Canada không tuyết

        Bạch Tuyết Canada ngũm củ tỏi

Không tuyết nầy thì Tuyết nọ

Tôn Thất Tuệ 

Bạn tôi cùng đệ thất 1952, hiện sống ở Canada, thoát chết cùng bố, hai em trai và nhiều thân nhân khác vì ham nhảy đầm Saigon không chịu về Huế chết chung Mậu Thân. Ông luôn gởi hình ảnh tuyết, đông đá, tai nạn và có lần ở trong nhà ba ngày chờ cứu hỏa tới moi ra khỏi tuyết dày 2 mét. Không ảnh cho thấy một biển tuyết, không nhà không cây.

Thế nhưng hôm kia sau Noel 2023 ngài viết: không có một hột tuyết ở Canada. Tôi bèn an ủi ngài rằng:
Không tuyết nhưng còn Võ Thị Tuyết N, Nguyễn Thị Tuyết L..... xin lỗi, nếu trùng tên.

Tôi ham vui viết đáp dài dài.

Không có tuyết vì nóng. C'est simple; plus que simple. Đường nức ngang một thành phố của Iceland vì núi lửa chưa đủ nóng.
Nhưng nóng từ vùng Gaza mà lên. HK rất happy có free zone để xài cho hết loại bom 2000 pound, nóng lắm; tuần đầu chỉ xài loại 600 pound, có đường kính tác hại 700m. Tính rợ theo tỷ lệ 600/2000, hai đường kính sẽ có tỷ lệ 1/3; trừ hao, discount, thì ít nhất cũng 1/2. Nghĩa là đường kính tác hại gấp đôi,1,5 km.

Về mặt thần bí và huyền nhiệm, một ác niệm đảo lộn trật tự vũ trụ.
Máy ảnh tinh vi đã chụp được vòng màu vàng quanh đầu người khi cảm xúc chí thiện chiếm tâm hồn, đại định của các đại chân tu Hy Mã Lạp Sơn. Trạng thái nầy được xem như chính định an lành mà Phật phải charge thêm cho đầy trước khi giảng kinh Pháp Hoa. Nhĩ thời Thế Tôn tùng tam muội an tường nhi khởi, cáo Xá Lợi Phất....
Cũng chụp được ánh vòng ửng hồng nhạt (hồng tiếng Việt, pink) quanh đầu người đang thịnh nộ hung ác có thể bạo động tối đa.
Số người có ánh hồng nầy rất nhiều đã làm nhiệt độ môi sinh nóng hơn và không có tuyết. Nghe được không?

Xin lỗi, mùa ông Chúa, xin múa ông Phật. 

"Nhĩ thời Thế Tôn tùng tam muội an tường nhi khởi cáo Xá Lợi Phất" (lúc ấy Thế Tôn xuất định an lành nói với Xá Lợi Phất..." là câu đầu tiên ở phẩm chính (không kể phẩm tựa). Nhiều học giả, cư sĩ và tăng lữ, bỏ câu nầy hay dịch sai nghĩa. Tại sao, vì họ xem là không quan trọng, chuyện kể, chi tiết thứ yếu.
Nhưng những ai đã trì hành kinh nầy, trì hành bằng lối tụng niệm, và truyền tải đến những người đã biết Phật học hay hoàn toàn xa lạ; những người nầy sẽ hiểu tầm quan trọng của sự nhập định trước khi khai thị, nhất là một kinh như Pháp Hoa. Nói khác, câu nầy mang một ý nghĩa sâu xa, không phải như ăn chay xì dầu thay tương. Học giả cho rằng lời nói của Phật mới quan trọng đáng ghi.
Có kinh thứ hai bắt đầu bằng việc làm. Kinh Kim Cương mở đầu tả việc Phật sau khi ngọ thực đã tự đi rửa bình bát, sắp xếp chiếu ngồi để giảng kinh Kim Cương. Điều nầy cho thấy nếu Ngài búng tay một cấy thì sẽ có người thuê cả trăm người hầu hạ, nhưng Ngài sống đơn giản, Ngài không cần điều đã có trong cung điện. Thế nhưng PG qua Tàu, qua Á Châu đã có một hạng người phục dịch cho chùa gọi là tam bảo nô.
Thích Nhật Thiện, mới biến dạng từ một anh cựu công an Đồng Hới bị bắt vì hoạt động CS, ba tháng trước, cùng Thích Trí Quang nhảy vô USOM khi cảnh sát lùng bố chùa Xá Lợi. Đảo chánh xong, người trở nên quan trọng và ra miền trung bảo lãnh các bé gái nạn nhân bão lụt vô Saigon nuôi trong cô nhi viện cùng hàng rào với Việt Nam Quốc Tự của Thích Tâm Châu. Khi các cháu đã trộng khá bộn, người lập ra một đoàn hầu hạ như trong phim 100l đêm. Mỗi tối, trước khi đêm xuống, dưới sự điều khiển của một một nữ đội trưởng, bốn em cầm bốn dây mùng treo mùng cho người ngủ. Dễ gì mà được tới gần phục vụ thầy. 

Để khỏi bị hỏi trả lời mất công, xin tiếp. Ông Lê Mậu Chí tức Hàm trước đã ở trong nhà bố mẹ vợ tôi, không nghề ngỗng gì, chỉ nói hằng ngày đi học tiếng Anh ở Hội Việt Mỹ. Bà con ra răng không biết mà vợ tôi gọi là bác. Một hôm khi PG tranh đấu cao độ, bỗng nhiên bác Hàm đến, đầu trọc, mặc đồ tu kiểu Miên và xưng là Thích Nhật Thiện, cho biết muốn gặp thì lên tháp chuông chùa Xá Lợi, bác ở chung với Thích Trí Quang. Má vợ tôi vô cùng bất mãn khi thấy cảnh treo mùng nầy. Chừng ấy, không cần nói thêm.

Trở về kinh Pháp Hoa, ý nghĩa câu ấy khó hiểu hơn hành động tự rửa bình bát và xếp chiếu.
Vì thiếu chữ, chúng tôi dùng chữ sạt, như charge bình diện.
Ngài muốn cho chắc ăn, đã nhập tam muội an tường để đạt mức chí thiện tuyệt đối, (for the sake of the goodness). Thuyết pháp vì chí thiện, chẳng phải vì lợi ích gì cho mình như được khen chê cho tiền .... Phải tự xét lòng mình để không phải là loại khẩu Phật tâm xà. Đúng như Khổng Tử nói: nội ngoại bất tề sự bất thành; cái thằng vô đạo đức giết người đi bắt người khác làm đạo đức cách mạng.

Bỏ đi hay không hiểu câu nầy là điều vô cùng đáng tiếc. Thượng Tọa Trí Quang đã dịch kinh này bằng cách thêm vào rất nhiều râu ria như thay vì XLP thì thêm tôn giả, hay trưởng lão XLP, thêm vào ''vô sở úy vô ngại lực'' rất nhiều điều xa với ngữ cảnh. Riêng câu nầy người viết: Lúc ấy Thế Tôn khoang thai đứng dậy nói với XLP. Người hiểu chữ khởi như khởi nghĩa, đứng lên chống chính phủ Ngô Đình Diệm.
Như trong kinh Kim Cương và các nơi khác, Phật ngồi mà giảng kinh, không đứng. Thế ngồi mang một ý nghĩa quan trọng như Suzuki giải thích, và là tư thế cố hữu từ thời xưa của thung lũng Ấn Hà. (xin mở link tham khảo ở dưới).
Khoang thai đứng dậy nhiều dịch giả tây phương dùng như vậy, ví dụ trong cuốn La Fleur de Dharma. Tuy tên kinh thông dụng và trở thành câu niệm là Diệu Pháp Liên Hoa Kinh, Thích Trí Quang dùng tên mới Hoa Sen Chánh Pháp. Tên mới nầy rất gần với La Fleur de Dharma và nhất là ''Le Lotus de la Bonne Loi" của Eugène Burnof.  Nhiều phụ chú trong hai bản dịch được thầy đem vào chính bản, làm số chữ mới có thể tăng từ 5 đến 10%.
Rất tiếc sẽ làm những người sùng thượng Thích Trí Quang không vừa lòng.

xin đọc thêm về thế thiền định ở đây

======================================================

nữ sinh Long Xuyên 1960 ....
============================

 

Chủ trương nhân bản

JePense.org

Trong triết học, chủ trương nhân bản (NB) là lý thuyết ghi nhận nơi con người, và cho con người, một giá trị căn bản. Đó là lòng thương mến đối với người, những nhân thể và loài người.

NB phổ biến và hàm dưỡng những lý tưởng bình đẳng, tình huynh đệ, công lý và tự do. Nhưng tự do nói ở đây có những giới hạn để bảo đảm vị trí từng người, tiến đến thực hiện viễn tượng thăng hoa của mọi người, tự do bao hàm quyền của mỗi người cũng như bổn phận nghĩa vụ đối với kẻ khác.

Như vậy, NB không thể thành tựu nếu không có nhân quyền, dân quyền và dân chủ, để đạt mục tiêu cuối cùng là dung hợp, thuận hợp và hài hòa xã hội.

