Đêm mới sau Ngàn Một Đêm Ba Tư
Tôn Thất Tuệ
Dạ thưa, 1978 sau khi tốt nghiệp đại học Trảng Lớn, tôi về vùng quê quận Long Thành, Biên Hòa, còn may vợ tôi giữ chừng 1% cục nợ đèn sách là hai cái thùng giấy đựng sách dưới kẹt giường không bị tịch thu. Của quý thứ hai là một cái radio transistor nhỏ bằng cái phone tablette ngày nay chỉ khác là dày gần chừng 4 hay 5 lần, chỉ có hai chữ Việt là tắt mở, hình thái là cái hộp plastic. Có lẽ là những thứ thả ra ngoài Bắc, vì chỉ có làn sóng ngắn. Đó là cái radio tốt nhất của tôi, từ khi nghe radio đèn, chuyển qua transistor.
Buổi chiều mới dám nghe, đứng trước cửa bảo đảm không ai thấy. Mở ra mà nghe: "bi bị xi lận đân inh quợ quảng pú lện tài" thì biết đúng là BBC tiếng Việt sẽ tới ngay, vì chương trình nầy tiếp theo tiếng Tàu (BBC Luân Đôn Anh Quốc Quảng Bá Điện Đài). Tôi đã ngấy cái đài được ca tụng là trung thực nhất thế giới và được người Việt cho là nhanh nhất vì BBC thông báo cùng ngày tai nạn Cầu Thị Nghè, hội chợ trong Sở Thú do ông Diệm tổ chức.
Tiến bộ theo thời gian, 1975 BBC đã đi quá nhanh đã cho VC vào các tỉnh các ba ngày trước khi dép lốp thực sự bước chân vào vườn. Nhưng làm gì hơn là nghe BBC, cái móc nối duy nhất với thế giới từ chốn cô tịch nầy nơi tiếng gà thay tiếng người.
Không biết là để giúp thính giả hay hậu thuẩn chính sách kinh tế mới, BBC dành nhiều thì giờ trình bày cách trồng khoai lang, trồng sắn, ủ phân ... Tôi học chữ "phủ bồi" là dùng lá cây, rơm rạ bao quanh cây để giữ độ ẩm và tránh bốc hơi. Tôi đã nghe chưa xong một chương trình dài nhiều ngày. Lần đầu, xướng ngôn viên đọc một đoạn có nhiều danh từ như nhân quyền, dân chủ, và hỏi phải chăng là bản tuyên ngôn độc lập 1776 của Mỹ?
Ông tự trả lời không. Đó là câu mở đầu tuyên ngôn độc lập 2/9 của Hà Nội.
[Sự thật bản tuyên ngôn mở đầu bằng câu trích của Mỹ, có nói rõ xuất xứ 1776. "Tất cả mọi người đều sinh ra bình đảng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được, trong những quyền sống, quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc"
... all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness.-]
Nói vậy đài không nhắm ca ngợi Hà Nội như đã ủng hộ mở đường cho VC. Trái lại muốn nói nếu không có HK thì không có chuyện HCM xuất hiện. Đại tá Patty đã cho HCM một bản dịch, một bàn máy đánh chữ. Patty đứng sau HCM khi HCM tuyên đọc. Trên không, phóng pháo cơ HK bay lượn ủng hộ cuộc meeting.
Hồi ký của Landsdale cho biết ông đi từng ngõ ngách, gặp đại diện các phe phái, các làng đạo vận động ủng hộ HCM, nói rằng HCM sẽ chủ trương hòa hợp, ông đã giải tán đảng CS Đông Dương. Nhưng bên trong, Dean Acheson xác nhận chính ông đã điều khiển hoạt vụ nầy khi đứng đầu tình báo Mỹ ở ĐNA (Dean Acheson sau thế chiến là ngoại trưởng thứ 51 của Harry Truman).
BBC nói tiếp, HK đã chống lại HCM. HCM thực tiển, Mao Trạch Đông đã chiếm Hoa Lục, không nên theo bà con xa mà phải theo láng giềng gần; hơn nữa con người HCM một nửa Nga, một nửa Tàu. (Ca dao VN: bà nuôi cho uổng công bà, mai sau tui lớn tui tìm cha tui về).
