thi sĩ đạp xe bờ sông Hương

Bức hình tạp nham đưa tôi đến du ký ngắn của một nữ lưu sống gần San Francisco, USA. The Pedaling Poet and The Perfume River, Vietnam của Asia Nichols đăng trên một web du lịch đầu năm 2014. Có tính chất dàn dựng, thuộc loại minh họa mang theo các lời trích dẫn, những đoạn thơ ngắn. Thật vậy, vào một tối, Asia và chồng ngồi trên ghế đá công viên bên bờ sông Hương và một người lớn tuổi đến mời đọc bài thơ; nhưng hình rất sáng; bài thơ viết trên giấy mềm xếp đôi, chữ viết thảo. trong lúc hình cho thấy cứng đơ và chữ lại nắn nót, rất học trò, thiếu nét phóng túng thường có của người cầm bút.

Mừng cho anh chị Nichols có một thoáng hương xưa, rứa là đủ rồi, xin tiếp tục lãng du. Asia nhé, đừng bị ảnh hưởng bởi cái nhìn bi quan của kẻ hèn nầy: Đại nội nghiêng sắp đổ xuống sông Hương (chiều thành nội).

 

thi sĩ đạp xe bờ sông Hương

Asia Nichols

Vào thời xa xưa, nơi xứ Huế, tình nhân không cần có ý niệm phương hướng để đến chỗ yêu đương. Họ chi theo khứu giác mà tìm đến Sông Hương. Một mùi hương ngọt ngào từ lòng sông đã lôi cuốn, lôi kéo bao nghệ sĩ, bao loài lãng mạn khắp kinh đô. Có người cho rằng mùi thơm quyến rủ ấy là do hoa rừng rơi xuống nước khi sông còn quanh co trong Dãy Trường Sơn (tiếng Việt trong nguyên bản). Nhưng theo một vị trưởng lão, chuyện ấy đã bao nhiêu thập kỷ rồi, khi chiến tranh và thời mới chưa làm cho rừng thiêng mất hết ngọt bùi.
Tôi không biết chuyện nầy trước khi đến thăm dòng sông lần đầu tiên. Tôi chỉ biết đêm đặc biệt đó, tôi cùng chồng ngồi trên ghế đá công viên bên bờ, góc đường Lê Lợi mà trí óc mất vào bối cảnh sông nước dịu êm. Một nhà hàng xây giống như hoa sen nở, thuyền rồng trôi nổi bồng bềnh, cầu Trường Tiền nhiều màu biến ảo soi qua nước …. chốn nầy hẳn là nơi nương náu của những kẻ yêu thương.
Dạo ấy vào tháng thứ năm trên đường phiêu du của chúng tôi ở Đông Nam Á. Khi đã thành vợ chồng và du lịch với tiền chắt vo dành dụm, những mộng mơ ân ái bị đánh bạt bởi xú khí trong nhà vệ sinh công cộng, hay thuốc đuổi muỗi xoa lên thân mình v.v… Nhưng Sông Hương cho tôi thoải mái; tôi có thể cầm tay chồng mà không cần nín thở; chúng tôi ngồi trên ghế đá triền miên những hân hoang ...
… cho đến khi một lớn tuổi tiến tới gần.
Ông ta đi chiếc xe đạp, có cái giỏ bằng kim loại móc trước. Tuy đã ở nước ngoài mấy tháng, tôi vẫn khó lòng từ chối lời xin của hành khất. Nhưng lần nầy tôi không muốn ông đánh mất niềm an lạc của chúng tôi. Cho nên khi ông thò tay vào cái giò thì tôi lắc đầu lia lịa. Ông đi tiếp đến mấy du khách người Pháp họ từ chối phăng. Không sờn lòng ông trở lại và hỏi chúng tôi có muốn đọc một bài thơ không. Lúc ấy tôi không có tim gan nào xua đuổi ông. Tôi liền nói: Được chứ, nào cho xem bài thơ đi.
Ông đưa tờ giấy xếp đôi, tôi phải mở ra xem phần tiếng Anh; tôi lướt qua mấy dòng chữ viết thảo trong khi ông vẫn còn đứng yên.
Người nầy tên Le Cong và bài thơ Những giấc mơ vàng cho thấy ông mong ước nối tiếp cuộc tình với thiếu nữ ông yêu. Có đoạn như sau:
Bây giờ em đã đi xa
Ngàn dặm cách trùng dương
Em hát tình ca; gió khóc la.
Ta dường như tìm được mùi hương của em
Nhưng rồi ta ngã nặng đau thương.
Linh hồn mất trong vô tận
Nhìn thấy em, nụ cười tan vỡ.
Méo mó nghề nghiệp ký giả, chồng tôi hỏi: Ông nói ngàn trùng xa cách đại dương; vậy thì cô ta bây giờ ở đâu?
Ông trả lời rằng nàng vẫn ở trong thành phố Huế, nhưng với ông là xa cách ngàn trùng vì nàng kết nghĩa phu thê với một kẻ khác.
Tôi hỏi ông làm sao mà sống qua sự thảm bại nầy. Ông đáp: Nếu tôi yêu thì tôi làm thơ, nếu không yêu thì tôi không làm.
Sự khác biệt giữ tôi và Le Công là ông ta tìm ra lối thoát dù trong những điều kiện không dễ dãi; còn tôi tôi cứ khư khư trong chiến thắng tình yêu mà không biết nắm từng phút sống mà cứ để cho đi qua.
Tôi bảo ông xã đưa ít tiền nhưng Le Cong không nhận. Nhà thơ cảm ơn chúng tôi đã chia xẻ nỗi niềm. Liền sau đó chúng tôi rời bờ sông để trở về trú xá rẻ tiền trong ngõ hẻm. Sau lưng chúng tôi, đèn từ các nhịp cong tiếp tục óng ánh trên sông, và trên cầu nầy xa xa chúng tôi còn thấy thi sĩ đạp xe, có lẽ đi tìm thêm một kẻ khác mời nghe chuyện tình vàng.---