Trong viễn quan NB, mỗi nhân thể cá biệt mang chung một giá trị nội tại, sự đáng kính tự tại và sự trân trọng bản thể. NB là một chủ thuyết tiến bộ vì NB đòi hỏi cố gắng, lo lắng cho nhau, đối thoại thường xuyên, đòi hỏi sự chuyển hóa công dân và xã hội. Chống lại sự áp bức cũng là một giá trị của NB. NB có mục đích nâng con người từ tiềm năng lên hiện năng.

Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền được xem có mang tinh thần nhân bản. Tuyên cáo tổng thể quyền con người được LHQ chấp nhận 1948 cũng nằm trong tinh thần nầy. Văn kiện nầy có đoạn viết: công nhận phẩm giá nội tại, những quyền bình đẳng và bất khả hủy của từng phần bộ của gia đình nhân loại là nền móng của tự do và hòa bình thế giới.

Mọi cá thể được sinh ra tự do và bình đẳng về phẩm giá và quyền hạng, có đủ lý trí và lương tâm ngõ hầu tương tác, đối đãi nhau trong tình huynh đệ.

Tuyên ngôn nầy công nhận quyền hưởng an sinh xã hội, sức khỏe, giáo dục và văn hóa.

NB được định nghĩa là dự án luân lý nâng cao và thực hiện giá trị từng nhân thể. NB có tính cách năng động vì định mệnh, thân phận con người không đông cứng bất di dịch mà trái lại là một sinh thành.

Nền móng NB đặt trên ý niệm rằng con người có tiềm năng; đưa tiềm năng thành hiện thực là một điều hợp pháp. Tiềm năng nầy là con đường đến tri thức để tự phát triển nắm vững đời sống. Ai cũng muốn trở thành kẻ trưởng thành tự lập.

Ý thức NB không tự nhiên mà có. Con người có lắm hành động, thái độ tiêu cực và nguy hại. Mặt khác, vẫn có những bất bình đẳng về khả năng thiên phú, mức thông minh và gia thế sinh trưởng. Nếu cho rằng bản chất con người là xấu xa và các bất bình đẳng quá lớn không thể sửa đổi, nếu vậy thì NB không thể có được. Trật tự xã hội sẽ đặt trên những nguyên tắc khác. Ví dụ uy quyền của một nhóm người sáng suốt, có tư cách chính thống để ép buộc kẻ khác.

Lịch sử cho thấy những nhóm được tổ chức theo đường lối nầy trong suốt thời gian dài. Trường hợp rõ ràng dễ thấy là uy quyền quân chủ với quyền chính thống dựa trên sự giả định nắm vững những sự việc linh thiêng hay khả năng của vương chủ liên lạc với thần linh. Nói rộng ra, uy quyền của một ông vua hay của một nhóm người dựa trên vũ lực và độc quyền nắm giữ chân lý đè trên người bị trị dốt nát.

NB đối nghịch các hệ thống xã hội xây dựng trên bạo lực, tôn giáo và hủ tục. Đó là đường lối tiến bộ. Tư tưởng NB không chấp nhận quyền năng của những người tự xem chính thống hơn, xứng đáng hơn, thông minh hơn những kẻ khác. NB quả quyết rằng tham vọng, quá khích cuồng tín là những nguyên nhân bất hạnh và hổn loạn cho nhân loại.

NB dựa trên những tiền đề:

Không ai nắm trong tay chân lý tuyệt đối.

Không ai có thể tự xưng là đại diện một quyền năng tối thượng.

Không ai có quyền dùng uy lực điều khiển kẻ khác, đô hộ kẻ khác, quyết định thay kẻ khác.

Thực tế, NB đơn giản dựa trên lý trí. Sự thực công nhiên cho thấy không có hạng người cao hơn kẻ khác, mọi người đều bình đẳng, cùng nhau đi tìm hạnh phúc và chân lý. Những kẻ ngu xuẩn chính hiệu là những kẻ tự cho mình nắm giữ chân lý và áp đặt chân lý ấy lên kẻ khác.

Do đó, NB bồi đắp tinh thần rộng lượng, khoan dung làm nguyên lý nòng cốt: tôi biết rằng có kẻ khác nắm một phần chân lý mà tôi chưa biết. Lúc ấy, sự tương hệ, khiêm tốn, tôn kính và thế tục (không tăng lữ) là trọng tâm của cuộc sống chung. Một chính quyền quốc gia trọng pháp và dân chủ là điều kiện phải có.

Sau rốt, NB không nhảy vô tranh luận bản chất con người tốt hay xấu. NB chỉ nhắm tới một sự thuận hợp, hài hòa càng nhiều càng tốt, càng lớn càng tốt, giữa lòng gia đình nhân loại.

 

L’humanisme en philosophie

JePense.org

En philosophie, l’humanisme est une théorie qui accorde une valeur fondamentale à la personne humaine. C’est l’amour des hommes et de l’humanité tout entière.

L’humanisme véhicule des idéaux tels que l’égalité, la fraternité, la justice et la liberté. Mais la liberté dont nous parlons comporte des limites afin de garantir une juste place à chacun, dans la perspective de l’épanouissement de tous : elle implique des droits pour chacun, et donc des devoirs vis-à-vis des autres. Ainsi, l’humanisme ne va pas sans état de droit ni démocratie, le but final étant la concorde, la paix et l’harmonie sociale.

Dans une perspective humaniste, chaque être humain possède la même valeur intrinsèque, mérite la même considération, le même respect. L’humanisme est une doctrine progressiste en ce sens qu’elle nécessite des efforts, une attention vis-à-vis de l’autre, un dialogue permanent, et aussi une transformation de la société qui passe par une lutte pour les droits civiques et sociaux. La résistance à l’oppression fait aussi partie des valeurs humanistes. Le but est donc d’élever l’homme à la hauteur de son potentiel.

La Déclaration des droits de l’homme et du citoyen peut être qualifiée d’humaniste, et plus encore la Déclaration universelle des droits de l’homme adoptée par l’ONU en 1948. Cette dernière proclame dans son préambule :

Considérant que la reconnaissance de la dignité inhérente à tous les membres de la famille humaine et de leurs droits égaux et inaliénables constitue le fondement de la liberté, de la justice et de la paix dans le monde.

Et dans son article premier :

Tous les êtres humains naissent libres et égaux en dignité et en droits. Ils sont doués de raison et de conscience et doivent agir les uns envers les autres dans un esprit de fraternité.

La même déclaration proclame encore le droit à la sécurité sociale, à la santé, à l’éducation et à la culture.

Voyons quels sont les fondements et la définition de l’humanisme en philosophie.

L’humanisme : définition et fondement philosophique

L’humanisme pourrait être défini comme un projet éthique d’élévation et d’accomplissement de l’être humain. L’humanisme est dynamique en ce sens que le destin et la condition de l’homme ne sont pas figés, mais en devenir.

Aux fondements de l’humanisme, il y a donc l’idée que l’homme a un potentiel à réaliser, et qu’il est légitime à le réaliser. Ce potentiel, c’est celui de l’accès aux savoirs et à la Connaissance, ce qui doit lui permettre de se prendre en charge. L’homme a donc vocation à devenir adulte.

Qu’est-ce qui fonde et justifie l’humanisme ?

Etre humaniste n’est pas évident au premier abord. L’humanisme ne s’impose pas naturellement. En effet, beaucoup de comportements humains peuvent être jugés négatifs et néfastes. D’autre part, il est vrai que les inégalités de naissance sont criantes, que ce soit en termes de capacité, d’intelligence ou d’utilité commune. Si on considère que la nature humaine est mauvaise et que les inégalités sont trop grandes, alors l’humanisme n’a plus lieu d’être : l’ordre social devrait reposer sur d’autres principes, par exemple l’autorité d’un groupe de personnes éclairées et légitimes à contraindre les autres.

La plupart des groupes humains se sont organisés en ce sens tout au long de l’histoire. C’est le cas notamment des pouvoirs monarchiques dont la légitimité reposait sur la supposée connaissance des choses divines, ou sur un contact direct du monarque avec le divin. De façon générale, les pouvoirs autocratiques et oligarchiques reposent à la fois sur la force et sur le monopole de la vérité, face à un peuple jugé ignorant.

Or l’humanisme s’oppose aux systèmes sociaux fondés sur la force, la religion ou la tradition : à ce titre, c’est un anti-conservatisme (donc un progressisme comme nous l’avons déjà dit). La pensée humaniste refuse de reconnaître le pouvoir de ceux qui se croient plus légitimes, plus méritants ou plus intelligents que les autres. Elle considère que l’ambition et le fanatisme sont les causes des malheurs et des désordres de l’humanité.

Ainsi, l’humanisme se fonde sur l’idée :

que personne ne détient la vérité absolue,

que personne ne peut se dire le représentant d’un pouvoir supérieur,

que personne n’est autorisé à exercer son pouvoir sur les autres, à les dominer ou à décider pour eux.