Chủ định bài tập viết hôm nay là nói về Mỹ ném Một Răng (Iran, Ba Tư) nhưng chuyện làm quà quá xa lại chưa xong.
Số là lúc ấy 1979, BBC hăng tiết vịt, tường trình sôi nổi các cuộc bất ổn dân sự ở Iran. BBC như đang thổi phồng, thổi kèn thúc quân các cuộc biểu tình Phật Giáo chống ông Diệm. Thính giả nghe như Konemi đã đặt chân lên Tehéran. Lúc ấy BBC nói chi nghe nấy. Đài VOA sóng rất yếu, có lẽ Mỹ không tha thiết gì nữa trong phần tiếng Việt.
Nhưng tạm đủ cho thấy tình hình Iran giống như Saigon 1975. HK không còn ủng hộ chính phủ của vua Shah; chuẩn bị cho ông ra đi ngon lành an toàn như ông Thiệu ông Khiêm. Có một chính phủ đệm, lót đường cho êm như chính phủ Dương Văn Minh và những luận điệu làm êm tránh việc dân quân bị đặt vào chân tường. Chính phủ nầy cam kết Iran sẽ không chấp nhận thần quyền, hãy để yên cho Konemi trở về hoạt động trong một xã hội Iran đa dạng. Ông vể đấy chơi trò cạnh tranh, lông sẽ chỉ là một trong những kẻ chay đua. Khối người chống giáo quyền rất lớn; hiến pháp quân chủ lập hiến 1921 đã mở đường Âu hóa và đa số dân chúng không thích thần quyền, họ sẽ chống Konemi chủ trương nghịch lại. Phải nói vậy vì chính phủ Iran đã mời Konemi về. Tòa đại sứ Mỹ sẵn sàng hậu thuẫn chế độ mới, sau khi đã từ chối giúp vua Shah phương tiện giữ trật tự.
Vua Shad ra đi ngày 16.01.1979 để chính quyền cho hội đồng nhiếp chánh và thủ tướng Sapour Barkhtiar. Barkhtiar đã mời Konemi về như Dương Văn Minh đã mời Mặt Trận vào để hòa giải hòa hợp dân tộc. Nhưng ông bị còng tay. Barkhtiar không hơn gì, ông chỉ tại chức 36 ngày khi người ông mời về tuyên bố chính phủ của ông bất hợp pháp. 10 ngày từ khi về nước đủ để cho Konemi lật đổ chính phủ quân chủ và chính quyền chuyển tiếp, chống Mỹ ra mặt, thiết lập một quốc gia Islam. Barkhtiar phải chạy trốn, xuống bờ biển tìm thuyền tẩu thoát. Đến Paris, ông bị hai hung thủ Iran giết tại tư gia. Dương Văn Minh bị còng tay nhưng hậu vận còn khá, không bị hạ sát như Barkhtiar.
Bề mặt, sự trợ giúp của HK trong lần Konemi trở về không rõ ràng như trường hợp HCM. Nhưng đó là một bài tính toán trên một địa bàn rộng hơn. Thế rồi Konemi cũng trở về gốc cội Islam Shia, chơi cho chú Sam xất bất xang bang, tiêu đời một Carter và cả một Reagan.
Mỹ dội bom Iran sau khi tính ngược bài toán cũng như Mỹ thả bom Hà Nội sau khi chấm dứt uyên ương Patty HCM. Lịch sử trở lại một cách tinh tế, không sao y bản chánh như vẫn có thể tìm những nét Mozart trong các concerto Beethoven.
Iran có nền văn hóa lâu đời của xứ Ba Tư và là nơi phát sinh đạo Zoroastre nhưng đến thế kỷ thứ 8 đa bị Hồi giáo hóa và từ thế kỷ 16 công nhận Isalm Shia là quốc giáo. Yếu tố tôn giáo nầy vô cùng quan trọng trong thế cờ hiện nay.
