Tại con gà
Tôn Thất Tuệ
Xưa có mụ nhà giàu keo kiệt, có chị ở trong nhà. Chừng 4 giờ sáng con gà gáy thì mụ chủ kêu chị ở dậy làm việc. Khổ quá, làm việc đã khuya mới ngủ, nằm chưa ấm lưng đã dậy. Chị bèn thịt con gà. Mụ chủ từ nay, ngủ không được là kêu chị ở dậy làm việc, bất thùng chi thình, làm việc nhiều hơn trước nữa mới khổ chơ. Ấy là tại con gà mình đem mà thịt, mới khổ chơ.
Hà Như Hỷ đi thi đíp lôm 1955 gặp bài dịch Việt Anh là câu chuyện nầy, bèn dịch đầu đề là "Because the cock" thì anh Chương nói là tàm tạm. Because of, mà hay hơn nữa là Because of the rooster. = À cause de. Because + mệnh đề. Anh Chương chồng chị Nguyện là anh vợ của Ninh Hạ.
Tui nhớ chuyện nầy vì tuần qua, thời sự thế giới chỉ nhắm vào Syrie, một nước Trung Đông xa VN và chỉ liên hệ trên sự tương hợp quốc tế gián tiếp như vì Do Thái mà Mỹ phải ngưng viện trợ VNCH. Chúng tôi muốn nói kẻ độc tài Assad là con gà của chị ở.
Hắn ta ác ôn, từ 2011, tiếp nối mấy chục năm độc tài của cha. Nhưng rồi ai ai cũng phải thích nghi mà sống; 13 năm rồi; thôi thì làm ăn phải trả tiền mãi lộ, như Iraq tạm yên với Saddam Hussein, Hussein chết, Iraq vữa như tương. Nay Assad đi, Syrie sẽ trở nên một quốc gia vô cùng rối loạn, đã xẩy ra ngay khi loạn quân khởi công hơn 10 ngày. Xưa có một thằng trong xứ ăn chận, mình chịu thua nhưng biết chừng nào để tính toán, nay thì thằng nào cũng có thể tróc tiền mình.
Damascus sụp đổ chỉ giống Saigon chừng 5% là sự ra đi, ngưng hậu thuẩn của hai cường quốc Nga và Iran, phiến quân có đến phá sơ sơ tòa đại sứ Iran như Saigon chỉ phá ngoài rào cái gọi là Bunker's bunker (nhà hầm của đại sứ Bunker). Nhưng bối cảnh đúng là một hý trường, với nhiều burlesque, giống như thời Tam Quốc của Tàu. Và khi luận thì dùng những phương ngôn ngạn ngữ mới nói hết, như phải lấy con gà làm chứng.
Lại nói chuyện cờ bạc đánh cá. Polymarket đánh cá khi loạn quân HTS Hayat Tahrir al-Sham nổ súng rằng Assad sẽ bị hạ, không ở trọn năm 2024, dù chưa được một tháng nữa. Nhưng ngạc nhiên thêm Polimarket cá cuộc rằng Do Thái nguyệt tận 2024 sẽ xâm chiếm Syrie. Thật vậy, không tính mức độ, Do Thái đã cho xe tăng vào chiếm phần đất Cao Nguyên Golan của Syrie mà năm 1974 quốc tế công nhận là vùng phi quân sự, ngay khi Assad lên máy bay. Vài giờ sau, Do Thái cho oanh kích xưởng chế tạo hỏa tiển của Syrie và tiếp tục oanh kích các kho vũ khí, nhất là kho bom hóa học, viện cớ công khai không để những vũ khi nầy vào tay loạn quân đang làm chủ Syrie.
Chỉ đúng trong giai đoạn 10 ngày mà thôi, l'ennemi de mon ennemi est mon ami, kẻ thù của kẻ thù là bạn. Do Thái rất mừng loạn quân đã hạ bệ Assad, kẻ thù truyền kiếp, và hiện đang cho Iran mượn đường tiếp tế Hezbollah và Hamas. Tuyền thông Do Thái đã loan truyền lời tuyên bố của phát ngôn viên loạn quân: Đây là đất thánh của Hồi Giáo; đây là Damascus, căn cứ địa muslim. Từ đây đến Jerusalem (có bao xa). Chúng ta sẽ đến lấy Jerusalem; dân chúng Gaza hãy kiên nhẫn, kiên nhẫn. “This is the land of Islam, this is Damascus, the Muslim stronghold. From here to Jerusalem. We’re coming for Jerusalem. Patience, people of Gaza, patience".
Năm 2011, Assad thành công tiêu diệt đối thủ với bất cứ giá nào, kể cả bom hóa học. Nhưng Do Thái muốn Assad giữ yên Syrie và Do Thái thỏa thuận cho Nga hành động với đều kiện Nga và Syria cho Do Thái tự do hành động chống Palestine.