En réalité , l’humanisme repose tout simplement sur la Raison : puisqu’à l’évidence il n’y a pas de catégorie supérieure d’hommes, alors tous les hommes sont fondamentalement égaux et unis dans leur recherche de bonheur et de vérité. Les véritables ignorants sont ceux qui pensent détenir la vérité et l’imposer aux autres.

Par conséquent, la pensée humaniste érige la tolérance en principe fondamental : je reconnais que l’autre possède une part de vérité que je ne vois pas. Dès lors, la réciprocité, l’humilité, le respect et la laïcité se placent au coeur du vivre-ensemble. L’état de droit et la démocratie s’imposent. Chacun s’épanouit au mieux au sein de la société, dans le respect de tous.

Enfin, contrairement à une idée reçue, l’humanisme ne prend pas partie sur la question de la nature de l’homme, bonne ou mauvaise. Il tend simplement à une harmonie la plus grande possible au sein de la famille humaine.

==============================================

 

DT lệ thuộc kỹ thuật

    Lãnh đạo thế giới đang xem virtual reality VR, gần như sự thật

DT nằm ngủ có máy bóp cò thay

Israel Dependent on Technology.The Atlantic Dec 2023 

Matti Friedman

Khi còi hụ báo động sáng Oct7,  Ben, em rể tôi đứng ngoài sân nhà tại miền trung Do Thái. Lúc ấy hằng ngàn lính Hamas tràn qua hàng rào biên giới ở Gaza. Hamas dẫm lên các công sự phòng thủ như đất trống, giết người và bắt con tin. Nhưng không ai biết gì thêm và không thấy quân đội ngăn chận. Ben chạy qua nhà hàng xóm trốn. Ben kể tôi nghe chuyện nầy khi đứng cùng người hàng xóm ấy; ông nói: chúng tôi đã có có camera thay mắt thịt rồi ông ạ".
Phải cần nhiều tháng hay nhiều năm nữa, mọi người dân DT mới hiểu nguyên nhân thất bại Oct7 nầy. DT đã không hiểu ý định của Hamas và không biết khả năng của Hamas đến đâu. Sau mỗi trận đánh nhau, DT đều nói rằng đó là trận cuối cùng,  software đã được cập nhật, từ nay có thể lo việc nhà, vui chơi thong dong trong vòng rào cách biệt kẻ thù cuồng tín. Tin tưởng ấy bắt nguồn từ óc say mê sùng thượng kỹ thuật.

 
Năm 1998, lúc 20 tuổi, tôi ở trong một trung đội bộ binh, đóng tại biên giới phía Nam Liban vào thời đụng độ nhỏ giữa DT và Hezbollah. Chúng tôi không khác các binh sĩ thế chiến thứ nhất. Vũ khí chính yếu là súng trường và đại liên Browning 50 giống như súng sử dụng đầu tiên năm 1918. Mỗi sáng, chúng tôi từ giao thông hào nhìn ra ngoài xem có gì mới. Chúng tôi chưa bao giờ nghe nói drone...Món kỹ thuật cao nhất nơi tiền đồn là cassette VCR thu băng, nghe nhạc, xài lui xà tới cho đến khi băng nhựa mòn mỏng. Chúng tôi quan sát bằng mắt trần, nhìn qua những lỗ khoét tường xi măng. Có bao giờ thấy cái computer đâu.

Browning .50

Mười năm sau, 2008, đại đội trừ bị của tôi được lệnh về đóng tạm tại biên giới Gaza. Tôi vào thăm phòng chỉ hủy biệt khu; một người đàn bà trẻ mặc quân phục cầm cần bấm (joystick) điều khiển mũi tên trên màn ảnh cho thấy toàn thể biên giới. Dọc theo các bức tường có súng liên thanh điều khiển từ xa; những chiếc máy bay không người lái rú ầm xầng quần bên trên. Quả thực là một lực lượng quân đội khác lạ.

Các chuyên gia quân sự đã tỏ ra quan ngại khi quân đội DT bắt đầu hăng hái dùng kỹ thuật. Trong cuộc chiến chống Hezbollah năm 2006, tướng lãnh chỉ huy từ xa, và bỏ truyền thống hành quân tại tiền tuyến. Tướng lãnh ngồi trong phòng lạnh, chỉ huy mặt trận.

 
Nhưng đà tới phải như vậy mà tới. DT là một nước nhỏ bám vào nhau, sợ chiến tranh dài lâu và thiệt hại nhiều nhân mạng. Nhà phân tích quân sự kỳ cựu Haaretz cho rằng kỹ thuật sẽ đánh mất sợ hãi. Đầu óc DT mang nặng tư tưởng rằng người Juif thông minh sẽ có những phát minh mới giải quyết khó khăn quân sự. Cái mới thường gây khó chịu nhưng thứ gì giúp cho lính DT an toàn đều đáng làm.

Vài năm kế tiếp, mạn lưới kỹ thuật bao gồm vòm sắt (Iron Dome) chận trên trời hằng ngàn hỏa tiển từ Gaza, Liban bắn vào DT và hàng rào ngầm dưới đất không cho Hamas đào địa đạo vào lãnh thổ DT.

Một trong những nguyên tắc quân sự đầu tiên dù cấp thấp cũng phải thuộc là: tuyến giao thông, tuyến phòng thủ luôn luôn bị đâm thủng nên cần thận trọng; không tuyến nào giữ nguyên lâu dài, phải trông ngó thường xuyên. Nhưng DT tin rằng kỹ thuật không làm cho ai phải lo ngại và đã làm cho nguyên lý ấy lỗi thời. Lo chi cho mệt.

DT vững tâm với hàng rào Gaza và tầm nhìn của các tín hiệu tình báo. Các tiểu đội an ninh quanh các ki bút được lệnh cất súng trong nhà, không những thế mà còn bỏ súng vào tủ khóa lại. Quân đội lo nạn súng bị mất cắp hơn là tấn công của Hamas. Ngày Oct7, các toán an ninh ki bút không kịp mở tủ lấy súng tự vệ.

Trong thập niên vừa qua ở Tel Aviv, sau mỗi lần đụng độ với Hamas, kỹ thuật được tăng cường thêm. Người DT ngồi rung đùi nhìn hỏa tiển bị chận bởi vòm sắt. Các bà mẹ khuyên con hết trung học theo ngành kỹ thuật tình báo để có việc làm chắc chắn trong Đơn vị 8200. Lính đánh trận xưa hãnh diện qui chế chiến binh được hưởng nhiều trợ cấp bù trừ các khổ nhọc nguy hiểm chiến trường. Nhưng hãnh diện ấy đã chuyển từ mặt trận qua kỹ thuật, chiến binh nay thành thảo chương viên, chuyên viên computer, được gọi là chiến binh tin học (cyber warrior).
DT là một nước nhỏ và tinh khôn nên muốn có một quân lực nhỏ và tinh khôn, nhiều kỹ thuật hơn, bớt các tay súng. Aviv, tham mưu trưởng quân đội DT, IDF, từ 2019 đến đầu 2023, là người cầm đuốc nêu cao quan niệm nầy. Trước khi từ nhiệm, ông đọc bài diễn văn ca ngợi thành tích của quân đội trong thời gian ông tại chức là cầm chân kẻ thù. Bằng chứng là Hamas đã ra lệnh cho đội xung kích Nukhba "ở trong nhà". [Thật vậy Nukhba đã ở trong nhà 10 tháng trước khi tấn công Oct7]. Ông nói rằng biên giới chưa bao giờ bình yên như lúc nầy, bằng chứng là giá trị địa ốc gần biên giới tăng phi mã; trong vòng một hai năm nữa, quí vị có muốn đến mua cũng không có nhà mà mua. Nhưng 10 tháng sau, những khu nầy đã thành đất không người. 

Năm 2018, Palestine dùng diều, khinh khí cầu v.v...mang mồi lửa đốt rừng, thành phố và ruộng DT mà kỹ thuật không biết được [xin đọc thêm về vụ hỏa hoạn nầy ở đây của Wikidepia]. Truyền hình đã kịch diễu rằng các chuyên viên đã dùng chất không cháy xịt lên ruộng, làm cho một bao bột mì giá mới 4 ngàn đô và gây ung thư, nhưng không quan trọng, quan trọng là đã vô hiệu hóa diều lửa". 

Cựu đại tá trừ bị giám đốc ngân sách bộ quốc phòng, Gabi Siboni, đã biết nhiều cấp chỉ huy nhất quyết rằng kỹ thuật có thể thay các công việc dơ bẩn khổ cực của bộ binh và thiết giáp. Các nha sở đảm trách chiến lược và kế hoạch vắng bóng người, thay vào bằng kỹ thuật tự động. Tham mưu và đầu não quân đội đọc kinh nhật tụng: mọi vấn đề hành quân đều được giải quyết bằng kỹ thuật.

Về kỹ thuật, trong khi DT nâng lên đĩnh cao, Hamas coi nhẹ. Hành quân Oct7 được ra lệnh bằng chữ viết tay. Trong đêm rạng sáng Oct7, Hamas dùng súng trường bắn nát các camera thu hình; dùng drone rẻ tiền bắn các ụ súng tự động điều khiển từ xa. Những kỹ thuật nầy bị diệt thì quân đội bó tay; quân đội không có một kế hoạch nào đối phó tấn công bất ngờ. Hàng rào điện tử ngầm vô ích vì Hamas chạy trên mặt đất, dùng xe ủi đất và kéo cắt dây kẻm xuyên thủng hàng rào biên giới, tấn công bằng súng tự động tầm thường.