Từ 1901, Anglo Persian Oil Compagny độc quyền bán và sản xuất dầu, đó là doanh vụ nhiều lợi nhuận nhất của Anh. 50 năm sau, 1951, thủ tướng Mohamad Mosaddegh chủ trương lấy lại các trữ lượng dầu và không để cho Iran lệ thuộc ngoại quốc; ông đã quốc hữu hóa công ty nầy. Thủ tướng Anh Churchill dự định cho đổ quân chiếm Iran những không được HK ủng hộ, bèn tính chuyện đảo chánh. Mosaddegh biết nên đã đóng của tòa đại sứ Anh và yêu cầu mọi nhân viên Anh về nước.
Nov 1952 Eisenhower được bầu làm TT thay Harry Truman. Ngày đầu tiên tại WH, vị TT thứ 34 nầy đã ra lệnh ngoại trưởng Foster Dulles và người em Allen Dulles, giám dốc CIA, thông tri chính phủ Anh rằng HK muốn ha bệ Mosaddegh. Lý do, quốc gia nào không quyết liệt nhất tâm theo Mỹ đều là kẻ thù của Mỹ; Mosaddeghe là người chủ trương quốc gia. Iran không chóng thì chầy sẽ trở thành Trung Cộng thứ hai trong bàn tay của Liên Sô; Iran có tài nguyên vô giới hạn, có biên giới dài chung với Liên Sô.
Aug 15 1953, quân đội đảo chánh với sự hổ trợ của Anh Mỹ và tăng lữ Hổi Giáo Shia. Vua Shah chỉ định tướng Zahedi làm thủ tướng. Sau đó vua Shah đã tự giải thoát khỏi chức vụ tượng trưng theo hiến pháp để trở thành một nhà cai trị độc đoán nhưng chủ trương canh tân.
Anh Quốc có dính máu ăn phần nhưng miếng bánh lớn nhất dành cho HK. Sự xuất hiện của nhà cải cách độc đoán Shah cũng là khởi nguyên ảnh hưởng quyết định của HK. Vua Shah cần lực lượng công an Savak đàn áp, tra tấn và giết người. HK bèn huấn luyện và trang bị cho ngài xài.
Tăng lữ Hồi Giáo coi bộ thiệt thòi hơn Anh Quốc tuy đã ra công hãn mã giúp hạ bệ Mosaddegh. Hồi giáo tiếp tục bị thanh trừng bởi công an Savak khi chống các cải cách của nhà vua như hủy bỏ khăn bao đầu, che mặt, cho phép đàn bà mặc quần tây như đàn ông vv... Nhà vua đã bỏ giáo luật Shia và dùng luật pháp Tây Phương.
Quân chủ của Iran tân thời (modern Iran) một mặt khai phóng xã hội khỏi giáo luật Shia quá khích, một mặt gây những mâu thuẩn xã hội. Phía chống đối trộn lẫn những trào lưu quá khích và tôn giáo. Cả hai thế lực trong và ngoài chính quyền cấu xé nhau.
Tuy vậy, cốt cậu Iran mà hồn cô là HK đưa đến một xã hội phân hóa. Chính phủ Carter đã nhận thấy rằng công cụ mật vụ mà HK đã huấn luyện và trang bị không làm gì ngoài tra tấn bắt bớ vi phạm nhân quyền. Không rõ những tố cáo của Washington là thực lòng hay vì cung nữ Một Răng đã về già rụng hết răng.
Lực lượng chống đối gồm phần chính là khối Hồi giáo Shia. Hệ phái nầy xây dựng vị trí ảnh hưởng của mình từ cuối thế kỷ 19 khi thành công cầm đầu phản đối nhà vua cho một hãng thuốc lá của Anh buôn bán độc quyền trong 50 năm. Quyết định nầy đã sẽ đập nồi cơm của 200 ngàn nông dân trồng thuốc và mấy chục ngàn người sống nhờ mua bán thuốc lá.
Nay nếu cần ai thay thế cho triều vua Shah thì không còn ai hơn là tăng lữ Shia. Hơn nữa lý thuyết của nhóm nầy là chống cộng sản. HK đã quá mỏi mệt với VN đành thỏa hiệp rút lui và muốn Iran gánh bớt vì Iran chung biên giới dài với Nga sô và có thể từ đấy mà tuyên truyền xâm nhập các cộng hòa xô viết muslim.
