DT lệ thuộc kỹ thuật

    Lãnh đạo thế giới đang xem virtual reality VR, gần như sự thật

DT nằm ngủ có máy bóp cò thay

Israel Dependent on Technology.The Atlantic Dec 2023 

Matti Friedman

Khi còi hụ báo động sáng Oct7,  Ben, em rể tôi đứng ngoài sân nhà tại miền trung Do Thái. Lúc ấy hằng ngàn lính Hamas tràn qua hàng rào biên giới ở Gaza. Hamas dẫm lên các công sự phòng thủ như đất trống, giết người và bắt con tin. Nhưng không ai biết gì thêm và không thấy quân đội ngăn chận. Ben chạy qua nhà hàng xóm trốn. Ben kể tôi nghe chuyện nầy khi đứng cùng người hàng xóm ấy; ông nói: chúng tôi đã có có camera thay mắt thịt rồi ông ạ".
Phải cần nhiều tháng hay nhiều năm nữa, mọi người dân DT mới hiểu nguyên nhân thất bại Oct7 nầy. DT đã không hiểu ý định của Hamas và không biết khả năng của Hamas đến đâu. Sau mỗi trận đánh nhau, DT đều nói rằng đó là trận cuối cùng,  software đã được cập nhật, từ nay có thể lo việc nhà, vui chơi thong dong trong vòng rào cách biệt kẻ thù cuồng tín. Tin tưởng ấy bắt nguồn từ óc say mê sùng thượng kỹ thuật.

 
Năm 1998, lúc 20 tuổi, tôi ở trong một trung đội bộ binh, đóng tại biên giới phía Nam Liban vào thời đụng độ nhỏ giữa DT và Hezbollah. Chúng tôi không khác các binh sĩ thế chiến thứ nhất. Vũ khí chính yếu là súng trường và đại liên Browning 50 giống như súng sử dụng đầu tiên năm 1918. Mỗi sáng, chúng tôi từ giao thông hào nhìn ra ngoài xem có gì mới. Chúng tôi chưa bao giờ nghe nói drone...Món kỹ thuật cao nhất nơi tiền đồn là cassette VCR thu băng, nghe nhạc, xài lui xà tới cho đến khi băng nhựa mòn mỏng. Chúng tôi quan sát bằng mắt trần, nhìn qua những lỗ khoét tường xi măng. Có bao giờ thấy cái computer đâu.

Browning .50

Mười năm sau, 2008, đại đội trừ bị của tôi được lệnh về đóng tạm tại biên giới Gaza. Tôi vào thăm phòng chỉ hủy biệt khu; một người đàn bà trẻ mặc quân phục cầm cần bấm (joystick) điều khiển mũi tên trên màn ảnh cho thấy toàn thể biên giới. Dọc theo các bức tường có súng liên thanh điều khiển từ xa; những chiếc máy bay không người lái rú ầm xầng quần bên trên. Quả thực là một lực lượng quân đội khác lạ.

Các chuyên gia quân sự đã tỏ ra quan ngại khi quân đội DT bắt đầu hăng hái dùng kỹ thuật. Trong cuộc chiến chống Hezbollah năm 2006, tướng lãnh chỉ huy từ xa, và bỏ truyền thống hành quân tại tiền tuyến. Tướng lãnh ngồi trong phòng lạnh, chỉ huy mặt trận.

 
Nhưng đà tới phải như vậy mà tới. DT là một nước nhỏ bám vào nhau, sợ chiến tranh dài lâu và thiệt hại nhiều nhân mạng. Nhà phân tích quân sự kỳ cựu Haaretz cho rằng kỹ thuật sẽ đánh mất sợ hãi. Đầu óc DT mang nặng tư tưởng rằng người Juif thông minh sẽ có những phát minh mới giải quyết khó khăn quân sự. Cái mới thường gây khó chịu nhưng thứ gì giúp cho lính DT an toàn đều đáng làm.