Sự thảm bại kỹ thuật đau đớn nầy HK cần chú ý. Thế giới đang tiến dần vào chỗ lệ thuộc computer, thích ảo giác, thích thông minh nhân tạo và ngày một giảm khả năng nhận chân sự vật và sự việc. Mỗi lần software được cập nhật là mỗi lần tin tưởng cái mới tốt hơn cái cũ. Biến cố Oct7 là hình ảnh tương lai của thế giới. Những nền văn hóa giàu có ở Tây Phương đã tự tách xa những sự kiện căn bản liên quan sự sống còn của con người. Những xã hội ấy sẽ bị đe dọa bởi những kẻ đói hơn, dũng cảm hơn. Những người nầy sẽ vô nhà khi chủ đang đeo VR vào mắt xem sự thật gần giống, và kẹp hai ống nghe vào tai, họ sẽ giết cả gia đình, lấy đi mọi thứ trong nhà.

Giữa tháng Nov 2023, con ngựa già Yossi Bachar, chỉ huy phó quân khu miền Nam phát biểu trên truyền hình về Oct7. Bachar 59 tuổi sống ở ki bút Beeri, nơi Hamas vào giết gần 100 người trong đó có mẹ của ông, suốt ngày đó, ông cầm cự cố thủ bắn ra từ hiên nhà của một bà lão trước kia là cô giáo của ông. Tiếp đến ông tham dự các cuộc hành quân của DT. Dịp nầy DT tuông xả vũ lực máy móc và kỹ thuật nhưng Bachar cho rằng hai thứ đó đâu đã làm được gì. Chiến trường cần những chiến sĩ bộ binh can đảm; mấy chục năm nay, các hệ thống kỹ thuật điện tử, hệ thống tình báo máy được xem là trọng tâm hành động nay thì thực tế Oct7 đã phơi bày sự sai lầm giết người nầy. Bachar cầu mong các đơn vị lục quân, các chiến binh, các tổ đặc nhiệm sẽ được đem về vị trí cũ như thời ông còn là cậu bé học trò.

Những người không đẻ ra trong lò digital, như Bachar và tôi, hoài nghi kỹ thuật, một phần vì không biết. Giới trẻ chê chúng tôi không thích màn hình. Không đúng vậy, chúng tôi cần màn hình nhưng không để màn hình thay con mắt. Một quân đội dùng kỹ thuật tân tiến nhất thế giới đã gánh chịu sự thất bại tồi tệ nhục nhã nhất trong lịch sử DT. Giả thuyết đem được từ thời 1917 ở Âu Châu để giữ an ninh biên giới Gaza năm 2023, một trung đoàn tiền sát của thế chiến nhất thừa sức ngăn chận cuộc tấn công Oct7. Thà lo sợ, thức tĩnh, trốn núp trong hầm vì không thể biết bên ngoài ra sao còn hơn nằm ngủ vì tin rằng có một vật gì, một cái máy gì thấy thay mình và bóp cò thay mình.-

=====================================================

======================

quấn quít miệt mài

                       

      

         quấn quít miệt mài

Tôn Thất Tuệ

Chuông lộng cõi sầu

Tấm thân chất đủ ngàn dâu

Buổi chiều sương phủ tìm đâu bóng hình

Tiền kiếp ta đau thương tiếng dội

Tiền kiếp người tiếng dội đau thương.

Đau thương trôi nổi khôn lường

Tìm nơi khe lạch niềm thương bọt bèo.

Gió lạc bâng khuâng bâng khuâng hú

Sao rụng vô thường vô thường ru

Lối xưa vách đổ oan hồn hiện

Chống tay ngồi khóc người thương cũ

Nam mô Tôn Nữ Phùng Thăng.

-----------------------------------------------------

Tĩnh vật, tranh Paul Cézanne

Bài học Algérie 1954

Algier 1960, đường phố bị chận trong thời chiến

Bài học lịch sử HK và DT cần biết

Moncef Khane, Al Jazeera Dec 2023

Ngày 7 thg 5, 1945, Nazi Đức ký hiệp ước đầu hàng Đồng Minh. Hôm sau, cả thế giới, gồm dân tộc trong nước bị chiếm Algérie, biểu tình mừng chiến tranh chấm dứt.
Phần đóng góp của Algérie trong việc đánh bại Nazi gồm 134 ngàn lính tham chiến và 18 ngàn tử trận.
5.000 moslem (muslim) trong tỉnh Setif ngoại thành thủ đô Algeriers xuống đường mừng chiến thắng. Đồng thời họ biểu tình đòi chấm dứt nền đô hộ của Pháp một trăm năm trên xứ sở nầy. Cảnh sát Pháp xé bỏ biểu ngữ, nổ súng bắn. Hai bên đánh nhau và 102 người Pháp thuộc địa chết.
Ngày tiếp, chính quyền Pháp và người Pháp mở đầu cuộc chém giết 45 ngàn người Algérie. Quân Pháp oanh tạc bằng địa làng mạc quanh hai thị xã Setif và Guelma vì nghi có cảm tình với phong trào quốc gia. Người Pháp thường dân lập cư trả thù cho người đồng hương bằng cách tróc nã và hạ sát người "man di mọi rợ".
Để thiết lập nền cai trị, Pháp đã xem người địa phương như sâu bọ, giết thẳng tay không chút suy nghĩ về luân lý đạo lý.
Cuộc thảm sát Sétif cho chính quyền thuộc địa 9 năm tạm yên nhưng là thời gian nung nấu ý chí độc lập. Ngày 1 thg 11, 1954 chính thức mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc, kéo dài 8 năm. Theo sử gia Anh quốc Alistair Home, cuộc chiến đã làm mất 20% người moslem, tức là 1,5 triệu người Algérie.

Chiến cuộc hiện nay ở Palestine không giống tình hình Algérie nhưng diễn biến cùng một bài bản và tâm thái thực dân thuộc địa. Phi nhân hóa dân địa phương, dùng bạo lực tối đa để duy trì sự phủ phục tuân lệnh. Làm cho dân bị thuộc địa không có sức mạnh quân sự và sai lầm cho rằng không có sức mạnh quân sự là không có sức mạnh và ý chí chống lại áp bức đô hộ. Một khi thấy rõ sai lầm nầy và thấy không thể duy trì thế lực vĩnh viễn, thực dân sẽ độc ác hơn để giữ những gì đang có càng lâu càng tốt. Những ngày cuối cai trị Pháp ở Algérie minh chứng điều nầy; lịch sử lập lại nguyên bổn ngày nay ở Palestine.
Pháp đã đáp ứng vụ 102 người chết bằng bom cày làng xã và giết người ngàn nầy đến ngàn nọ, không phải để trả thù cho đồng hương và tiêu trừ khủng bố. Mục đích là tiêu diệt sức kháng cự của toàn dân và tiêu diệt ý chí đòi độc lập.
Ngày nay Do Thái làm đúng như vậy, thi hành một kế hoạch muôn mặt để duy trì nền thuộc địa; chứng tỏ DT muốn làm gì thì làm không ai dám động đến, vì thế giới bất lực, Âu Mỹ thì trợ giúp mọi phương diện; khối Arab bó tay. DT sẽ dùng bom đạn đuổi hết người Palestine ra sa mạc Sinai.
Phản ứng của HK lúc nầy trái với thời kháng chiến của Algérie. TT lúc ấy Kennedy đã công khai tuyên bố rằng con đường máu của Pháp không thể giúp Pháp duy trì quyền hành ở xứ bắc Phi nầy và ông đã dùng mọi phương tiện giúp cho Algérie lấy lại độc lập và tái tạo hòa bình cho xứ sở.
Khi mới nào Thượng viện, Kennedy năm 1957, đã chỉ trích chính phủ Eisenhower ủng hộ chủ trương thuộc địa của Pháp, ông kêu gọi HK giúp Algérie tiến tới nền tự chủ và độc lập. Ông nói: Thế giới ngày nay chỉ một quyền năng uy vũ duy nhất, không phải là chủ nghĩa cộng sản hay chủ nghĩa tư bản, cũng không phải bom hạch nhân hay đầu đạn hỏa tiển bọc vàng, đó ý chí của con người muốn tự do và độc lập. Do đó, thách thức của HK trước chủ trương đế quốc (cộng sản hay tư bản) là làm cho ý nguyện tự do và độc lập thành sự thật". Kennedy tin tưởng rằng: việc Pháp dùng bạo lực nắm giữ Algérie trái với ý nguyện của dân bản xứ làm thiệt hại Hoa Kỳ, Nato, và toàn thể cộng đồng thế giới. HK phải can đảm nhìn vào thực tế để đóng vai trò lãnh đạo thế giới tự do bằng cách vận dụng những đường hướng và phương tiện sẵn có như LHQ, Nato, viện trợ và ngoại giao vào mục đích thành tựu nền độc lập của Algérie.
Kennedy hành động vì nhận thức rằng Pháp không thể thắng cuộc chiến. Cũng như bây giờ DT không thể nào thắng cuộc.
Nhưng Biden không phải là Kennedy.