Có lẽ thâm sâu hơn nữa chỉ có Iran mới lãnh đạo được khối Shia, đối lực với khối muslim Sunny. Phải nuôi dưỡng khối nầy, chứ để Ấu hóa Iran thì còn ai trị được Hồi giáo. Sunny và Shia trị nhau "rất đẹp", không đội trời chung. (Hiện tại, chính quyền Sunny mới ở Syria đang diệt chủng Shia. Tin chính xác, các nước Sunny ủng hộ Trump oanh tạc Iran trong tháng này).
Tòa đại sứ Mỹ ở Teheran đã thi hành chỉ thị của White House, rút bỏ viện trợ mọi thứ dành cho Iran không khác Mỹ đã không viện trợ cho VNCH khi thấy không cần thiết, chứ không phải do yêu cầu của Thích Trí Quang, của luật sư Trần Văn Tuyên. Iran không chống Nga, trái lại là giúp Nga và được Nga giúp lại. Iran không làm gì để cho Liên Sô giải thể.
Nếu chúng ta chưa quán triệt 100% ý nghĩa ván cờ VN 1975, chúng ta cũng sẽ khó lòng hiểu được sự sắp xếp cho Konemi trở về thực hiện điều gọi là cách mạng Islam. Đấy là sự cẩn trọng của người viết những dòng nầy.
Xin cảm ta quý vị và cầu chúc an lành.
... all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness.-]
Nói vậy đài không nhắm ca ngợi Hà Nội như đã ủng hộ mở đường cho VC. Trái lại muốn nói nếu không có HK thì không có chuyện HCM xuất hiện. Đại tá Patty đã cho HCM một bản dịch, một bàn máy đánh chữ. Patty đứng sau HCM khi HCM tuyên đọc. Trên không, phóng pháo cơ HK bay lượn ủng hộ cuộc meeting.
Hồi ký của Landsdale cho biết ông đi từng ngõ ngách, gặp đại diện các phe phái, các làng đạo vận động ủng hộ HCM, nói rằng HCM sẽ chủ trương hòa hợp, ông đã giải tán đảng CS Đông Dương. Nhưng bên trong, Dean Acheson xác nhận chính ông đã điều khiển hoạt vụ nầy khi đứng đầu tình báo Mỹ ở ĐNA (Dean Acheson sau thế chiến là ngoại trưởng thứ 51 của Harry Truman).
BBC nói tiếp, HK đã chống lại HCM. HCM thực tiển, Mao Trạch Đông đã chiếm Hoa Lục, không nên theo bà con xa mà phải theo láng giềng gần; hơn nữa con người HCM một nửa Nga, một nửa Tàu. (Ca dao VN: bà nuôi cho uổng công bà, mai sau tui lớn tui tìm cha tui về).
Chủ định bài tập viết hôm nay là nói về Mỹ ném Một Răng (Iran, Ba Tư) nhưng chuyện làm quà quá xa lại chưa xong.
Số là lúc ấy 1979, BBC hăng tiết vịt, tường trình sôi nổi các cuộc bất ổn dân sự ở Iran. BBC như đang thổi phồng, thổi kèn thúc quân các cuộc biểu tình Phật Giáo chống ông Diệm. Thính giả nghe như Konemi đã đặt chân lên Tehéran. Lúc ấy BBC nói chi nghe nấy. Đài VOA sóng rất yếu, có lẽ Mỹ không tha thiết gì nữa trong phần tiếng Việt.
Nhưng tạm đủ cho thấy tình hình Iran giống như Saigon 1975. HK không còn ủng hộ chính phủ của vua Shah; chuẩn bị cho ông ra đi ngon lành an toàn như ông Thiệu ông Khiêm. Có một chính phủ đệm, lót đường cho êm như chính phủ Dương Văn Minh và những luận điệu làm êm tránh việc dân quân bị đặt vào chân tường. Chính phủ nầy cam kết Iran sẽ không chấp nhận thần quyền, hãy để yên cho Konemi trở về hoạt động trong một xã hội Iran đa dạng. Ông vể đấy chơi trò cạnh tranh, lông sẽ chỉ là một trong những kẻ chay đua. Khối người chống giáo quyền rất lớn; hiến pháp quân chủ lập hiến 1921 đã mở đường Âu hóa và đa số dân chúng không thích thần quyền, họ sẽ chống Konemi chủ trương nghịch lại. Phải nói vậy vì chính phủ Iran đã mời Konemi về. Tòa đại sứ Mỹ sẵn sàng hậu thuẫn chế độ mới, sau khi đã từ chối giúp vua Shah phương tiện giữ trật tự.
