400
năm Blaise Pascal
cá cuộc đức tin và God
David
Hoinski . ttt dịch
Khi
Pascal còn sống, nhiều tiến bộ xẩy ra rất nhanh trong các lãnh vực khoa học vì
lúc ấy là cao điểm của cách mạng khoa học thế kỷ 17. Phần đóng góp của Pascal
(sinh ngày 19.06.1623), chỉ lấy một ít mà kể, là: phát minh máy tính đầu tiên,
hệ thống giao thông công cộng đầu tiên và nhiều mô thức toán học. Ảnh hưởng của
Pascal đối với thế giới tân thời rất rộng lớn. Sử gia James A. Conor đã viết:
Trong thế kỷ 21, cứ đi mươi bước thì đụng với một thứ gì liên quan đến Pascal
cách nầy cách khác.
Điều
đáng chú ý Pascal nằm trong số người đầu tiên truy cứu những hệ lụy của khoa học
mới đối với đức tin tôn giáo. Sự hiểu biết và thực nghiệm khoa học không đánh mất
nơi Pascal một người có tín ngưỡng thuần thục.
Pascal
dùng ba phương pháp: toán học, thực nghiệm và lý trí.
Nhờ
những chiêm nghiệm triết lý, điều tra nội tâm, Pascal đã tìm ra những giới hạn
về những gì mà chúng ta, với tư cách những thế nhân trần tục, có thể biết được.
Theo ông, phương pháp khoa học lẫn lý trí không có cái nào đủ sức dạy cho các
cá nhân ý nghĩa của cuộc đời và cách sống tốt đẹp nhất.
Pascal
viết những điều thế nhân đã làm để tránh suy nghĩ về cái chết, mức độ ngu si và
sai lạc. Nào ai biết rằng không có gì quan trọng hơn là xem xét bản chất con
người, không biết mình là ai, là gì, thì làm sao biết cách sống ra sao cho tốt
đẹp.
Sự
hiểu biết về chính mình là giai đoạn cần thiết giúp con người thấy nhu cầu tâm
linh, thấy sự cần thiết một đức tin và tìm một ý nghĩa cao quý hơn.
Pascal
lập luận rằng tin tưởng sự hiện hữu của Dieu / God là một điều tối thiết cho hạnh
phúc con người.
Theo
Pascal, thế nhân phải đánh cá về hiện hữu của God. Ông viết: “nếu bạn đánh thắng
thì bạn thắng (được) mọi thứ; nếu bạn thua, bạn chẳng thua (mất) cái gì cả”.
Nói khác, mặc dù không thể biết chắc God hiện hữu hay không hiện hữu, tốt nhất
vẫn là nên tin God hiện hữu hơn là không tin God hiện hữu.
Không
kể theo tôn giáo nào, mọi cá nhân phải lựa chọn @ đức tin vào một thực tại siêu
nhiên hoặc @ cuộc đời không có đức tin nào cả. Nhưng sống không đức tin cũng là
một sự lựa chọn nhưng là một sự đánh cuộc sai.
Thế
nhân phải cá cuộc và phải có một vũ trụ quan để căn cứ vào đó mà đánh cá đời
mình. Thật vậy, thế nhân không thể tách khỏi hy vọng và sợ hãi; hy vọng sẽ đánh
trúng và sợ sẽ đánh trật. Có rất nhiều sự đánh cá trong đời sống hằng ngày: đi
chợ, lái xe, đi tàu hỏa, đi máy bay nhưng không bao giờ xem đó là những việc đầy
nguy hiểm. Theo Pascal, tổng thể đời người được xem là một chuỗi cá cuộc nối
nhau, và không thiếu những nguy cơ khổ lụy. Ví dụ chọn ngành học, chọn nghề, và
chọn người phối ngẫu. Thế nhân chọn lối sống và chọn đối tượng tin tưởng mà
không biết những quyết định ấy đúng hay sai. Chúng ta không thể sống mà không cần
cá cuộc.
Pascal
trình bày luận thuyết cá cuộc trong cuốn Pensées. Ông nhấn mạnh nhu cầu đức
tin, trong khi suy xét cuộc đời muôn mặt, suy xét những giới hạn của lý trí của
khoa học và của triết học. [xin search 'le pari de Pascal / Pascal's wager')
Pascal không biện luận dựa trên bằng chứng hiện hữu của God. Sự hiện hữu của God không thể minh chứng vì God ở trong thế ẩn tàng (deus absconditus). Vẫn có đủ ánh sáng cho những ai muốn thấy, vẫn còn đủ bóng đen cho những kẻ không muốn thấy. Tuy vậy cái chắc chắn tuyệt đối không có được. Do đó con người phải chọn lựa. Pascal tin rằng đức tin giúp các cá nhân tìm được hạnh phúc thay vì khổ lụy.-
Xuất xứ: 400
years ago, philosopher Blaise Pascal was one of the first to grapple with the
role of faith in an age of science and reason. David Hoinski, West
Virginia University. The Conversation July 3, 2023
========================================================
 |
| chợ chuối miền Tây xưa ===================================== |
No comments:
Post a Comment