Tin thêm về Palestine

(The new York Times) Thủ tướng Netanyahu không những chỉ ngó lơ mà còn khuyến khích chuyển tiền cho Hamas cho đến mấy ngày gần kề vụ Oct7.

Những vụ chuyển ngân nầy Do Thái nói để giúp cho Hamas sống còn. Khi đã có báo cáo Hamas tập trận và tập trung lực lượng, mật vụ DT tiếp tục hộ tống nhân viên của Qatar vào Gaza trao cho Hamas nhiều va li đầy nghẹt dollars đến bạc tỷ.

New York Times phát giác nhiều vụ chuyển ngân làm canh bài của Netanyahu là chuyển tiền để Hamas lo tiêu dùng không có thì giờ nghĩ tới chuyện tấn công Do Thái.

Netanyahu không nhận đã nuôi sống Hamas nhưng nhiều lúc đã nói cần có Hamas để làm mất sức PLO ngõ hầu dễ thao túng West Bank.

Đọc tin nầy, cựu đại sứ HK tại Israel, Martin Indyk, cho biết ông không ngạc nhiên nhưng bài báo làm ông phẩn nộ và yêu cầu Netanyahu từ chức.

xin tham khảo thêm Qatar nuôi Hamas 

==================================================

hình bạc chưa in
===============================

Dân tộc Jew

 

    DT, cưỡng bách quân dịch

Do Thái năm cha bảy mẹ

David L. Graizbord. The Conversation Nov 2023

Khắp thế giới, có 16 triệu người tự nhận là Jew (Do Thái) trong đó hơn 7 triệu sống tại nước Do Thái (Israel). Quốc gia nầy còn là nơi tá túc của hơn 2 triệu người không phải Jew; chính yếu là công dân DT gốc Arab (chiếm từ 20 đến 25% dân số) và hơn 100 ngàn công nhân ngoại quốc. Đa số người Arab theo muslim; một số nhỏ theo Thiên Chúa Giáo và hệ phái muslim Druze.

Riêng trong số dân gọi là Jew, tính chất phức tạp chủng tộc đã làm nhứt đầu; những khác biệt nầy có ảnh hưởng đến tình hình Gaza hiện nay và cho biết tại sao DT sống dai qua các cơn khổ ách.

Jew không phải là một giống nòi (race) mà là một dân tộc, một quốc gia. Sách sử gọi chung người Jew là Israel. DNA và khảo cổ cho biết dân tộc Jew bắt nguồn từ Trung Đông. Khi đi khắp nơi trên thế giới, Jew tạo nên những nhóm chủng tộc khác nhau. Các nhóm nầy đều có người qui hội tại nước Do Thái hiện nay, có nhóm nhiều có nhóm ít.

Nhóm đông nhất chiếm 45% dân số là Mizrahi (Miền Đông) gồm những người về định cư từ các quốc gia Trung Đông và Bắc Phi.

Nhóm đông nhất thứ nhì là Ashkenazi chiếm 32% dân số có nguồn gốc tổ tiên ở Trung Âu và Đông Âu.

DT còn có nhiều nhóm nhỏ không cùng tính chất với hai nhóm nói trên nhưng thường được xếp chung vào khối Mizrahi (từ Ấn Độ, Bắc Âu, Tây Bắc Phi Châu).

Lịch sử cận kim và hiện kim chứng kiến một cuộc di dân của người Jew từ những cộng đồng (diaspora) xa gần, tập trung thành quốc gia Do Thái hiện nay.

Trước và sau hai thế chiến, Jew ở Âu Châu và đế quốc Ottoman di cư đến Hoa Kỳ và Nam Mỹ, nhất là Argentine, Brazil và Mexico. Nhưng từ khi DT thành lập thì trào lưu di dân ngược lại từ Mỹ Châu trở về. Hiện có 200 ngàn Jew từ các nước nói tiếng Anh và 100 ngàn từ Nam Mỹ. Vào những ngày cuối của Liên Xô, gần một triệu người Jew nhập cư Do Thái từ Nga và các chư hầu cũ của Liên Xô, bằng 15% dân số hiện tại.

Về truyền thống và giáo luật, Jew đi từ thế tục cực đoan đến thần giáo cực đoan Hareri (run sợ trước mặt God). Sự phân chia tôn giáo không đi theo sự phân chia chủng loại.

Phân nửa Jew Do Thái hiện nay là con cháu các gia đình hợp chủng nhưng tinh thần tộc bộ vẫn còn mạnh. Chính phủ của Netanyahu phần lớn trong tay Ashkenazi; tiếp nối mấy thập niên đầu tiên, chính phủ xã hội Ashkenazi đã đẩy người Mizrahi vào các công việc không chuyên môn và cho định cư các tỉnh không mở mang. Từ đó có thành ngữ "Nước Do Thái Thứ Hai".

Những khác biệt lớn nhỏ nầy đã được hóa giải bởi chủ thuyết Zionism, chủ nghĩa lập quốc. Ý thức hệ nầy chủ trương tái lập chủ quyền tập thể và tái sinh văn hóa trên vùng đất họ gọi là quê tổ. Các nhà xã hội học cho rằng DT tạo ra một nền văn hóa gọi là Jewsraeli, dung hòa giữa thế tục và thần quyền, truyền thống và tiến bộ hiện kim.

Trên hết tất cả mọi điều, người Jew luôn mang ý thức hệ chiếm lại đất mô tả trong một bài dân ca xuất hiện trong thập niên 1980: 

“Ein li eretz aḥeret” – Tôi không có một mảnh đất nào khác [ngoài đất Palestine].

Do Thái trùm chăn

        Một trạm kiểm soát biên giới

Do Thái trùm chăn

The Conversation Dec 7 2023

John Joseph Chin

Sau cuộc đột kích Oct7, quan sát viên khắp thế giới không thể hiểu tại sao Do Thái hoàn toàn không biết gì kế hoạch nầy của Hamas. Có ba giả thuyết như sau.

1. Lãnh đạo DT xem thường khả năng và không hiểu chủ định của Hamas.

2. DT bị đánh lừa bởi Hamas không giữ mật, công khai tập trận và huấn luyện hành quân như hư trương thế lực.

3. DT không rời định kiến rằng Hamas không phải là mối đe dọa chính yếu cho nên không tin các bằng chứng Hamas chuẩn bị chiến tranh. 

Theo báo New York Times số ra ngày Oct 29, 2023, lập luận chính thức của quân báo và hội đồng an ninh DT, từ 05. 2021: Hamas không có ý định hành quân từ Gaza tiến vào DT để phải gánh chịu hậu quả điêu đứng khi DT phản công.

Do đó thủ tướng Netanyahu và hội đồng an ninh đã bỏ rơi Hamas và dùng mọi khả năng phương tiện hướng về hai sự đe dọa hiển hiện là Hezbollah và Iran. Năm 2021, quân lực DT đã giảm nhân viên và ngân sách của Đơn Vị 8200 phụ trách theo dỏi tình hình Gaza. Năm sau, đơn vị nầy ngưng nghe chương trình phát thanh thuộc thành phần quá khích và các cuộc điện đàm viễn liên. Hoa Kỳ đồng quan điểm và giao cho DT đảm trách tình báo trong vùng Palestine.

Khi Oct7 xẩy ra, Ai Cập cho biết đã lưư ý giới chức cao cấp DT rằng Hamas đang chuẩn bị làm việc gì to lớn lắm.

Báo Guardian tiết lộ, Hamas đã chuẩn bị và dùng khẩu lệnh trực tiếp, không dùng vô tuyến điện hay internet sợ DT biết; nhưng DT vẫn có đủ tin tức.

Times of Israel, cuối Oct 2023 tường thuật rằng từ vài tháng trước Oct7, đội tình báo vũ trang canh phòng biên giới đã trình thượng cấp rằng chí nguyện quân Hamas đào hầm, đặt chất nổ, tập trận đều đều; dựng hàng rào giả để tập cách phá. Thượng cấp không để ý. Báo Financial Times cho biết nhiều thường dân tự nguyện nghe lén và đã báo động chính quyền nhưng không kết quả.

Báo nầy nói thêm rằng lính canh phòng biên giới đã gởi mật thư trình cấp chỉ huy Nam Gaza rằng lãnh đạo cao cấp của Hamas đã đến xem xét các buổi dạy cách bắt con tin, cách đặt mìn phá các trạm kiểm soát biên giới. Cấp trên xem đó là chuyện hoang đường, bày vẻ cho có chuyện mà trình.

Theo New York Times, cả một năm trước vụ nầy, tình báo DT đã nhận kế hoạch đột kích dày 40 trang, kê rõ những việc đã thực sự xẩy ra ngày Oct7: khai hỏa bằng từng loạt hỏa tiển; drone phá hủy các dàn máy thu ảnh an ninh, súng tự động không người ở biên giới, xạ thủ vượt biên xâm nhập bằng xe gắn máy, cánh dơi hay chạy bộ.