Vài năm kế tiếp, mạn lưới kỹ thuật bao gồm vòm sắt (Iron Dome) chận trên trời hằng ngàn hỏa tiển từ Gaza, Liban bắn vào DT và hàng rào ngầm dưới đất không cho Hamas đào địa đạo vào lãnh thổ DT.

Một trong những nguyên tắc quân sự đầu tiên dù cấp thấp cũng phải thuộc là: tuyến giao thông, tuyến phòng thủ luôn luôn bị đâm thủng nên cần thận trọng; không tuyến nào giữ nguyên lâu dài, phải trông ngó thường xuyên. Nhưng DT tin rằng kỹ thuật không làm cho ai phải lo ngại và đã làm cho nguyên lý ấy lỗi thời. Lo chi cho mệt.

DT vững tâm với hàng rào Gaza và tầm nhìn của các tín hiệu tình báo. Các tiểu đội an ninh quanh các ki bút được lệnh cất súng trong nhà, không những thế mà còn bỏ súng vào tủ khóa lại. Quân đội lo nạn súng bị mất cắp hơn là tấn công của Hamas. Ngày Oct7, các toán an ninh ki bút không kịp mở tủ lấy súng tự vệ.

Trong thập niên vừa qua ở Tel Aviv, sau mỗi lần đụng độ với Hamas, kỹ thuật được tăng cường thêm. Người DT ngồi rung đùi nhìn hỏa tiển bị chận bởi vòm sắt. Các bà mẹ khuyên con hết trung học theo ngành kỹ thuật tình báo để có việc làm chắc chắn trong Đơn vị 8200. Lính đánh trận xưa hãnh diện qui chế chiến binh được hưởng nhiều trợ cấp bù trừ các khổ nhọc nguy hiểm chiến trường. Nhưng hãnh diện ấy đã chuyển từ mặt trận qua kỹ thuật, chiến binh nay thành thảo chương viên, chuyên viên computer, được gọi là chiến binh tin học (cyber warrior).
DT là một nước nhỏ và tinh khôn nên muốn có một quân lực nhỏ và tinh khôn, nhiều kỹ thuật hơn, bớt các tay súng. Aviv, tham mưu trưởng quân đội DT, IDF, từ 2019 đến đầu 2023, là người cầm đuốc nêu cao quan niệm nầy. Trước khi từ nhiệm, ông đọc bài diễn văn ca ngợi thành tích của quân đội trong thời gian ông tại chức là cầm chân kẻ thù. Bằng chứng là Hamas đã ra lệnh cho đội xung kích Nukhba "ở trong nhà". [Thật vậy Nukhba đã ở trong nhà 10 tháng trước khi tấn công Oct7]. Ông nói rằng biên giới chưa bao giờ bình yên như lúc nầy, bằng chứng là giá trị địa ốc gần biên giới tăng phi mã; trong vòng một hai năm nữa, quí vị có muốn đến mua cũng không có nhà mà mua. Nhưng 10 tháng sau, những khu nầy đã thành đất không người. 

Năm 2018, Palestine dùng diều, khinh khí cầu v.v...mang mồi lửa đốt rừng, thành phố và ruộng DT mà kỹ thuật không biết được [xin đọc thêm về vụ hỏa hoạn nầy ở đây của Wikidepia]. Truyền hình đã kịch diễu rằng các chuyên viên đã dùng chất không cháy xịt lên ruộng, làm cho một bao bột mì giá mới 4 ngàn đô và gây ung thư, nhưng không quan trọng, quan trọng là đã vô hiệu hóa diều lửa". 

Cựu đại tá trừ bị giám đốc ngân sách bộ quốc phòng, Gabi Siboni, đã biết nhiều cấp chỉ huy nhất quyết rằng kỹ thuật có thể thay các công việc dơ bẩn khổ cực của bộ binh và thiết giáp. Các nha sở đảm trách chiến lược và kế hoạch vắng bóng người, thay vào bằng kỹ thuật tự động. Tham mưu và đầu não quân đội đọc kinh nhật tụng: mọi vấn đề hành quân đều được giải quyết bằng kỹ thuật.