Vua Shad ra đi ngày 16.01.1979 để chính quyền cho hội đồng nhiếp chánh và thủ tướng Sapour Barkhtiar. Barkhtiar đã mời Konemi về như Dương Văn Minh đã mời Mặt Trận vào để hòa giải hòa hợp dân tộc. Nhưng ông bị còng tay. Barkhtiar không hơn gì, ông chỉ tại chức 36 ngày khi người ông mời về tuyên bố chính phủ của ông bất hợp pháp. 10 ngày từ khi về nước đủ để cho Konemi lật đổ chính phủ quân chủ và chính quyền chuyển tiếp, chống Mỹ ra mặt, thiết lập một quốc gia Islam. Barkhtiar phải chạy trốn, xuống bờ biển tìm thuyền tẩu thoát. Đến Paris, ông bị hai hung thủ Iran giết tại tư gia. Dương Văn Minh bị còng tay nhưng hậu vận còn khá, không bị hạ sát như Barkhtiar.
Bề mặt, sự trợ giúp của HK trong lần Konemi trở về không rõ ràng như trường hợp HCM. Nhưng đó là một bài tính toán trên một địa bàn rộng hơn. Thế rồi Konemi cũng trở về gốc cội Islam Shia, chơi cho chú Sam xất bất xang bang, tiêu đời một Carter và cả một Reagan.
Mỹ dội bom Iran sau khi tính ngược bài toán cũng như Mỹ thả bom Hà Nội sau khi chấm dứt uyên ương Patty HCM. Lịch sử trở lại một cách tinh tế, không sao y bản chánh như vẫn có thể tìm những nét Mozart trong các concerto Beethoven.
Iran có nền văn hóa lâu đời của xứ Ba Tư và là nơi phát sinh đạo Zoroastre nhưng đến thế kỷ thứ 8 đa bị Hồi giáo hóa và từ thế kỷ 16 công nhận Isalm Shia là quốc giáo. Yếu tố tôn giáo nầy vô cùng quan trọng trong thế cờ hiện nay.
Từ 1901, Anglo Persian Oil Compagny độc quyền bán và sản xuất dầu, đó là doanh vụ nhiều lợi nhuận nhất của Anh. 50 năm sau, 1951, thủ tướng Mohamad Mosaddegh chủ trương lấy lại các trữ lượng dầu và không để cho Iran lệ thuộc ngoại quốc; ông đã quốc hữu hóa công ty nầy. Thủ tướng Anh Churchill dự định cho đổ quân chiếm Iran những không được HK ủng hộ, bèn tính chuyện đảo chánh. Mosaddegh biết nên đã đóng của tòa đại sứ Anh và yêu cầu mọi nhân viên Anh về nước.
Nov 1952 Eisenhower được bầu làm TT thay Harry Truman. Ngày đầu tiên tại WH, vị TT thứ 34 nầy đã ra lệnh ngoại trưởng Foster Dulles và người em Allen Dulles, giám dốc CIA, thông tri chính phủ Anh rằng HK muốn ha bệ Mosaddegh. Lý do, quốc gia nào không quyết liệt nhất tâm theo Mỹ đều là kẻ thù của Mỹ; Mosaddeghe là người chủ trương quốc gia. Iran không chóng thì chầy sẽ trở thành Trung Cộng thứ hai trong bàn tay của Liên Sô; Iran có tài nguyên vô giới hạn, có biên giới dài chung với Liên Sô.
Aug 15 1953, quân đội đảo chánh với sự hổ trợ của Anh Mỹ và tăng lữ Hổi Giáo Shia. Vua Shah chỉ định tướng Zahedi làm thủ tướng. Sau đó vua Shah đã tự giải thoát khỏi chức vụ tượng trưng theo hiến pháp để trở thành một nhà cai trị độc đoán nhưng chủ trương canh tân.