Những tin tức tình báo nầy bị loại bỏ vì hội đồng an ninh đã đọc nhiều báo các cho rằng Hamas không muốn tấn công, hay không đủ sức tấn công.

Vấn đề sẽ được nhìn rõ hơn nếu biết sự chia rẻ quân sự và dân sự trong chính quyền DT. Chính trị gia hàng đầu của đảng cực hữu luôn nghi kỵ viên chức tình báo cao cấp, xem là những đối thủ tả khuynh, do đó sinh hoài nghi các báo cáo tình báo về hoạt động của Hamas, như những sự thổi phồng thiệt hại uy tín của đảng Likud cầm quyền.

Chuyện xấy ra đúng theo mô hình hiện tượng groupthink, suy nghĩ đồng loạt đưa đến những quyết định phi lý, sai lầm, xem như hiện tượng trùm chăn.

Thuộc cấp trách nhiệm trực tiếp với chiến trường và tường trình các diễn biến mới phần nhiều thuộc phái nữ. Có thể đường lối nam nhân độc tôn đã coi thường các báo cáo nầy.

Nhưng định kiến nguy hại nhất là tin tưởng khả năng siêu việt của kỹ thuật điện tử, đã thu dụng từng đoàn chuyên gia điện tử điều khiển các drone nghe lén, đặt hàng rào biên giới với các máy dò tân tiến nhất; nhất cử nhất động của Hamas không lọt qua mắt kỹ thuật. Do đó, DT không cần đến các lối tình báo khác tế nhị hơn. Cho đến khi hữu sự mới biết rằng các kế hoạch của Hamas đã qua mặt các đầu óc vĩ đại của DT.

Từ những phát giác nêu trên của báo chí, không biết chính phủ DT có điều tra thêm để biết ai nhận tin tức và những tin tức nầy đầy đủ nói những gì.

Nhờ những tiết lộ nầy của các hệ thống truyền thông, thế giới không ngạc nhiên khi thủ tướng Netanyahu nói ông không được tình báo và ủy ban an ninh cho biết một điều gì dù nhỏ đến đâu trước cuộc đột kích Oct7.

 

    Chu An Lai và Tôn Duy Thế, Moscow 1939

Nát một đời hoa 

con gái nuôi của Chu An Lai

The Woman Back from Moscow by Ha Jin

Perry Link The NY Review Dec 7 2023

Cuốn sách nầy sẽ bị Bắc Kinh trừ khử. The Woman Back from Mosow: In Pursuit of Beauty là cuốn tiểu thuyết dựa theo đời sống thực của Sun Weishi, (孙维世 Tôn Duy Thế) con gái nuôi của Chu An Lai nhờ trí óc tinh duệ và ráo riết học phương pháp đóng kịch ở Moscou, đã lên vị trí tột đĩnh ngành kịch nghệ trong những năm Mao nắm quyền. Sắc đẹp và sức sống tràn đầy đã thu hút nhiều yếu nhân, ngoài bố nuôi một lòng thương mến, còn có tướng Lâm Bưu ly dị vợ xin cưới (bất thành); dĩ nhiên có Mao nữa, đã hiếp dâm nàng trên chuyến du hành xa bằng tàu hỏa. Nàng có bao nhiêu người hăm mộ đeo đuổi; cuối cùng nàng kết hôn với ngôi sao điện ảnh Jin Shan.

Ha Jin, cựu binh sĩ TC đến Mỹ năm 1985 lúc 29 tuổi để học tiếp đại học, đã viết 10 tiểu thuyết bằng tiếng Anh, thi ca, truyện ngắn và luận văn. Với lời văn nhẹ êm, Ha Jin đã đưa vào cuốn sách những điều Bắc Kinh cho là hơn cả sự thật về đảng CS Tàu. Nhà xuất bản phải cẩn thận lưu ý đấy là cuốn tiểu thuyết, trùng tên nếu có chỉ là tình cờ.

Tuy nhiên tác giả kê rõ năm cuốn sách tham khảo. Mặc dù các lời đối đáp là hư cấu, ông nói, các sự kiện, những chi tiết lớn nhỏ trong cuốn truyện đều có thật. Sự thật nhiều khi còn quái dị hơn tiểu thuyết. “Tôi đã cố sức trung thành với cuộc đời thực sự của Tôn Duy Thế”.

Tai tiếng, bậy bạ đâu chẳng có nhưng ở Trung Cộng kể chuyện thật là một điều vô cùng hệ trọng, bởi vì điều nầy đặt câu hỏi về tính chất chính thống của chế độ. Mặc dù “gia đình đỏ” (con cháu của tay chân dưới quyền Mao) nắm hết giai tầng lãnh đạo xứ sở, chúng không có quyền nầy theo truyền thống từ thời đế quốc cha truyền con nối. Quyền nầy cũng không do bầu cử, đảng CS Tàu có cho bầu cử đâu.

Chính vì vậy, CS cần có một bộ áo luân lý chính trị mặc cho các sự kiện như trường chinh đến Diên An lập căn cứ, như việc thành lập cộng hòa nhân dân 1949. Bộ áo ấy tẩy sạch các vụ thanh toán sát hại tập thể và chết đói. Bộ áo ấy mang tính chất tôn giáo linh thiêng. Quần chúng không nên và không quyền thắc mắc, nghi vấn nầy kia.

Giữ gìn lịch sử “nhà nước” là nghề của đám người gọi là sử gia tạo nên một quá khứ, không cần để ý mâu thuẫn vô lý của sự kiện lịch sử, không cần biết có thật hay không. Vì vậy, sử gia đỏ của Bắc Kinh và chính Bắc Kinh sẽ đóng vai trò con chó săn to lớn với con thỏ yếu hèn là cuốn tiểu thuyết này của Ha Jin. Tiểu thuyết của Ha Jin chính là sự thật, không như lịch sử viết theo chỉ thị của đảng.

Mao hư cấu, Lâm Bưu hư cấu nhưng Ha Jin đã lột mặt nạ đạo đức thần thánh để “hư cấu” những con người thật, tầm thường không hơn gì ai.

Bối cảnh văn hóa của The Woman back from Moscow là văn hóa của giai cấp thượng lưu đỏ, khác xa với người dân bình thường. Từ những hang xó bụi bặm ở Diên An trong thập niên 1930 đến cuộc đấu tranh giai cấp đầy máu của thập niên 1960, nhà nào cũng có đầy tớ dọn dẹp, có người nấu cơm sẵn đem đến, có người giữ cửa. Giang Thanh vợ của Mao sống trong biệt thự, có một đoàn tớ gái, có du thuyền.

Khá lạ, cái khổ đau của giai cấp lãnh đạo cũng khác cách khổ đau của quần chúng nghèo. Tôn Duy Thế và đồng nghiệp biết rõ vụ Mao tấn công phim 武訓傳 Vũ Huấn Truyện (cuộc đời của Vũ Huấn) năm 1951. Mao muốn nắm kỹ nghệ điện ảnh, tố cáo phim nầy tiêu biểu thỏa hiệp, âm mưu chung giữa các thế thực phong kiến phản động. Lời của Mao như án tử hình. Tuy vậy, cô Thế và bằng hữu không bị hành quyết như hằng triệu địa chủ trong kỳ cải cách ruộng đất từ 1949 đến 1953.

Giai cấp nầy sống trong vỏ bọc nhưng không thể gọi là được che chở. Không khí căn thẳng và thiếu tương tín. Tình cảm gia đình vẫn có nhưng vẫn sẵn sàng hy sinh vì mục đích chính trị. Lưu Thiếu Kỳ phá hủy hôn nhân hai đứa con vì nhu cầu cách mạng. Chu An Lai cho mọi người thấy ông thương yêu cô con gái nuôi. Ông dạy cách sống còn: chỉ có một lối duy nhất là hãy cẩn thận khi viết thư. Con cứ xem như thư con gởi bố trước khi đến tay bố, đã có người đọc trước. Nhưng trong thời cách mạng văn hoa, Chu An Lai lưỡng lự có nên hy sinh cô Thế để tự vệ, khỏi bị Giang Thanh nuốt sống; ông đã quyết định ký lệnh tống giam con gái nuôi để cô bị tra tấn và chết trong tù. Dì của Tôn Duy Thế phải nói rằng bề ngoài điềm đạm tử tế của Chu An Lai không che kín con rắn biết cười ác độc.

Nhưng trường hợp của họ Chu đâu phải duy nhất, ngoại lệ. Ông sống trong khung cảnh mà không ai tin ai, chỉ tin chính mình. Nhà Hoa học danh tiếng người Úc Simon Ley đã nói: so sánh đảng CS Tàu với Mafia là điều bất công cho Mafia. Trong Mafia, tình huynh đệ là nòng cốt sống còn của tổ chức. Kẻ bại trong chính trị nội bộ CS Tàu không được phép về vườn, mà phải vô tù hay bắn bỏ. Chu An Lai không cố ý kết liễu đời Tôn Duy Thế; nhưng ông phải chọn giữa chính ông và nữ đạo diễn điện ảnh, con gái nuôi của ông.