Về kỹ thuật, trong khi DT nâng lên đĩnh cao, Hamas coi nhẹ. Hành quân Oct7 được ra lệnh bằng chữ viết tay. Trong đêm rạng sáng Oct7, Hamas dùng súng trường bắn nát các camera thu hình; dùng drone rẻ tiền bắn các ụ súng tự động điều khiển từ xa. Những kỹ thuật nầy bị diệt thì quân đội bó tay; quân đội không có một kế hoạch nào đối phó tấn công bất ngờ. Hàng rào điện tử ngầm vô ích vì Hamas chạy trên mặt đất, dùng xe ủi đất và kéo cắt dây kẻm xuyên thủng hàng rào biên giới, tấn công bằng súng tự động tầm thường.

Sự thảm bại kỹ thuật đau đớn nầy HK cần chú ý. Thế giới đang tiến dần vào chỗ lệ thuộc computer, thích ảo giác, thích thông minh nhân tạo và ngày một giảm khả năng nhận chân sự vật và sự việc. Mỗi lần software được cập nhật là mỗi lần tin tưởng cái mới tốt hơn cái cũ. Biến cố Oct7 là hình ảnh tương lai của thế giới. Những nền văn hóa giàu có ở Tây Phương đã tự tách xa những sự kiện căn bản liên quan sự sống còn của con người. Những xã hội ấy sẽ bị đe dọa bởi những kẻ đói hơn, dũng cảm hơn. Những người nầy sẽ vô nhà khi chủ đang đeo VR vào mắt xem sự thật gần giống, và kẹp hai ống nghe vào tai, họ sẽ giết cả gia đình, lấy đi mọi thứ trong nhà.

Giữa tháng Nov 2023, con ngựa già Yossi Bachar, chỉ huy phó quân khu miền Nam phát biểu trên truyền hình về Oct7. Bachar 59 tuổi sống ở ki bút Beeri, nơi Hamas vào giết gần 100 người trong đó có mẹ của ông, suốt ngày đó, ông cầm cự cố thủ bắn ra từ hiên nhà của một bà lão trước kia là cô giáo của ông. Tiếp đến ông tham dự các cuộc hành quân của DT. Dịp nầy DT tuông xả vũ lực máy móc và kỹ thuật nhưng Bachar cho rằng hai thứ đó đâu đã làm được gì. Chiến trường cần những chiến sĩ bộ binh can đảm; mấy chục năm nay, các hệ thống kỹ thuật điện tử, hệ thống tình báo máy được xem là trọng tâm hành động nay thì thực tế Oct7 đã phơi bày sự sai lầm giết người nầy. Bachar cầu mong các đơn vị lục quân, các chiến binh, các tổ đặc nhiệm sẽ được đem về vị trí cũ như thời ông còn là cậu bé học trò.

Những người không đẻ ra trong lò digital, như Bachar và tôi, hoài nghi kỹ thuật, một phần vì không biết. Giới trẻ chê chúng tôi không thích màn hình. Không đúng vậy, chúng tôi cần màn hình nhưng không để màn hình thay con mắt. Một quân đội dùng kỹ thuật tân tiến nhất thế giới đã gánh chịu sự thất bại tồi tệ nhục nhã nhất trong lịch sử DT. Giả thuyết đem được từ thời 1917 ở Âu Châu để giữ an ninh biên giới Gaza năm 2023, một trung đoàn tiền sát của thế chiến nhất thừa sức ngăn chận cuộc tấn công Oct7. Thà lo sợ, thức tĩnh, trốn núp trong hầm vì không thể biết bên ngoài ra sao còn hơn nằm ngủ vì tin rằng có một vật gì, một cái máy gì thấy thay mình và bóp cò thay mình.-

=====================================================

======================