không làm phát xít Nga

        I Love Russia Reporting from a Lost Country

Chiến tuyến
Battle Lines  (from I Love Russia)

Elena Kostyuchenko, Novaya Gazeta Moscou

Bela Shavevich (English Version)

harpers.org

Năm tuổi, tôi học mẫu giáo. Mùa đông ấy, chúng tôi chơi trò chiến tranh. Đồi tuyết cao là một pháo đài lính Đức. Chúng tôi nả đạn vào. Chúng tôi không đông lắm nên không đứa nào muốn làm phát xít. Địch có lợi thế; phòng thủ dễ hơn tấn công. Đạn tuyết bay tứ tung, mười phương tám hướng. Bọn con trai đều là lính trận, tôi cũng muốn làm lính nhưng bọn chúng muốn tôi làm nữ y tá, vì tôi là con gái. Tôi kéo những thương binh khỏi chiến địa; lính bị thương người đầy tuyết, cười vang.

Mười tuổi, tôi xem truyền hình. Đài chiếu phim 'Chỉ có người già mới ra trận'. Phim về các phi công chiến đấu trẻ, những phi công đẹp trai vô cùng nầy đang đánh bọn phát xít trên không. Phim đen trắng cho nên các khuôn mặt như được chạm trổ trong ánh sáng. Các phi công chết anh dũng, hào hùng trong những đám mây khói đen. Tôi chẳng suy nghĩ gì nhưng cảm nhận: trời, sao mà có một cuộc đời vĩ đại đến thế.

Mười ba tuổi; có một đám ma ngoài góc đường. Một người trẻ bị giết hôm qua, hắn mới đây còn là một học trò trung học. Người ta đưa hắn vô lính, gởi hắn qua Chechnya và hắn bị giết tại đó. Tôi hỏi người hàng xóm Lenya ai giết hắn. Bà trả lời: người Chechnya chứ ai, ai trồng khoái đất nầy! Vì sao? Vì ở đó có chiến tranh với bọn khủng bố. Tôi nghĩ rằng giết bọn khủng bố là điều hay hơn đáng làm hơn giết bọn phát xít. Rồi nghĩ lại giết phát xít hay hơn chơ. Thôi được, người chết là một anh hùng. Lenya nói theo truyền hình, Chechnya là một cuộc hành quân chống khủng bố, không phải là chiến tranh.

Mười bảy tuổi, tôi là một sinh viên thuộc phân khoa báo chí. Tôi tham dự buổi hội thảo về quyền hạn của các tổ chức quốc tế, với sự tham gia của nhiều đại diện đại học ngoại quốc. Xong cuộc, tôi làm quen với nhóm sinh viên Chechnya gồm hai cô Asya và Malika đoan chính và đẹp xinh. Tôi mời họ lên phòng trú của tôi trong ký túc xá dùng trà, chuyện gẫu gây thân tình. Tôi nói: nào, các bạn để tôi đưa đi xem cho biết Moscou ra sao. Ngay lúc ấy, làm như tôi sắp sẵn kế hoạch, pháo bông nổ rền trời. Tôi lấy trớn nói: nhìn ra cửa sổ kìa, Moscou bao giờ cũng có pháo bông. Hai người bạn mới không nói gì. Tôi quay lưng, hai cô đã biến mất. Họ đi đâu? Cả hai đã chui trốn dưới gầm bàn.

Hai mươi tuổi; Nga tấn công Georgia. Tổng thống nói đấy là sứ mệnh bảo vệ hòa bình vì Georgia tấn công South Ossetia. Báo Novaya cử tôi và ba ký giả khác xuống đó săn tin. Tôi phải kiểm chứng các nguồn tin, viết tổng kết. Thông báo tin mới nhất về các cuộc chuyển quân của Nga và Georgia; lo nghĩ suốt đêm, cứ sợ nhỡ như có ai chết vì tin mình viết sai, thì khổ lắm, tội về mình.

Hai mươi ba tuổi; tôi đến Ai Cập tường trình cuộc Cách Mạng. Tôi thấy nhiều người bị cháy phỏng bởi bom chai. Tôi thấy cảnh mất tai, bể đầu vì đá ném. Sau đó mới bắn nhau loạn xạ.

Hai mươi sáu tuổi; chiến tranh Donbas bắt đầu. Hai vùng Donetsk Luhansk của Ukraine tuyên bố trở thành các quốc gia độc lập, hai công hòa nhân dân. Ukraine bắt đầu cuộc hành quân chống khủng bố và các cộng hòa nầy cũng làm việc giống vậy để đáp lễ. Nga nói Nga không có lính trong khu nầy, Ukraine đánh lại người Ukraine.

Hai mươi bảy tuổi; tôi đến tận nơi, tận Donbas. Máy bay cất cánh rồi tôi mới gọi mẹ tôi; tôi nghĩ thế nào mẹ cũng thét lên rồi khóc ngất. Nhưng không, mẹ âu yếm nói: Con đã ghi địa chỉ các nơi cần liên lạc vào sổ thông hành hay chưa? Hãy bọc nylon sổ thông hành, nhớ mang theo, đừng bỏ trong túi xách mà lận trong người. Phải cố liên lạc với mẹ mỗi ngày dù chỉ text vài chữ. Uống nhiều nước. Mặc áo cho ấm; hãy ở gần nhà thương, tránh xa xe nhà binh. Con có mang theo thuốc trụ sinh hay không? Đến nơi, phải kiếm thêm mấy băng vải cầm máu.

Tôi chứng kiến chiến tranh. Xe cơ giới nặng tung bắn bùn nâu lên mọi thứ, lên người, xe cộ, nhà cửa, chó. Rất nhiều chó chạy hoang. Rất nhiều người ôm súng không ngủ.

Hai lần tôi bị kẹt trong trận pháo kích như mưa. Tôi biết chạy ba chân bốn cẳng. Tôi biết lết, biết trường, thân thể dẻo như bún biết trốn đạn. Nhưng không bao giờ nghĩ sẽ chết.

Ba mươi bốn tuổi; tôi ở Moscou; hôm ấy, tôi ngủ và có rất nhiều cơn mộng sống động. Tôi thức giấc, hút thuốc. Người bạn gái chia chung phòng đang ngồi trên giường nhìn vào phone tablet; tôi không thấy nét mặt buồn vui.

- Sao bạn không ngủ mà ngồi thừ ra đấy?

- Người ta đang thả bom Kyiv và các thành phố lớn của Ukraine.

- Ai? Chúng ta thả bom à?

- Đúng thế, chúng ta thả bom. 

Tôi đi ngủ thêm hai giờ nữa, phải cố gắng mới ngủ được.

Hừng sáng, tôi ra khỏi giường, mặc áo quần, đến văn phòng làm việc.

Người trên, người dưới đều hỏi tôi: "Bạn sẵn sàng chưa?".

Dĩ nhiên tôi đã sẵn sàng.

Nhưng không thể nào tôi sẵn sàng làm phát xít Nga.