Anh Quốc có dính máu ăn phần nhưng miếng bánh lớn nhất dành cho HK. Sự xuất hiện của nhà cải cách độc đoán Shah cũng là khởi nguyên ảnh hưởng quyết định của HK. Vua Shah cần lực lượng công an Savak đàn áp, tra tấn và giết người. HK bèn huấn luyện và trang bị cho ngài xài.
Tăng lữ Hồi Giáo coi bộ thiệt thòi hơn Anh Quốc tuy đã ra công hãn mã giúp hạ bệ Mosaddegh. Hồi giáo tiếp tục bị thanh trừng bởi công an Savak khi chống các cải cách của nhà vua như hủy bỏ khăn bao đầu, che mặt, cho phép đàn bà mặc quần tây như đàn ông vv... Nhà vua đã bỏ giáo luật Shia và dùng luật pháp Tây Phương.
Quân chủ của Iran tân thời (modern Iran) một mặt khai phóng xã hội khỏi giáo luật Shia quá khích, một mặt gây những mâu thuẩn xã hội. Phía chống đối trộn lẫn những trào lưu quá khích và tôn giáo. Cả hai thế lực trong và ngoài chính quyền cấu xé nhau.
Tuy vậy, cốt cậu Iran mà hồn cô là HK đưa đến một xã hội phân hóa. Chính phủ Carter đã nhận thấy rằng công cụ mật vụ mà HK đã huấn luyện và trang bị không làm gì ngoài tra tấn bắt bớ vi phạm nhân quyền. Không rõ những tố cáo của Washington là thực lòng hay vì cung nữ Một Răng đã về già rụng hết răng.
Lực lượng chống đối gồm phần chính là khối Hồi giáo Shia. Hệ phái nầy xây dựng vị trí ảnh hưởng của mình từ cuối thế kỷ 19 khi thành công cầm đầu phản đối nhà vua cho một hãng thuốc lá của Anh buôn bán độc quyền trong 50 năm. Quyết định nầy đã sẽ đập nồi cơm của 200 ngàn nông dân trồng thuốc và mấy chục ngàn người sống nhờ mua bán thuốc lá.
Nay nếu cần ai thay thế cho triều vua Shah thì không còn ai hơn là tăng lữ Shia. Hơn nữa lý thuyết của nhóm nầy là chống cộng sản. HK đã quá mỏi mệt với VN đành thỏa hiệp rút lui và muốn Iran gánh bớt vì Iran chung biên giới dài với Nga sô và có thể từ đấy mà tuyên truyền xâm nhập các cộng hòa xô viết muslim.
Có lẽ thâm sâu hơn nữa chỉ có Iran mới lãnh đạo được khối Shia, đối lực với khối muslim Sunny. Phải nuôi dưỡng khối nầy, chứ để Ấu hóa Iran thì còn ai trị được Hồi giáo. Sunny và Shia trị nhau "rất đẹp", không đội trời chung. (Hiện tại, chính quyền Sunny mới ở Syria đang diệt chủng Shia. Tin chính xác, các nước Sunny ủng hộ Trump oanh tạc Iran trong tháng này).
Tòa đại sứ Mỹ ở Teheran đã thi hành chỉ thị của White House, rút bỏ viện trợ mọi thứ dành cho Iran không khác Mỹ đã không viện trợ cho VNCH khi thấy không cần thiết, chứ không phải do yêu cầu của Thích Trí Quang, của luật sư Trần Văn Tuyên. Iran không chống Nga, trái lại là giúp Nga và được Nga giúp lại. Iran không làm gì để cho Liên Sô giải thể.
Nếu chúng ta chưa quán triệt 100% ý nghĩa ván cờ VN 1975, chúng ta cũng sẽ khó lòng hiểu được sự sắp xếp cho Konemi trở về thực hiện điều gọi là cách mạng Islam. Đấy là sự cẩn trọng của người viết những dòng nầy.
Xin cảm ta quý vị và cầu chúc an lành.
No comments:
Post a Comment