nhẩm lẫn, mistaking

đôi bạn, tranh artneedlepoint.com

nhầm lẫn

Nguyễn Văn Thiện

Tôi vẫn tin rằng có ai đó đang đợi tôi ở cuối chân trời góc bể. Tôi đã đi rất nhiều nơi với mong ước âm thầm biết đâu rồi sẽ gặp. Nhưng rồi cuối cùng, tôi trở về đây, về với chỗ ngồi quen thuộc của mình. Từ ngày bạn bỏ ra đi, tôi đã rất buồn. Tôi tự thú nhận với mình nhiều lần như thế, cả trong mơ. Chỗ ngồi của bạn, ở bên cạnh tôi, có một người khác đến ngồi. Một gương mặt khác, một nụ cười khác, một giọng nói khác, một bàn tay khác, một tình yêu khác, nhưng sao tôi cứ nhầm lẫn hoài, đó vẫn chỉ là một người, vẫn là bạn mà thôi?

Tôi đã nhầm lẫn trong một thời gian dài tuổi trẻ. Nhầm lẫn cái nọ màu đỏ cái kia màu vàng, thứ nọ muôn năm thứ kia mãi mãi. Cuối cùng, tôi đã nhất quyết nhận ra, đau đớn nhận ra và mỉm cười ngạo nghễ bỏ đi.

Vậy sao bây giờ tôi lại tiếp tục nhầm lần được. Này nhé, chỗ bên cạnh tôi là chỗ ngồi của bạn, bạn vẫn thường ngồi...
Bạn đã xuất hiện bên cạnh tôi, như một cô bé học trò xinh xắn, rụt rè ngồi xuống, mở to mắt ngước nhìn xa xăm tìm câu hát mùa thu. Tôi tự tin không thèm để ý. Chỗ này tôi ngồi trước, ai cũng xác nhận thế rồi. Vậy nên tôi mải mê với câu chuyện của mình. Tôi cũng biết rằng, từ khi bạn đến, chỗ ngồi của chúng ta ấm lên, bàn tay ấm lên, câu chuyện cũng ấm dần lên...

Thế nhưng, cũng bất ngờ như khi đến, bạn ra đi vào ngày nào đó tôi không còn nhớ. Người thay thế bạn có một nụ cười khác, một màu tóc khác, nhưng tôi không nhận ra. Tôi cứ mãi huyên thuyên câu chuyện của chính mình, về những trò nghịch dại trên núi Chư Mang xa xăm hoang vắng!

Bạn đọc hẳn đã quá nhàm chán với những tình cảnh nhầm lẫn quen thuộc đến phát ớn trong các vở kịch, trong các tác phẩm văn chương. Tôi cũng thế. Chỉ có những tay viết bất tài mới lập lại tình cảnh cũ rích này. Nhưng, đôi khi, đất trời cũng nổi hứng đặt bày oái oăm nhầm lẫn, cho vui...

Đến khi tôi bàng hoàng phát hiện ra người mới đến không phải là bạn thì mọi sự đã rồi. Tôi đứng trước lựa chọn đau đớn: Hoặc đứng dậy bước đi trước một người xa lạ, hoặc tiếp tục coi đây, người này, là bạn của tôi, là bạn của tôi!

Nếu đứng dậy ra về thì nắng đã xế chiều, thì lau lách đã đìu hiu, thì núi sông đã nhuốm màu quan tái. Nếu coi người vừa ngồi cạnh mình đây vẫn là bạn thì, khó khăn lắm! Mắt ấy, môi ấy, tiếng hát ấy, không phải, không đúng, không quen...
Màu mắt mới đến vừa có một đám mây giăng ngang mọng nước, tiếng cười lảnh lót như nàng tiên cá dưới sông Năng!

Biết làm sao được?

