “Bush”.

De Santis điềm đạm, công nhận số phiếu Florida dành cho ông ít hơn số phiếu dành cho Trump. Ông biết ở đời nương nhau mà sống, khi thế nầy khi thế kia.

Để giúp vui, hiện nay các tổ chức đánh cá đều cho De Santis có tỷ số cơ hội cao nhất để - được CH chỉ định và để được bầu làm tổng thống, đứng trên Trump và Biden.

Quan sát viên cũng nên cẩn thận; chỉ giới hạn trong primary mà nói, khó đoán trước ai ăn ai.  Có bài báo nói rằng MAGA (make America great again) là một tôn giáo, “a cult” như một số người đã vũ trang đi biểu tình ủng hộ Trump, như chúng tôi đã mang gậy đùi dao găm đi biểu tình ủng hộ Ngô Tổng Thống và hát nhạc Gô Ganh: VC tới làng gậy đùi lựu đạn súng trường giết đi. Những bê bối trong tổ chức không một sớm một chiều làm cho các tôn giáo sụp đổ.

Cái “hype Florida” có thể xem như phong trào mà Hồ Chí Minh khuyên đảng phải coi chừng, nó như lửa nhưng mau nguội, không chỗ dựa; HCM không kịp cản Nam Kỳ khởi nghĩa khi chưa tổ chức xong hệ thống nằm vùng. Hệ thống nằm vùng theo ngôn ngữ Mỹ gần như grass roots, những chi bộ địa phương, từ quận hạt đến tiểu bang. Mạng lưới ‘grass root’ cùng tinh thần “cult” có thể giúp Trump cởi voi đấu với lừa.

Tuy từ khi lọt lòng mẹ là một người thành phố, Trump được giới nông thôn cảm tình và được chính quyền các tiểu bang ưa thích. Trong khuynh hướng chung của CH, Trump muốn các tiểu bang có nhiều quyền hạng, ví dụ các ông bà tòa tối cao do Trump chỉ định không để cho liên bang quyết định chuyện phá thai mà đưa cho các tiểu bang đảm trách gần với ý kiến địa phương. Các tiểu bang cùng Trump cho rằng các thị xã, các city, không phải là những thực thể Hiến Pháp quy định, các city đã lấn quyền của tiểu bang, nhất là trong việc phân vùng (zoning); các city không có quyền cấm dùng shopping bags, tui nylon đựng hàng. Nếu tiểu bang có nhiều quyền thì họ có thể chi tiêu theo ý muốn những trợ cấp trung ương.

Những bất đồng tương tranh nội bộ không thể tránh. Nhưng có lẽ không ô dề như bà Harris nói đã bị Biden thọt ngón tay vào cửa mình, rồi cũng đi với nhau (he finger-penetrated me).

Sau cửa ải primary là chuyện khác.

Hy vọng, Biden sẽ thành ứng cử viên DC. Ông không được tươi trẻ mới mẻ như thống đốc Florida. Nhưng với nhịp độ bỏ phiếu trong kỳ midterm nầy, Biden có thể giữ nguyên chức vụ cũ.

Nếu là Trump, thì cũng đừng đoan chắc Trump về nhất. Biden đã thắng Trump một lần thì ông có thể thắng lần thứ hai; dù đã thắng trung thực thì sẽ thắng trung thực, dù đã thắng gian lận thì sẽ thắng gian lận luôn, vì các máy kiểm phiếu Dominion vẫn còn dùng, người ngợm vẫn còn, mà lần nầy kinh nghiệm hơn.