Bạn mình là Lê Văn Cơ

 

Bạn mình là Lê Văn Cơ

Tôn Thất Tuệ

Chẳng nhớ vì cơ duyên gì mà năm 1958, Lê Văn Cơ ngồi sít hông ở bàn cuối nhị C2 Quốc Học. Tôi sợ gần chết, cứ nghĩ làm cho anh ta không vui lòng thì ăn bàn tay sắt (coup de poing américain). Té ra ông Phật ngồi bên hông mà không biết. Huế mình răng có quá nhiều tin ác, ví như nói một cô giáo hoàng phái, vợ một thầy hiệu trưởng đẻ ra con là Mỹ đen. Tôi nghĩ nay LVC ngoài 80 vì lúc ấy LVC đã trộng nhiều, áo quần bảnh bao, tóc dài chải vuốt (hình như có phờ ri dê chút chút hay quắng tự nhiên). Mối sợ hãi trên bắt nguồn từ khi tôi bước xa hơn góc bếp đến trường Nguyễn Tri Phương thấy một phương trời khá lạ. Nhiều thầy, mỗi thầy một môn và lại rất trẻ so với các thầy tiểu học mặc áo dài đen, một thầy một năm; cũng là lúc được mặc chiếc áo mưa trùm thay vì tơi lá. Và buổi chiều trước khi về thì nhìn ra cổng chính mở ra cho xe đạp; còn tôi đi cổng nhỏ bên ngã Kho Xăng của Quân Đội Pháp về Chaffenjon gần hơn. Nhưng cỗng kia vẫn là một nơi xa xăm, đứa mô cũng gọi sân đáp của phi cơ trực thăng. Helicopter?

Đó là tên tứ quí, tứ trụ triều đình Phi Cơ Trực Thăng. Cái tên ghép nối có duyên, trong đó Cơ chính là Lê Văn Cơ. Lại nghe nói như nghe "Tăng Sâm giết người": bốn vị đứng đó, láng cháng thằng nào ngông nghênh thì ăn bạt tai; chống lại thì "ăn poing américain".

Phi thì tôi có thấy một lần, Thăng chưa bao giờ thấy. Cơ thì mới gặp sau như trên. Còn Trực lại là cháu tôi, ông nội trực là bác ruột của tôi. Tuy về sau là một sĩ quan biệt động quân hung ác, lúc ấy Trực không có gì ngổ ngáo. Nói chung, Phi Cơ Trực Thăng chỉ là tin đồn trong một xứ không có gì nói cho hấp dẫn.

Gần 20 năm nay (từ 2023), nữ sĩ Phan Mộng Hòa cho in "Xóm Thượng Tứ" trong tuyển tập "Hoàng Hôn Thôn Vỹ". Hồi ký nầy viết 1996 có đoạn nguyên văn: "Tiếp theo là Nhà Sách Ái Hoa. Sau đổi chủ là người Tàu, tiệm đông khách nhờ có người đẹp Yên Cơ đứng trông coi. Yên Cơ dáng người mỏng mảnh như chuồn chuồn kim. Cô yểu điệu thục nữ, khiến bao chàng trai Huế ở trong kia Thành nội thầm yêu trộm nhớ. Đặc biệt vần vũ lui tới, có nhóm “Phi Cơ Trực Thăng”.

Huế mình thì nhỏ như bàn tay; nhưng Trực thì ở ngay cửa Thượng Tứ, ra vô mỗi ngày. Cơ không biết có ở chung với người anh là thầy Lê Văn Lâm đường Chợ Xép cũng gần thôi. Rất may người con gái của bà Maria Mộng Hoa chỉ nêu tên mà không kèm “tam quốc diễn nghĩa” mang một phán định giá trị nào.

Năm sau lên đệ nhất, tôi không thấy LVC, có lẽ đi Saigon sống với người anh chăng, lúc ấy ở Saigon thầy Lê Văn Lâm nổi tiếng là một giáo sư toán lành nghề nhất, xuất bản nhiều sách giáo khoa. Những năm còn lai tôi ở Saigon, không biết LVC có học sư phạm Huế hay không. Nhưng biết LVC là giáo sự tại Trường Kiểu Mẫu Huế. Susan Nguyễn cho biết thầy Cơ cao ráo, y phục chỉnh tể, ăn nói điềm đạm có duyên. Cho nên không ít học trò mê thầy. Susan có mê thầy không? Thành thật khai báo với cách mạng để hưởng khoan hồng

Khi Huế vừa qua cơn Mậu Thân, tôi đến Huế đi tìm người bạn chung sở. Trở về Saigon, tôi đi máy bay nhỏ từ sân bay Tây Lộc vô Đà Nẵng chờ máy bay lớn. Cũng như chẳng nhớ cơ duyên gì như lần ngồi chung C2, tôi gặp LVC và được mời tô bún bò gánh, ngon cay thấm thía trong gió lạnh miền trung buổi giêng hai.

Ở C2, LVC đã cho chúng bạn thấy anh có nhiều kiến thức văn chương và anh chỉ bày tỏ cái nhìn phóng khoáng trong giờ ra chơi. Lên cầu thang chung có thầy và trò. Một thầy chuyên giảng thuyết Nhân Vị nghe hai chữ “trâu vị” tưởng là ám chỉ mình đã xỉ vả cả lớp nguyên một buổi. E chừng từ miệng LVC nào hay?!, không ai tự thú hay bị tố cáo. LVC đã dạy tôi câu thơ của Trụ Vũ: cửa hồn tôi khép lại, không cho vũ trụ lòn vô. Ít lâu sau LVC nghe đâu đó liền lập lại cho tôi hay: cửa mình tôi khép lại, không cho thằng Trụ Vũ lòn vô. Vui thôi, vô tội vạ.

Có lần tôi nhắc tên LVC trong một email, bạn Hoàng Lợi, khóa đầu tiên sư phạm Huế cho biết LVC sống ở vùng Gia Hội và, theo như LVC nói, hưởng tiền lời ôn mệ bỏ vào chương mục tiết kiệm. Theo Hoàng Lợi, LVC nay lo hương khói cho cả họ, và hưởng tiền cho thuê đất ôn mệ để lại. Qua lại trên FB, LVC cho biết Thăng đi Saigon tốt nghiệp trường Y Khoa và Phi tập kết, sau 1975 trở về Huế, hai người bạn cũ có gặp nhau. Trực sau khi tham gia PG ly khai miền trung, trở lại Biệt Động Quân và tử trận.

Đến đầu năm 2023 Pham Quang Cuong gởi HMCT 2 tấm hình và cho biết LVC (phải) rất khỏe mạnh.