Người mới đến vẽ một trái tim lên bảng đen rồi nói, đó, trái tim đó! Tôi nói, không phải đâu!
Người mới đến vẽ một nụ cười lăn trên cỏ rồi nói, đó, nụ cười đó! Tôi lắc đầu quầy quậy.
Người mới đến quẹt một giọt nước mắt vừa lăn, nức nở nói, đó, nước mắt đó!
Tôi đứng dậy định bước đi. Người mới đến khóc òa lên. Tôi ngoảnh lại, cả quyết nói, thôi được rồi, đừng khóc nữa, chiều rồi!
Như một tình yêu tuổi học trò, bạn nghĩ thế, phải không? Tôi không dám chắc đâu.

Sự nhầm lẫn đôi khi dẫn đến tình trạng ông nói gà bà nói vịt xảy ra thường xuyên. Cái mà tôi tưởng chừng vẫn thường xuyên hiện hữu thì hóa ra lại vắng mặt lâu rồi, hình ảnh tôi đang thấy bên cạnh mình thì lại không phải là điều tôi vẫn yêu thương và tưởng nhớ!

Có những ngày dài, tôi mang cảm giác rằng cả nhân loại đang dõi mắt nhìn tôi, thật đấy! Những người thân trong gia đình, bạn bè, cấp dưới cấp trên, các tầng bậc quản lý trùng trùng lớp lớp đều mở to mắt nhìn theo. Tôi thì vẫn ngồi đây, khom lưng như một cành cây đếm từng chiếc lá, đếm từng ký tự để vẽ ra câu chuyện muôn trùng. Nhưng tất cả đều không biết rằng, từ lâu tôi đã ra đi. Người ngồi đó không còn là tôi nữa! Có ai như tôi không, tha nhân ngay chính chỗ mình ngồi, vong thân ngay trong câu chuyện mình đang kể?

Không chỉ riêng mình tôi đâu, cả một thế hệ đông đúc chen lấn ngoài kia, biết đâu, từ lâu cũng đã vong thân, mất gốc, bỏ xứ ra đi biền biệt. Thậm chí, cả một dân tộc đã vong thân, điều đó có gì lạ không? Tôi không dám chắc đâu. Hàng ngày, tôi vẫn ngồi đây, yên tâm với vị trí cũ, và vẽ, và viết. Bạn đã bỏ đi biền biệt lâu rồi, đến cả tiếng cười cũng bỏ xứ ra đi. Người mới đến không phải là bạn, còn tôi thì đích thực không phải là tôi, nhưng có sao đâu, mọi thứ rồi sẽ cứ ra đi, trùng trùng lớp lớp.

Cuối cùng, chỉ còn lại những bóng dáng nhạt nhòa của hình nhân ở lại. Chỗ tôi ngồi đây, là chỗ của tôi, chỗ bên cạnh là của bạn, không phải, của người mới đến. Bạn đã bỏ đi rồi, tôi cũng đã ra đi, rồi người mới đến, người mới đến cũng đã…
Nào, tiếp tục lên đường…

Imbroglio, Sylvie Adams
mistaking
short story by Nguyễn Văn Thiện

translation by Tôn Thất Tuệ

I still believe that at the end of the world, beyond the oceans, up to the horizon, someone is waiting me.
I’ve been in many places, wishing secretly and adamantly, though with nothing for sure, that one day we could join each other. But at the end, I came back; I came back to the familiar seat of mine. Since the day of your rupture, I’ve been sad. I confessed this to myself umpteen times; I did it in dreams too. Your seat next to mine was occupied by another person. A different physiognomy, a different smile, a different voice, a different hand, a different love. But constantly, out of my consciousness, I was confused whether this human shape was another being or a representation of you, or even you, my friend of a time.

I’ve been confused for a significant length of time during my juvenile span. I wrongfully took this for granted to be red; that for granted to be yellow. I’m confused enough to rule this to be everlasting; that to be forever nonperishable. Finally, I detected painfully this aberration. I dropped it drastically and shied away with a bittersweet smile.

