Thương thuyết hòa bình Ukraine
Talking Peace in Ukraine
Shlomo Ben-Ami
* Jul 15, 2022 The Korea Times
Tôn Thất Tuệ dịch
TEL AVIV – Chiến tranh Ukraine (U) đang diễn ra trên
chiến trường nội địa và trên một không gian chính địa rộng lớn hơn khắp thế giới.
Trên chiến địa, quân lực Nga lúc đầu tỏ ra yếu kém và
lạc hậu. Nhưng cục diện trông giống cuộc viễn chinh Napoleon đánh Nga năm 1812.
Biến cố lịch sử nầy được Staline nhân định để làm bài học như sau: Phối hợp bạo
tàn man rợ và quân số hùng hậu, Nga đã xoay chuyển tình thế lợi cho mình. Cuộc
chiến hiện nay ở U vô cùng tàn bạo man rợ và “lấy thịt đè ngưới” đã cho phép
Moscou bước chậm nhưng vững chắc.
Về chính địa, lợi thế của Nga là sự chia rẻ của Tây
Phương đã manh nha từ đầu nay rõ hơn, tuy Nato tuyên bố đoàn kết giúp Ukraine
trong hội nghị Madrid 2022. Tây phương có những lo âu riêng từng vùng. Phần Lan
và Thụy Điển xem mối đe dọa từ Nga nhưng với Ý, Pháp và Đức, bất an đến từ Bắc
Phi và làn sóng tỵ nạn như lụt lớn trong Thánh Kinh sẽ đảo loạn mọi cơ cấu xã hội.
Tình hình nầy lồng vào sự lạm phát chưa từng có, làm cho các biện pháp tẩy chay
trừng phạt kinh tế sẽ không thể duy trì lâu hơn, nhất là giá lương thực đang
đưa đến nạn đói.
Hai đảng chính trị lớn ở Ý phản đối viện trợ quân sự cho
U, không còn tha thiết với sự toàn vẹn lãnh thổ của U để đổi lấy các quan hệ
kinh tế có lợi. Tại Tây Ban Nha, đảng đối lập đã vận động dư luận chống chính
phủ gởi quân cụ, quân dụng cho Kyiv.
Về nước Pháp, từ lâu TT Macron khá ởm ờ nay uy thế bị
giảm sút bởi thành công của nhóm tả của Jean-Luc Melenchon và nhóm cực hữu của
Marine Le Pen; hai khối nầy mong muốn có một đường lối giữ mặt cho Nga, (không
mới lạ vì Macron đã từng chủ trương như vậy).
Nhưng khó xử chính là Đức. Quốc gia nầy hiện nằm trong
sự chi phối năng lượng của Nga. Sự câu thúc kinh tế nầy đã bắt nguồn từ lâu. Thủ
tướng Đức Willy Brandt chủ xướng bình thường hóa ngoại giao với Nga trong thập
niên 1960, trong khuôn khổ sống chung hòa bình. Những điều kiện tinh thần thuận
lợi ấy đã giúp cho kinh tế Nga, đặc biệt ngành năng lượng, có chỗ đứng ở Đức,
ngày một vững thêm; để rồi ngày nay Đức Quốc nằm trọn vẹn trong sự chi phối của
Moscou về dầu hỏa và khí đốt.
Ngoài việc cắt đứt giao thương với Nga, Liên Hiệp Âu
Châu (EU) đã quyết định khởi đầu thủ tục gia nhập của U và Moldova.
Ngoài hậu quả gia tăng chi phí tài chánh, Putin còn thấy
nguy cơ EU nắm tay Nato đứng ngay ở cửa. Thế nhưng việc còn lâu. Dù cho một khi
hai xứ nầy chính thức làm hội viên, EU muốn thành một thực lực chính trị thì EU
phải tăng cường sức mạnh quân sự. Nhưng lúc nào và trong bao lâu Âu Châu chịu tốn
kém để duy trì sức mạnh quân sự nầy. Sau thế chiến thứ 2, Âu Châu bắt đầu nền
văn hóa tiêu thụ và hưởng lạc, và không chịu chuẩn bị đối phó những trường hợp
bất trắc để ngăn chận chiến tranh kịp thời.
Ngoài Tây Phương, chiến dịch chống Nga không được hậu
thuẩn như mong muốn. Ấn Độ hiện hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ, Úc và Nhật, đã từ
chối chế tài Nga, nguồn cung cấp vũ khi chính cho Ấn.
Lời Biden kêu gọi Saudi Arabia gia tăng khai thác dầu
chẳng có một hiệu ứng nào. Chính sách năng lượng mà Biden đem theo trong chuyến
công du Trung Đông như đề tài tranh cử đã bay theo gió cát sa mạc không để lại
dấu tích nào. Thái độ trịch thượng của Biden đối với thái tử nhiếp chính
Mohammed bin Salman càng làm cho TT Mỹ không giữ được quân bình cán cân ngoại
giao. Maroc, nước được Mỹ công nhận chủ quyền ở miền tây sa mạc Sahara năm
2020, bỏ phiếu trắng tại LHQ thảo luận lên án Nga xâm lấn Ukraine do Mỹ cầm đầu.
Thái độ bất hợp tác của thế giới bên ngoài Âu Châu
không vì lý do thuần túy chính trị. Nguyên do chính là giá năng lượng và thực
phẩm gia tăng phi tiển, hậu quả của những biện pháp chế tài đối với Nga. Các nước
đang phát triển chịu thiệt thòi nhiều nhất. Viễn ảnh suy thoái toàn thế giới
đang đè nặng nơi nơi. Trong trường kỳ, sự kiện Tây Phương đã vũ khí hóa trật tự
quốc tế có nguy cơ tách biệt hoàn toàn với các cường quốc như Tàu và Nga.
Trên bàn cờ quốc tế ngày nay, Tây Phương không ở trong
tư thế “chực sẵn” chiến thắng đánh bại Nga như họ mong muốn. Trái lại chính
sách Ukraine của Tây Phương là một ngõ cụt, một bế tắt trên chiến trường, chỉ
làm lợi cho Nga và tác hại cho Ukraine, và đi xa hơn quá lãnh địa nầy là cuộc
khủng hoãng năng lượng và lương thực cho cả hành tinh.
Không ai đề nghị Tây Phương ngưng hổ trợ Ukraine.
Nhưng song song với công cuộc nầy, Tây Phương phải tìm cách thương thảo ngưng bắn
và đàm phán hòa bình một cách nghiêm trang và chân thật. Hòa hội sẽ mở đường
cho Ukraine và Nga quyết định số phận các vùng đất hiện do Nga chiếm đóng (với
kết quả ví dụ là trưng cầu dân ý vùng Đông Donbas). Nato cũng sẽ nêu rõ quan miệm
mới về một nền an ninh rộng lớn hơn dành cho Âu Châu.
Lối thoát trên đây không phải là giải pháp lý tưởng;
nó chỉ làm cho hai bên ngưng tay giao chiến, chưa phải là hòa bình bền lâu.
Nhưng tiếp tục con đường hiện nay sẽ đem lại vô số hệ quả đau thương và tồi tệ
hơn nhiều.-
Shlomo Ben-Ami, cựu ngoại trưởng Israel
No comments:
Post a Comment