Quyền hành chính trị chi phối mọi tương tác, cho nên luôn có câu hỏi: ta sẽ dùng kẻ ấy như thế nào?

Khi thức giấc trên xe lửa nằm bên cạnh Tôn Duy Thế, Mao châm điếu thuốc, phun khói từ hai mép môi. Mao nói: tôi phải nói với cô rằng cô đã mất trinh từ lâu…Hãy gia nhập tác vụ của tôi; tôi cần sự giúp đỡ của cô, tôi sẽ cân nhắc cô. Tôn Duy Thế chưng hửng, khóc chạy khỏi toa xe, Mao giữ lại và nói trước khi để nàng đi: Dù cô không muốn làm việc với tôi, hãy giữ mãi trong đầu rằng tôi sẽ hân hạnh giúp cô, khi cô cần đến tôi.

Một số năm sau, Tôn Duy Thế cần đến Mao. Hồng Vệ Binh đang tra tấn anh của nàng Tôn Dương về tội viết tiểu sử ca ngợi Chu Đức (Zhu De 朱德) sáng lập Quân Đội Giải Phóng mà Mao đang giành chức nầy. Mao hứa sẽ điều tra, nhưng chỉ hứa lèo, làm chi có cảnh nạn nhân hiếp dâm được kẻ bạo hành giúp đỡ.

“Văn chương vết sẹo”, sau khi Mao chết, phơi bày nhiều chuyện đau thương đem trình khiếu nại với chính kẻ tạo ra đau thương. Sự thể nầy chỉ xẩy ra khi một đảng duy nhất thống trị. Nhà văn Zheng Yi viết lại câu chuyện của một thiếu phụ có con học mẫu giáo bị giết vì bố nó thuộc giai cấp kẻ thù. Ba người đã dùng dây thừng buộc bé sau xe kéo cho đến khi bé chết. Mười lăm năm sau có ba người cùng bí thư đảng ủy đến nhà bà “xin lỗi”, bà phải tốn công mời trà nước.

Những ngày trước khi chết trong tù năm 1958, Tôn Duy Thế luôn bị công an vào hạch hỏi các mối liên hệ của nàng; chúng cần những tin tức tình báo dùng trong công tác chính trị về sau. Công an luôn hỏi về sinh hoạt tính dục (sex) của nàng. Chúng hỏi nàng Chu An Lai thương mến như con nuôi hay vì xác thịt. Những bằng chứng nầy chẳng giúp gì cho nàng, chẳng thêm chẳng bớt qui chế xã hội của nàng. Nhưng hữu ích vô cùng cho Giang Thanh để hạ đối thủ họ Chu. Có lần cô Thế phải nói: sao các ông chỉ lo nghĩ đến cái gì đeo tòn ten nơi háng của lãnh tụ tối cao của đảng mình?

Năm 2016, Xu Zhang-run, một giáo sư danh tiếng đại học Tân Hoa xuất bản một số luận văn phê bình các chính sách của Tập Cận Bình theo nhãn quan học thuật chính thống. Các bài nầy rất sâu rộng, viết bằng Hán tự bán cổ điển. Tập cần phải chống lại, nhưng không có cách gì hơn là cách chức tác giả, không cho hưởng lương hưu, câu lưu. Và hơn thế nữa, ông bị ra tòa về tội lui tới nhà thổ ở Tứ Xuyên.

Giữa thập niên 1990, bác sĩ riêng của Mao, Li Zhisui (李志綏 Lý Chí Tuy) xuất bản cuốn sách về đời tư của Mao. Nhờ đó, dân Tàu mới biết lãnh tụ vĩ đại mê chơi gái vị thành niên. Con lợn lòng của Mao to đến mức xóa mờ các tội ác gây chết chóc, khốn khổ triệu triệu người Tàu.

Ha Jin quả quyết trong xã hội thâu hẹp có TDT, không tìm đâu ra một chi tiết nhỏ thuộc về lý tưởng giúp dân và xây dựng một nước Tàu XHCN mới. Các lãnh tụ tối cao nghĩ chi chuyện đó cho mệt. Giang Thanh muốn lập ra một đường lối hát xẩm mới (new Chinese Opera) để tạo uy danh cá nhân chứ không vì xã hội.

Mao không bao giờ nói với TDT lý thuyết tập thể hóa nông nghiệp. Nhưng khi cô chiếu cho xem một đoạn phim bom nguyên tử nổ, Mao như bị lửa đốt trong lòng, và từ đó ám ảnh bởi ý nghĩ Tàu phải có loại bom nầy.

Tuy vậy vẫn có một số người giữ lý tưởng và hy sinh đời mình cho các lý tưởng ấy. Ha Jin đã đem TDT làm ví dụ điển hình. Năm 1939, TDT được gởi đi Moscou cùng với Chu An Lai; họ Chu cần đi Nga chữa bệnh. Xong việc Chu An Lai về nước nhưng TDT ở lại. Cô học tiếng Nga, đồng thời theo học lớp kịch nghệ. TDT say sưa thán phục các nguyên tắc kịch nghệ của Stanislavski: diễn viên phải đưa các nhân vật mình đóng vào chính mình, thẩm nhập tư tưởng, cảm nghĩ, lo âu của họ khi đang diễn trên sân khấu hay đứng ngoài sân khấu. Diễn viên phải chú tâm hoàn toàn vào vở kịch dù chỉ đóng vai câm, không đối thoại.

TDT nghĩ rằng những khuôn vàng thước ngọc ấy có thể thực hiện bằng cách đạo diễn tuồng hơn là làm vai kịch sĩ. Trở về xứ thập niên 1950, cô thực hiện thành công quan niệm nêu trên và trở thành nhà đạo diễn tài ba và soạn các vở kịch riêng của mình.

TDT dựng vở kịch Pavel, phỏng theo cuốn “Thép Đã Tôi” của Nikolai Ostrovsky xb 1936. Nghệ thuật tuông tràng từ nội tâm; các phê bình gia hỷ hạ, giúp cho TDT nềm vui ngoài dự tưởng. Tiếp đến nàng nghe lời khen của Mao rằng nàng “đã đem vinh dự cho Tàu và cho đảng”.

Nhưng nàng nghĩ khác, nàng thất vọng vì câu nói ấy. Khi đưa lên sân khấu tuồng Pavel, nàng không có một động lực chính trị nào và nàng không thích Mao áp đặt chủ quyền quốc gia lên việc làm vì nghệ thuật của nàng. Dần dà nàng đi đến kết luận: mọi tài năng nổi trội trong nghệ thuật sẽ được giới chức quyền chú ý và nhào nắn theo ý riêng dùng vào các mục tiêu chính trị. Vậy thì sáng tác vô duyên, vô ích. Mà còn nguy hiểm; mọi canh tân sẽ làm mình tách khỏi nhóm, trong lúc trên xứ Tàu muốn yên thân không nên làm gì khác người, sống bình thường là tốt nhất.

Trong thời cách mạng văn hóa, TDT được đưa về làm việc trong một giếng dầu tại thị trấn xa xăm Hắc Long Giang (Heilongjiang 黑龙江), làm việc như một công nhân bình thường và có dịp tìm hiểu đời sống cơ cực của phụ nữ. Nàng viết vở kịch Mặt Trời Lên, trình diễn thành công ở Bắc Kinh và các thị trấn lớn. Đây phải là một ví dụ thi hành chỉ thị của Mao trong bài học tập tại Diên An 1942. Mao yêu cầu các nhà văn đến gần công nhân, nông dân, binh sĩ, xem xét họ làm việc ra sao, sống ra sao và đưa cuộc tranh đấu của họ vào nghệ thuật.

Nhưng tác phẩm của TDT bị kết án là tiểu tư sản phản động. Nàng dùng giá là chính cuộc đời mình để mua bài học: Mao chỉ muốn văn nghệ sĩ trung thành với đảng, sáng tác trong khuôn viên của đảng, một sản phẩm của đảng.

Kinh nghiệm sân khấu của TDT là một kịch bản mô tả số phận của “nghệ thuật XHCN mới” thập niên 1950. Văn nghệ sĩ các ngành ủng hộ chế độ mới, và nâng cao giá trị các lý tưởng. Một trong những phương tiện chính là lối hát cố hữu của Tàu là xiangsheng (tương thanh 相聲) đối đáp bình dân chế riểu, tiếu lâm khôi hài. Đảng ra lệnh biến cốt lỏi châm biếm thành phương tiện ca ngợi chính thể mới. Nhưng khổ nỗi làm sao khen ngợi chính thể bằng đường lối châm biến chế nhạo? Tuy vậy, đến 1956 một số tương thanh được thí nghiệm thành công, có cơ may thành một nghệ thuật XHCN mới. Giống như trường hợp sân khấu của TDT, đảng không muốn thấy ai xuất chúng hay có sức sáng tác tự khởi ngoài chỉ thị của đảng. Năm 1957, He Chi, người cải biến xuất sắc nhất bị kết án hữu khuynh với 20 năm tù tập trung lao động. Cuộc thí nghiệm tương thanh chấm dứt.