Ironically, I resumed the old practice, that of being confused. Hey, the place next to mine was yours where you kept being seated. You showed up by my side as a neat pupil, taking the spot timidly; your widened eyes reached the farthest distance in search of an autumnal melody. I was too self-centered to notice you. This place, I sit on this place long prior to your advent; people were able to testify. Therefore, I consumed eagerly my own story. On the other hand, me too, I realized that since the day you came, our places became tepid; our hands were warmed up; our saga got more and more heat.

Hélas, as unexpected as your touchdown, your departure happened abruptly on the day I could not recall. Your substitute was endowed with a different smile, a different hair color; yet I couldn’t be aware. I kept going on, going on with my own stories pertaining childish plays on the far off and forlorn mount of Chư Mang.

The bookish repulsion being more than ample, readers should be fed up, if not horrified by, with familiar confusion related knots in dramaturgy and literature. Me too. Only authors void of talent did they resort to these obsolete clichés. But at times, the Heaven creates cruel confusion games, just for fun. At the terrifying moment when I discovered that the new arrival was not you, all has been set, all has been foreordinated. I was facing a torturing decision making: either vacating to be cut off from the stranger or continuing to consider that human entity a friend, to be accurate, a friend of mine.

In the first option - standing up to leave -, the action occurred when the afternoon has inclined rather deep; when the reeds down the vale looked sorrowful, when the mountains as well as the rivers were engulfed in a somber tint. In the second pick - considering the person sitting side by side a friend -, the hardship was prevailing. Those eyes, those lips, that singing voice … were not the right ones, not the very ones, not the known ones.

A thread of water saturated cloud was parading in the spectrum of the eyes belonged to the new replacement who possessed a crystal-clear laughter, the like of the mermaids in the Năng River.

How to tacle?

The new arrival chalked a heart on the blackboard and said: here, here is a heart. I replied: No, no, it’s not the case.
The new arrival sketched a smile by rolling herself on the grass, and said: here, it’s a smile. I shook the head consistently.
The new arrival, by a finger, picked up a drop of new bred tear; then, sobbing, she said: that’s tear, the tear.
I raised up, intending to walk out. The new arrival wept torrentially. I turned around and said vehemently: don’t cry anymore; the afternoon has been so advanced; don't cry or (you are) too late.
This seemed to be a school fleeting romance; doesn't it? How do you think? I’m not sure.

Confusion used to result in odd conversations. What was deemed to exist permanently turned absent; the image I caught next to me was not what I loved and thought about. In many day long instances, I fostered the feeling that the entire humankind cast her eyes onto me. Beloved family members, friends, superiors, subordinates, all layers of the social management system watched me with keen attentions. As for me, I sit here, bent over the desk – like a branch counting its own leaves – to count each syllable, each word, each script pattern, in order to give birth to the never-ending saga of the human adventure. But all of them, they didn’t perceive that I left long ago. The guy who sit there was not me anymore. It’s hard to get a case like mine: dehumanized right in the sitting spot; alienated right in the currently unfolded story.

I’m not the only fellow, at bay, tangled in the imbroglio. A whole generation, in compact crowds – it may be said – since a long lapse ago, has been alienated, uprooted, self-exiled for good. And worse, the whole nation, the whole people stay devitalized under the spell of the alienation; is it a strange thing? I cannot be sure.

Day by day, I’m sitting here, calmed with the old location, and painting, and writing. As for you, you have run away definitely; even the laughter’s fled the land along with you. The new arrival is not friend; while me, certainly I’m no more me. But no problem, don’t worry. What? All will walk out, will leave; wave after wave. What rests, what remains, is a vague profile of the clay figurines, say, of men. The place I sit on is my seat; next in the row is yours; no, I’m wrong, it belongs to the new arrival. You have escaped, I have decamped, then the new arrival has….
Well, let’s set forth on the expedition.-

mourir sur scène, dalida