rêves d’or
La lune se couche sur les vagues
Oubliant la vie souffrante.
Tu t’appuies la tête sur mon épaule
Les yeux brillants de larme.
Tu chantais le jour n’est pas parti
De l’’embarcadère, la barque s’éloigne
Oh l’’après-midi passé avec la pluie.
Tu es l’histoire d’amour
Je voudrais être ton homme
Puisque tu es la fée.
Maintenant, tu m’as quitté
À mille lieues de distance.
Tu chantes d’un air aimé
Le vent crie en éclatant.
Je cours quérir ta douce fragrance
Et puis tombe dur.
L’âme se perd dans l’éternité
Te regarde, le sourire cassé.
Le bateau de la lune portant les rêves
S’enfonce dans l’air silencieux
Oh la rivière de Lumière
Laisse passer les rêves d’or.
Hoài Lê
Ghi chú: câu thứ ba: Tu appuies la tête, tôi tự sửa
thành “tu t‘appuies la tête”, em gối đầu em.
Nếu tác giả viết “ta tête” thì không hay nhưng đúng văn phạm.
Je me lave la main, tôi rửa tay của tôi

 

mộng vàng
Trăng nằm trên đĩnh sóng
Quên hết cuộc đời đau khổ.
Em tựa đầu trên vai anh
Mắt long lanh vì nước mắt.
Em ca mừng ngày không trôi qua
như thuyền rời bến ra xa
chiều êm theo mưa mà từ ly.
Em chính là tình sử chính là tình yêu
Anh mong làm người em chọn
Vì chính em là nàng tiên.
Bây giờ em đã xa anh
Ngàn dặm cách lìa
Em hát khúc ca tình được
Nhưng gió khóc vỡ góc trời.
Anh chạy tìm mùi hương dịu nơi em
Nhưng ngã quỵ tan nát xác thân
Linh hồn đã mất mãi mãi
Vẫn trông em nụ cười đã vỡ.
Thuyền trăng chở đầy mộng ước
Tiến sâu vào không gian câm lặng lắng yên
Hỡi dòng sông ánh sáng
Xin từ bi đẩy trôi xuôi những giấc mộng vàng.

 

Golden Dreams
The moon is reclining on the waves
Putting aside the life sufferings
You lean your head against my shoulder,
Your eyes sparkling through the tears.
You praise that the day stays
The gondola leaves the pier, farther and farther.
the rain battered afternoon vacates too.
You are the embodiment of love, the history of love.
May I be recruited, may I be your choice,
Reason why, you (are) the goddess.
It’s now that you dump me,
Umpteen thousands of miles in distance.
You sing the song of achieved romance
(while) the wind cries explodingly.
I run fetching the mild fragrance of yours
And I fall badly hurt without the “dolce aroma”.
The soul (of me) erring in the eternity
Is watching you, smile broken versus broken smile.
The lunar sampan, filled up with aspirations,
ushered herself into the realm of tranquility.
O the river of light, of supreme brightness,
Please kindly let pass smooth the golden dreams.

(translation by ttt)

        chiều thành nội

tôn thất tuệ

Ta về đây bâng khuâng chiều Thành Nội

những tấm tôn che nắng dãy súng thần

xe tăng sét đạp đầu Quốc Tử Giám

biến Thượng Tứ ngõ vào Budapest.

Đường Âm Hồn miễu linh tàn tạ

người hiện sinh mà hồn lạc âm ty

màu âm hồn phủ khắp thành phố

ém xuống bùn nét vàng son một thuở.

Ôi Đại Nội, nôi sinh những oan khiên vô lối.

Ấn với kiếm xin trao làm sắt vụn

khi quyền uy, đạo lý, luân thường

phục vụ máu và tương tàn độ nhật.

Chiều cố đô bâng khuâng khúc nguyệt tận

nét Liêu Trai, đẹp? mơ hồ? Không!

Rất trần tục, cái kinh thành nhà Nguyễn.

Sử viết lại uốn cong như lưỡi vịt

người hung bạo cầm cân chân lý

khúc nguyệt tận chuyển mình qua khánh tận

Đại Nội nghiêng sắp đổ xuống sông Hương.-