Những đều trên xẩy ra không riêng cho giới văn nghệ mà là điều kiện sống của dân Tàu từ khi có CS cho đến nay. Khi trường học, nhà thương, mọi cơ sở văn hóa xã hội biến thành các đơn vị sản xuất do đảng lãnh đạo, không ai muốn hay dám hỏi: tôi sẽ làm gì giúp ích cho cộng đồng?” Thay vào đó là câu hỏi: trong cơ cấu mới nầy tôi sẽ làm gì để kiếm lợi nhiều hơn cho gia đình?

Sự khác biệt giữa hai đời sống quan và dân từ trên xuống dưới ở mọi nơi, mọi thời ở TC. Bạn hỏi chung một câu hỏi, dù câu hỏi của đảng, bạn sẽ có vô số câu trả lời, trái nghịch nhau.

Khoa học gia Fang Lizhi (方励之 Phương Lệ Chi) kể rằng năm 1989, ông Teng Teng phó trưởng ban giáo dục nhà nước Tàu đã mời đại sứ Mỹ James Lilley đến văn phòng trách cứ hạch hỏi tại sao HK dung chứa sinh viên Tàu kết án thảm sát Thiên An Môn. James Lilley mới trở về nhiệm sở chưa được hai giờ thì có điện thoại của thư ký riêng của Teng Teng yêu cầu Lilley chăm lo cho vợ và con của Teng Teng vừa trốn vào tòa đại sứ xin tỵ nạn.

Nếu nước Tàu có chăng một lương tâm chung từ thượng cổ, thì lương tâm ấy nứt rạn. Từ khi nắm quyền năm 2012, Tập Cận Bình cấm ấn hành sách sử nào không được đảng CS phê chuẩn. Một số sử gia chui (underground historian), theo một tác phẩm của Ian Johnson, cùng giới làm phim, văn nghệ sĩ dùng những phương tiện thô sơ nhất, phơi bày bằng chứng trại cưỡng bách lao động, nạn đói, thảm sát tập thể và các cảnh tượng kinh hãi mà chính quyền quả quyết không có. Việc làm nầy khó như dùng tay đào tìm những chứng tích sâu trong lòng đất.

Ha Jin là một chiến hữu trong chiến dịch nầy nhưng ông dùng phương tiện tay không khác với các sử gia chui vừa nêu; phương tiện nầy là ngòi bút tài tình, vận dụng những tài liệu về sự thật, nghiên cứu tới nơi để cùng Ian Johnson làm sống dậy những chuyện đã bị ngâm tôm gần thế kỷ.

Dân Tàu đã biết khá nhiều nhưng nếu đọc sách của hai tác giả nầy họ sẽ hệ thống hóa các nguồn tin. Nhưng có khác thêm, Ha Jin đã đưa các sự kiện vào nội tâm rồi cho trở ra trang sách.

Tàu đã có diễn nghĩa, truyện theo sử (tam quốc diễn nghĩa) để đọc hay làm chuyện kể. Hình thức nầy được dùng trong thời của Mao, lén lút kể hay chép ra giấy; kể những việc làm (thật có giả có) của Mao, của Chu An Lai, của Lâm Bưu và các chóp bu CS Tàu. Nhưng những thứ nầy không có nét thâm sâu truyền cảm nội tâm như tác phẩm của Ha Jin. Đồng thời độc giả biết thêm về đời sống của các nhân vật, không chỉ là những tên đơn thuần trong các diễn nghĩa.

Ưu điểm của The Woman Back from Moscow là thỏa mãn nhu cầu hiểu biết của mọi giới. Bình dân thích chí, trí thức vừa lòng như Cô Gái Đồ Long, như Hán Sở Tranh Hùng, Đông Chu Liệt Quốc.

Chưa có bản dịch ra chữ Tàu, mà có thì Bắc Kinh sẽ không cho ấn hành. Ngày nay ước chừng 80 triệu người Tàu dùng internet, cộng với người Tàu hải ngoại sẽ cùng Ha Jin phơi bày tính chất phi nhân của CS Tàu, như một con rắn biết cười Chu An Lai ký lệnh tống giam con gái nuôi Tôn Duy Thế để làm vừa lòng địch thủ Giang Thanh, để thấy con ma dâm Mao Trạch Đông giết triệu triệu người.

West Bank bi thương

Gia đình Palestine trốn chạy bạo hành của DT, Oct 30, 2023

West Bank tơi tả tan thương

A bitter season in the West Bank The N.Y. Review, Dec 21 issue

David Shulman, professor emeritus, Hebreux U, Jerusalem

Trong khi chiến tranh Gaza và Trung Đông đang mở rộng, hằng vạn nông dân và chăn dê ở West Bank đang đối diện một số phân đen tối. Chính phủ và quân đội không làm gì để ngăn chận người lập cư Do Thái đã đuổi họ chiếm đất. Truyền thông quốc tế tường trình khá rõ.

Netanyahu nói "chỉ có một nhóm nhỏ không tôn trọng luật pháp, chúng tôi sẽ không tha thứ. Tôi đã nói với ông Biden rằng lời cáo buộc dân lập cư là vô căn cứ".

Nếu bạn là nông dân hay chăn cừu ở thung lũng Jordan, bạn sẽ thấy nhóm nhỏ của ông Net là một nhóm côn đồ thường đêm đột nhập thôn ấp. Chúng trang bị M16, súng lục, dao găm, chúng vui thích hăng say đánh đập dân làng, đập phá, đốt nhà đốt xe, phá bồn nước, phá các tấm thâu năng lượng mặt trời, đổ thực phẩm xuống hào, chúng bắn chỉ thiên. Chúng dùng chung câu nói thuộc lòng: các người có 24 giờ để dọn ra khỏi chỗ nầy. Nếu không đi chúng tôi sẽ trở lại giết sạch.

Theo LHQ nửa năm đầu 2023 đã có 591 vụ tấn công loại nầy; từ sau vụ Oct7, con số gia tăng gấp đôi hay gấp ba ở West Bank.

Nhóm lập cư bạo động nầy là ai? Đa số là thanh niên và thiếu niên mặc đồng phuc riêng. Chúng được trang bị vũ khí bởi bộ trưởng nội an trong chính phủ Net là Itamar Ben-Gvir. Ben-Gvir đem đến tám ngàn súng trường; miễn là Juif thì nhận một khẩu. Chúng thành lập những đội dân quân tự vệ, hoạt động song song với quân đội chính quy.

Bao năm nay đã mọc lên vô số làng lập cư; 62% đã hoàn toàn thuộc người DT. Những người Palestine còn lại luôn bị hàng xóm đe dọa, quấy phá, chậm hay chầy phải cuốn gói ra đi.

Người DT tự cho mình một sứ mệnh cao quý. Đất nầy thuộc quyền sở hữu duy nhất của người DT; ai đã ở nơi đó phải dọn đi, nếu không thì biết tay. Khi cuộc chiến khải huyền đã thắng, thực hiện xong thì Đấng Cứu Thế, God, sẽ ra đời để lập nên một quốc gia thần quyền, trong sạch, không tham nhũng. Nhóm lập cư nầy và toàn thể người DT đang ở trong tình trạng hoang lạc khải huyền vì cuộc chiến tranh Gaza ngày nay là cơ hội tốt để thực thi những mong muốn ôm ấp tự ngàn xưa. Do đó DT đã bắt đầu cuộc di cư cưỡng bách Nabka.

Nói qua nói về, đồng ý không đồng ý luân lý nầy nọ, có học không có học, đều kết luận rằng God cho người Do Thái khu vực nầy. Và DT chuẩn bị chỗ xuất hiện của Đấng Cứu Thế cho nhân loại.

Cuộc chiến Gaza là cơ hội tốt. Lãnh đạo DT rất sính sát hại, quanh ông là những kẻ chủ trương thượng tôn Juif. Không thể là tình cờ,

trong tháng qua nhiều làng bị chiếm một lần, bị đốt một lần. Đây là những hành động phối hợp của quân đội, chánh quyền DT mọi ngành yểm trợ người lập cư bạo động toàn thời gian 24/7. Không những thế, dân chúng Hebron và Jordan Valley không thể đi lại từ làng nầy qua làng khác, để đi làm dù làm cho chính quyền DT. Độ nầy là mùa hái olive, mùa hội hè, dân trong vùng trồng olive là lợi tức chính, nay không được hái. DT phá các vườn Olive. Nov 22, 2023.

Xem thêm: Settlers terrorize olive harvest

 

    sông Thị Vải

sang ngang

Tôn Thất Tuệ

Trong giấc ngủ dài như tà áo
một con thuyền lướt nhẹ qua sông.
Cây đa lạnh in hình soi bóng nước.
Em về đâu bên đó hỡi em ơi!
Rồi thức dậy, bóng cây dài như tà áo.
Trời nhiều gió, lá vàng bay theo gió.

Có những người không có một mùa thu
để không thấy một lần lá rụng.
Em về đâu bên đó hỡi em ơi!
nguyện cho em một mùa thu
để em thấy một mùa lá rụng.

Beethoven Egmont Overture, piano eight hands.