Thỏa thuận nầy có ảnh hưởng Ukraine. Do Thái không hổ trợ Ukraine chống Nga xâm chiếm năm 2022. Zelensky đến Do Thái, không nói chuyện với quốc hội được vì tòa nhà quốc hội đang sửa không có chỗ họp (?1). Xưa vua tương lai nhà Châu đã họp chư hầu ngoài bãi ruộng.
Nhưng Do Thái hèn, chỉ thả bom và vượt biên giới khi Nga không ủng hộ Assad và đã di tản hầu hết tàu chiến và máy bay ra khỏi hai căn cứ tại Syrie.
Thổ Nhĩ Kỳ là bàn tay chính sau lưng loạn quân. Thổ chống Assad vì Assad theo hệ phái Shiite như Iran, không chịu đàn áp người Kurd đòi tự trị trên phần đất của Syrie và của Thổ. Nhóm Kurd nầy án binh bất động để HTS hạ Assad và lặng lẽ chiếm thêm đất. Assad đi nhưng nhóm Kurd có thêm nanh vuốt, sẽ làm Thổ mất sức trong tương lai.
Hoa Kỳ hiện có 900 lính đóng phần đất người Kurd kiểm soát, tiếp tục chống lại nhóm ISIS quá khích thành lập trong thời chiến Iraq vào lúc Obama làm tổng thống. Khi Assad tháo chạy, Isis vùng lên ngay và HK đã oanh kích, càng làm cho vùng nầy thêm rối loạn. Nói cho đúng, nơi HK đóng quân là vùng gồm rất nhiều tổ chức do Mỹ trợ giúp, thân thiện với nhóm người Kurd chính thống.
HTS, tuy chiếm thủ đô và được trao quyền cai trị, chỉ kiểm soát một phần đất nhiều dân và phồn thịnh, ước chừng 15 % diện tích toàn quốc. Một nửa lãnh thổ hiện đang được tranh giành giữa nhóm người Kurd và tổ chức thân Thổ Nhĩ Kỳ. Không kể những tay anh hùng xưng bá nhỏ, hai nhóm thân Thổ và Kurd có những vùng đất kiểm soát đầy đủ như cương lãnh riêng.
Những nhóm lớn nhỏ nầy từ xưa vẫn e dè Assad và chỉ gặm nhấm ăn mòn quyền lực trung ương cho đến khi Assad phải ra đi.
Không rõ khả năng cai trị của loạn quân HTS ra sao nhưng sự hiện diện của quá nhiều phe nhóm và các thế lực bên ngoài đủ khuynh hướng, ít ai có thể tin một nước Syrie trong tương lai gần sẽ ổn định như sự ổn định tương đối dưới bàn tay sắt của Assad.
1975, khi VC chiếm Saigon, VNCH hoàn toàn sụp đổ và trên toàn cõi không có một lực lượng nào chống đối, chỉ đánh võ mồm mơ hồ như Cao Đài, Hòa Hỏa, Catholic, phục quốc do tướng Nguyễn Khoa Nam chỉ huy, CS Nam Kỳ chống CS Bắc Kỳ v.v ... VC không gặp một trở lực từ bên ngoài như Do Thái đã đâm vào ngực HTS với việc hủy diệt tiềm năng vũ khí. Khmer Rouge chưa chống đối, hơn nữa Khmer Rouge làm sao so sánh với Do Thái. Một nước Tàu do Mỹ khai sinh 1972 còn quyết định gấp bội so với việc Mao Trạch Đông chiếm Hoa Lục 1949 làm mật khu hậu cần cho VC. Mỹ đã ra đi hoàn toàn không như Nga vẫn còn giữ căn cứ hải quân và không quân.
Có thể Nga sẽ thuê hai chỗ nầy vì Nga cần có mặt tại Địa Trung Hải. Quân cảng Crimea ở mãi trong xa của Hắc Hải mà còn bị cách trở bởi eo biển Bosphoros do Thổ kiểm soát.
Sự tương tự quan trọng nhất giữa hai lần thất thủ Saigon và Damascus, là ở Saigon VC sẽ áp đặt độc tài toàn diện, ngăn sông cách chợ, đi kinh tế mới và ở Syrie, HTS sẽ áp dụng luật Sharia muslim như Taliban ở Afghanistan.
Sự khác biệt quan trọng giữa hai sự thất thủ là ở Damascus dân chúng ùa ra đường mừng Assad bị hạ, trong lúc dân Saigon lo thót dái, chỉ có Phật giáo cầm cờ đi đón, lưa thưa tơ liễu buông mành.
 |
| Syrie. Đen loan quân HTS cầm quyền. Vàng quân Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ. Tím: người Kurd. Cam nhiều nhóm lộn xộn. Xanh HK đóng quân. Màu trắng ở giữa các phe đang tranh nhau |
No comments:
Post a Comment