vết đạn xuyên from the bullet hole

Thư Viện Abraham Lincohn, Saigon 1964...

from the bullet hole

tôn thất tuệ

From the old skull sheltering my grey mass

I saw in the sluggish world someone

sowing a soybean seed, a single one

on the sandy tape along the shore.

@

Doubtlessly, you've passed the fiery land

around the boiling front up North

embalmed by wild eucalyptus bushes

in the fragrance released from the leaves

by the almighty solar disk.

There a soldier died, fingers holding fast the ground.

His half stood alone nearly dead nearby.

Untamed gusts bid farewell in bowls of dust

mummifying the carcass and the past.

@

Don't you know her, the young collegian?

Charming, she came embrace the epitaph

as if embracing his warm body.

She sighed inwardly, strictly in the realm of the heart

but a drop of diamond betrayed her

by falling down, watering the weed.

Frail hand, on the stone, inscribed in a twist

Vergissmeinnicht, a German word for forget me not

and name of a flower the forget-me-not.

Armed opened, eyes to skies, she cited a verse:

Over here became one a lover and a gunman 

and the Death who thundered the soldier

with a lethal blast has chosen my darling.*

The sheer melancholy over the vale remained integral.

@

Naughty is the slim sight from pupil desks.

Give me a bullet in the chest

And from the bullet hole

I will see and I will love

the eucalyptus wreathed battle guy,

the young college student with her vergissmeinnicht

and the one sowing a soybean seed on the salty beach

claiming divinely the eternal rhythm to his search.----

* Disclosure : the third part [the scene of a college student visiting her lover's tomb] was conceived through a vague memory of mine regarding a poem from a bilingual anthology (French and English ) displayed in the lobby of the United States Information Service, Saigon VietNam around 1962-1963 at the opening of its new location and  The Abraham Lincoln Library. The title of the poem and the book as well as the name of the author escape my recollection. At the time, the collection was not available to borrowers. But please be advised that the German word "vergissmeinnich" was from there, not from me, a German illiterate.

vết đạn xuyên

tôn thất tuệ

Có một kẻ cuộc đời rách nát

tay nâng niu hạt đậu ươm mầm

gieo trên cát đất khô muối mặn

tưới tin yêu bằng mồ hôi và nước mắt.

@

Có khi nao em qua vùng hỏa tuyến

mặt trận Bắc, Quảng Trị mờ khói súng

mùi khuynh diệp xoa êm cơn thống khổ

khi mặt trời đập vỡ lá tràm tươi.

Có anh lính chết nguyên trong nhung phục

mười ngón tay bấu vào đất nóng

quá yêu thương đất mẹ ngàn năm.

Cô vợ quê đứng bên thành khối đá.

Lũ gió chướng ôm ngàn nắm cát

ướp xác người cho sống với thời gian,

vĩnh biệt anh đưa anh về cõi lạc.

@

Và đây nữa, cô sinh viên trường luật

ôm tấm bia như ôm thân chàng nóng ấm.

Nàng nuốt khóc nhưng khóc đầy hồn rỗng

thế mà sao mắt đổ giọt kim cương

phản bội nàng, tưới vùng cỏ úa.

Tay yếu mềm viết không trên đá trắng

nét vòng vo như tóc rối gió không buông

ôi anh ơi, bâng khuâng tím còn tên nào khác nữa?

"chớ quên em"  là dòng họ của loài hoa.

Cô bé mộng vung tay mở rộng

nhìn xa xăm mà hát một lời thơ.

Nấm mộ nầy chôn chung người yêu và tay súng.

Nhưng Tử Thần trong đường thương ma quái

khi đấu sức với người lính chiến đã giết luôn

người tình yêu dấu của đời tôi.*

Thu hoang sơ vẫn im nguyên qua đáy núi.

@

Em đã thấy nhưng ta nhìn quá hẹp

ghế trường làng lé đé bờ ao.

Hãy giúp ta bằng viên đạn qua người

xuyên vết trổ, ta học bài đau khổ

xuyên vết trổ ta biết yêu người lính

vòng hoa trán kết bởi những ngọn lá tràm

cô nữ sinh lòng bâng khuâng tím

cuối góc hồn sầu mộ chiêm bao

yêu kẻ yếu gieo mầm trên đất chết

xin niềm vui cho đồng loại ngoài trong.-

Hậu thư

Không nhớ năm nào, ít lâu sau khi đến Mỹ, giữa thập niên 1980 tôi đọc mấy câu thơ của Rose Nguyễn trên một tập san sinh viên. Cô chỉ nói đến những tàn phá của chiến tranh nhìn từ ngôi nhà mẹ (From the mother’s window). Do đó tôi viết From The Bullet Hole như một tham luận muốn nói cô hãy nhìn cuộc chiến đầy đủ hơn; không biết họ có đăng hay không.

Mãi cho đến thời gian rất gần đây, khi tôi đầu hàng computer phải dùng internet, email giúp tôi liên lạc với một số bạn cũ từ thời mới qua tiểu học, những người bạn xa cách từ lâu không riêng gì cuộc đổi đời tai ách. Một trong những đứa “cúp ca rê” (cắt tóc ngắn hơn nhà binh) là Vũ Minh Châu đang ở tỉnh Côn Luân (?) Cologne, Đức Quốc. Hôm nhớ đến hắn tôi đã nghẹt thở (nghĩa đen), không phải vì hắn nhưng cả một thời thơ ấu 1952, 1953… đè nặng lên ngực. Tôi phải viết vội mấy chữ để xem mình còn linh hoạt hay không. Tôi đã viết Chiều chưa có tên. Tôi chợt nhớ trong bài tiếng Anh nói trên có chữ vergissmeinnicht không biết đánh vần ra sao, “đừng quên tôi” vừa là tên hoa forget-me-not. Lúc ấy tôi có ý viết qua tiếng Việt thích ứng với ngôn ngữ của mình, nó thành bài Vết Đạn Xuyên, 2009.

           Over here became one a lover and a gunman

           and the Death who thundered the soldier

           with a lethal blast has chosen my darling.*

           Nấm mộ nầy chôn chung người yêu và tay súng.

           Nhưng Tử Thần trong đường thương ma quái

          khi đấu sức với người lính chiến đã giết luôn

          người tình yêu dấu của đời tôi.

Để khỏi mang tiếng đạo văn như các chính khách trên thế giới, tôi xin nói rõ vì sao có hai phần trích ngay bên trên từ hai bản Anh Việt. Khoảng 1962, 63, người Mỹ đã mở rộng Phòng Thông Tin (USIS) và thuê trụ sở lớn đối diện thương xá Tax, cạnh rạp Rex. Vì người Việt biết tiếng Pháp, Abraham Lincohn chưng ngay ở cửa vào sách báo song ngữ Anh Pháp. Anh Pháp thì tôi chỉ lai rai “to be, to have”, “être, avoir” nhưng chụp được cuốn thơ song ngữ, tôi đọc bài Vergissmeinnicht.

Nay tôi quên hết, chỉ nhớ bài thơ tả cảnh một nữ sinh đi thăm mộ người yêu chết trong thế chiến, cô viết trên bia đá chữ vergissmeinnicht, rồi nói:

          Ici se mêlent l’amant et le tueur;
          mais la Mort qui frappa le soldat
          d’un coup mortel a choisi mon amant.

Tôi cố đọc lại vài lần nữa nhưng gặp một người quen rủ qua Pole Nord; tôi xếp sách ngay theo tiếng gọi của hương café, mà uống chùa, không mất tiền. May ra còn nhớ khung cảnh và một câu mà sử dụng lai rai…..

2014, khi thu ngấp nghé muốn nhảy vào rừng thưa.